DIASKEDASI.INFO

Πυθαγόρας

Πυθαγόρας, ο στιχουργός του "Υπάρχω", πολέμησε στο αντάρτικο κατά των Γερμανών και καθιέρωσε τον χρυσό δίσκο στην Ελλάδα με την "Μικρά Ασία".

Ο στιχουργός Πυθαγόρας Παπασταματίου, γεννήθηκε το 1930 στο Αγρίνιο. Οι γονείς του κατάγονταν από τη Σάμο, αλλά γνωρίστηκαν στη Σμύρνη, όπου βρέθηκαν για επαγγελματικούς λόγους. Η μητέρα του ήταν δασκάλα και ο πατέρας του έφεδρος αξιωματικός. Η καταστροφή της Σμύρνης ανάγκασε την οικογένεια να ζήσει την προσφυγιά και να βρεθεί στο Αγρίνιο. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, ο μεγάλος αδελφός του βγήκε στο βουνό και έγινε αντάρτης. Ο Πυθαγόρας είχε μόλις γραφτεί στο γυμνάσιο, αλλά δεν το τελείωσε αμέσως, καθώς ακολούθησε τα χνάρια του αδελφού του.

Εντάχθηκε στον κύκλο του ΕΛΑΣ και αγωνίστηκε στο βουνό μέχρι που οι Γερμανοί έφυγαν από την Ελλάδα. Όταν επέστρεψε στο Αγρίνιο ολοκλήρωσε το σχολείο, πράγμα σπάνιο για τα δεδομένα της εποχής. Τότε άρχισε για πρώτη φορά να υπογράφει μόνο με το μικρό του όνομα και όταν οι αυστηροί καθηγητές του έκαναν παρατήρηση, εκείνος απαντούσε: «Ένας είναι ο Πυθαγόρας, όλοι με ξέρουν, δε χρειάζεται το επώνυμο».

Αυτό το απέδειξε και αργότερα με την επιτυχημένη του πορεία στο χώρο του τραγουδιού, καθώς όπως έχουν αναφέρει άνθρωποι που συνεργάστηκαν μαζί του, «ο Πυθαγόρας ήταν όντως ένας». Μετά την αποφοίτησή του από το γυμνάσιο έφυγε για την Αθήνα όπου σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών. Παρόλο που ο χώρος του θεάματος τον γοήτευε, δεν ακολούθησε τελικά την καριέρα του ηθοποιού. Σύντομα ανακάλυψε την κλίση του στη συγγραφή στίχων, που τον κέρδισε για όλη του τη ζωή. Ο πρόσφυγας που έκανε την «Μικρά Ασία» τη μεγαλύτερη δισκογραφική επιτυχία της εποχής του

Η περιπέτεια της Μικρασιατικής καταστροφής, επηρέασε πολύ τον στιχουργό. Το 1972 ενώ είχε ήδη στο ενεργητικό του πολλές επιτυχίες, συνεργάστηκε με τον Απόστολο Καλδάρα και έγραψε τραγούδια για τη Μικρά Ασία, που κυκλοφόρησαν σε ομώνυμο δίσκο. Η Ελλάδα βρισκόταν τότε υπό το καθεστώς των συνταγματαρχών και τα τραγούδια για τους πρόσφυγες και τη Σμύρνη έμοιαζαν ανεπίκαιρα. Οι στίχοι αναφέρονταν στο Αϊβαλί, τη Σμύρνη, το καμένο Κορδελιό και στον μύθο του Μαρμαρωμένου Βασιλιά.

Η δισκογραφική εταιρία Μίνος στην οποία ανήκε τότε ο στιχουργός αναγνώρισε την αξία των τραγουδιών που ερμήνευσαν η Χάρις Αλεξίου και ο Γιώργος Νταλάρας και οδήγησε τον Πυθαγόρα και τον Καλδάρα στο στούντιο. Τα δισκοπωλεία τον περιφρόνησαν, αλλά οι πωλήσεις έφεραν τον θεσμό του χρυσού δίσκου. Όταν η ηχογράφηση ολοκληρώθηκε, οι πωλητές της εταιρίας πήγαν στα δισκοπωλεία να δειγματίσουν τον δίσκο. Η άποψη των δισκοπωλών ήταν απογοητευτική. Όλοι πίστευαν πως ο κόσμος διψούσε για πολιτικά τραγούδια και πως ο δίσκος με θέμα τη Μικρά Ασία δε θα έκανε πωλήσεις. Μέσα σε λίγες ημέρες διαψεύστηκαν. Ο δίσκος όχι μόνο έκανε ρεκόρ πωλήσεων, αλλά στάθηκε η αφορμή για να καθιερωθεί ο θεσμός του Χρυσού Δίσκου στην Ελλάδα.

Ο διευθυντής της δισκογραφικής εταιρίας, θέλοντας να αποζημιώσει τους συνεργάτες του για την εμπορική επιτυχία θέσπισε την απονομή βραβείου. Για τις 50.000 πωλήσεις θα απονέμονταν ο Χρυσός Δίσκος και για τις 100.000, ο Πλατινένιος.

Ο ξαφνικός θάνατος του στιχουργού
Ο Πυθαγόρας, αν και έφυγε από τη ζωή σε μικρή ηλικία, άφησε πίσω του εκατοντάδες τραγούδια, ενώ συνεργάστηκε με τα μεγαλύτερα ονόματα του ελληνικού τραγουδιού. Διάσημοι συνθέτες και τραγουδιστές συνέπραξαν μαζί του και έφτιαξαν τραγούδια που ακούγονται μέχρι σήμερα. Μάνος Λοίζος, Χρήστος Νικολόπουλος, Γιώργος Νταλάρας, Στέλιος Καζαντζίδης, Χάρις Αλεξίου, Γιώργος Κατσαρός, Απόστολος Καλδάρας, Γιάννης Πάριος ήταν μόνο μερικοί από τους συνεργάτες του.

    

Νίκος Νικολάου

Ο Νίκος Νικολάου (Ύδρα, 1909–Αθήνα, 27 Ιουλίου 1986) ήταν διακεκριμένος Έλληνας ζωγράφος, χαράκτης και γλύπτης της λεγόμενης «γενιάς του '30».

Γεννήθηκε το 1909 στην Ύδρα αλλά μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η οικογένεια του μετακόμισε στην Αθήνα και εγκαταστάθηκε στην Πλάκα. Το 1929, ο Νικολάου έγινε δεκτός στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, όπου σπούδασε ζωγραφική με δασκάλους τον Ουμβέρτο Αργυρό και τον Κωνσταντίνο Παρθένη.

Στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών γνώρισε την πρώτη του σύζυγο και τον ζωγράφο Γιάννη Μόραλη, με τον οποίο δημιούργησε μακροχρόνια φιλία. Παρουσίασε τα πρώτα του έργα το 1932 στην έκθεση των μαθητών της Σχολής Καλών Τεχνών. Το 1935 έγινε μέλος της ομάδας «Ελεύθεροι Καλλιτέχναι» και συμμετείχε σε έκθεση που οργανώθηκε στον Παρνασσό. Παρέα με τον Μόραλη, το 1937 έφυγε για να συνεχίσει τις σπουδές του στο Παρίσι και στην Ρώμη. Ο πόλεμος του 1940 τον ανάγκασε να διακόψει τις σπουδές του και να επιστρέψει στην Αθήνα.

Μετά τον πόλεμο, ο Νικολάου αφοσιώθηκε στην ζωγραφική. Συμμετείχε στην ίδρυση και τις εκθέσεις της ομάδας «Αρμός» και το 1947 πραγματοποίησε την πρώτη ατομική του έκθεση στην αίθουσα τέχνης «Ρόμβος». Από το 1949 ανέλαβε να φιλοτεχνήσει τοιχογραφίες με την τεχνική της νωπογραφίας σε διάφορα δημόσια κτίρια, μεταξύ των οποίων στην Πάντειο Σχολή (σημερινό Πάντειο Πανεπιστήμιο).

Από το 1954 συνεργάστηκε με το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν, για το οποίο δημιούργησε σκηνικά και κοστούμια για πολλές παραστάσεις. Το 1964 εγκαταστάθηκε στην Αίγινα μαζί με τη σύζυγο του Αγγέλα Ζουμπουλάκη[2], και το σπίτι του εκεί έγινε τακτικός τόπος συνάντησης φιλότεχνων και διανοούμενων. Την ίδια χρονιά, εκλέχτηκε τακτικός καθηγητής σχεδίου στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, όπου δίδαξε για μία δεκαετία διατελώντας και διευθυντής της μέσα στα χρόνια της Δικτατορίας. Υπήρξε συνεργάτης του περιοδικού Νέα Εστία.

Κατά την δεκαετία του 1970, ο Νικολάου άρχισε να ζωγραφίζει με τον δικό του μοναδικό τρόπο θαλασσινά βότσαλα. Ταυτοχρόνως ασχολήθηκε με την χαρακτική και με την εικονογράφηση βιβλίων. Ασχολήθηκε επίσης με τη γλυπτική, αλλά αυτή παραμένει η λιγότερο γνωστή πλευρά του έργου του.

Πέθανε στην Αθήνα το 1986. Λίγο μετά τον θάνατό του, κυκλοφόρησε το μοναδικό του βιβλίο που τιτλοφορείται Η περιπέτεια της γραμμής στην τέχνη (Αθήνα 1986).

Έργα του Νίκου Νικολάου έχουν παρουσιαστεί σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το 1936 και το 1964 εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Μπιενάλε της Βενετίας και το 1957 στην Μπιενάλε του Σάο Πάολο.

Το 1991 πραγματοποιήθηκε έκθεση έργων του στην Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδας. Την άνοιξη του 2005, το Μουσείο Μπενάκη διοργάνωσε μεγάλη αναδρομική έκθεση με έργα του Νικολάου. Η ίδια έκθεση μεταφέρθηκε λίγο αργότερα από το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού στο Βερολίνο.

Δυο λόγια για το έργο του
Οι πίνακές του — ιδιαιτέρως τα γυμνά και οι προσωπογραφίες — συνδυάζουν το σύγχρονο εξπρεσιονισμό με την αρχαία ελληνική και αιγυπτιακή παράδοση, την αγγειογραφία και τα Φαγιούμ. Παρομοίως λιτές και εκφραστικές είναι και οι τοπιογραφίες του. Ο ίδιος έχει γράψει σχετικά: «Τη φύση την είδα μέσα από μια ιδέα που σχημάτισα βλέποντας τους Έλληνες.

Ας θυμηθούμε 
τι έγινε σαν σήμερα 2 Αυγούστου
από τον Mr George Almanac

Γιορτάζουν
Ιουστινιανός

2 Αυγούστου

Γεγονότα σαν σήμερα

338 π.X: Ο Φίλιππος Β' ο Μακεδών νικά τις ενωμένες δυνάμεις Αθηναίων και Θηβαίων και καθίσταται κυρίαρχος του τότε ελληνικού χώρου.
216 π.X: Η μάχη των Καννών: Ο στρατηγός των Καρχηδονίων, Αννίβας, συντρίβει τις ρωμαϊκές λεγεώνες. 50.000 Ρωμαίοι πέφτουν στο πεδίο της μάχης. «Hannibal ante portas» αναφωνούν οι Ρωμαίοι.
46 π.X: Ιούλιος Καίσαρας νικά τον βασιλιά του Πόντου Φαρνάκη Γ’ και αναφωνεί «Veni,Vidi, Vici» («Ήλθον, είδον, ενίκησα») για την ευκολία της επικράτησής του.
1375: Εγκαινιάζει η πρώτη πίστα roller skating στο Λονδίνο.
1776: Υπογράφεται επισήμως η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ.
1798: Τελειώνει η Μάχη του Νείλου μεταξύ του γαλλικού και του βρετανικού Ναυτικού. Στον όρμο του Αμπουκίρ, στο Δέλτα του Νείλου, ο βρετανικός στόλος, που διοικεί ο Οράτιος Νέλσον, καταναυμαχεί το γαλλικό. Το γαλλικό ναυτικό επιτελείο αδυνατούσε να πιστέψει ότι ο Άγγλος ναύαρχος θα επιχειρούσε νυχτερινή έφοδο, πράγμα που τελικά έγινε. Ο αιφνιδιασμός ήταν πλήρης. Η συντριβή των Γάλλων σήμανε το τέλος της εκστρατείας στην Αίγυπτο, που ξεκίνησε ο Ναπολέων, με στρατηγικό στόχο να κόψει τους δρόμους επικοινωνίας της Αγγλίας με τις Ινδίες.
1826: Άλωση της Αθήνας από τον Κιουταχή.
1865: Ο Λιούις Κάρολ εκδίδει το μυθιστόρημά του «Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων»1870: Ανοίγει ο πρώτος σταθμός μετρό στο Λονδίνο.
1870: Ανοίγει ο πρώτος σταθμός μετρό στο Λονδίνο.
1903: Επαναστατούν οι βουλγαρόφωνοι πληθυσμοί στη Μακεδονία, ανήμερα της γιορτής του προφήτη Ηλία (Παλαιό Ημερολόγιο). Η επανάσταση, την οποία έχει σχεδιάσει η Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση (VMRO), καταπνίγεται από τα τουρκικά στρατεύματα. Το γεγονός αυτό γίνεται αφορμή για να ξεκινήσει ο Μακεδονικός Αγώνας. Στην ιστορία έμεινε ως η «Επανάσταση του Ίλιντεν» (Ίλιντεν=Ημέρα του Αη Λιά).
1913: Ο Χρήστος Κάκαλος, ο Φρεντερίκ Μπουασονά και ο Ντανιέλ Μπο-Μποβί πατούν για πρώτη φορά στον Μύτικα, την ψηλότερη κορυφή του Ολύμπου (2.917 μ.).
1932: Η Στέλλα Γουόλς κερδίζει τα 100μ στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες. 48 χρόνια αργότερα, στις 4/12/1980, θα διαπιστωθεί ότι ήταν άνδρας.
1932: Ο Καρλ Ντέιβιντ Άντερσον ανακαλύπτει το ποζιτρόνιο (αντισωματίδιο του ηλεκτρόνιου).
1934: Ο Αδόλφος Χίτλερ γίνεται Φίρερ της Γερμανίας.
1939: Οι Αϊνστάιν και Σίλαρντ γράφουν επιστολή στο Φραγκλίνο Ρούζβελτ για την ανάγκη αναπτύξεως πυρηνικού όπλου.
1943: Τα Ιταλοαλβανικά στρατιωτικά τμήματα περικυκλώνουν το χωριό Γλύνα (Αργυρόκαστρο). Συγκεντρώνουν τους προγραμμένους για εκτέλεση (οι τρείς από την Βράχογοραντζή και ένας από τους Βουλιαράτες) και καίνε το χωριό. Τελικά από τους είκοσι επτά γλυτώνουν οι τρεις. Λίγο αργότερα δολοφονούνται δύο στελέχη του ΜΑΒΗ - ο ένας θα είναι ο αρχηγός του ΜΑΒΗ, Σαχίνης Βασίλειος.
1945: Ολοκληρώνεται η Διάσκεψη του Πότσνταμ, κατά την οποία συμφωνήθηκε από τους ηγέτες των ΗΠΑ, της ΕΣΣΔ και της Βρετανίας (Τρούμαν, Στάλιν και Άτλι) η αποστρατιωτικοποίηση και διαίρεση της Γερμανίας.
1950: Η Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας των ΗΠΑ αναθέτει στον Ε.Ε. Ντιπόν ντε Νεμούρ την κατασκευή της υδρογονοβόμβας.
1953: Πραγματοποιούνται τα εγκαίνια του μεγάλου εργοστασίου ηλεκτρισμού στο Αλιβέρι.
1955: Εφευρίσκεται το βέλκρο, το γνωστό μας φερμουάρ χριτς-χρατς.
1961: Οι Beatles δίνουν την πρώτη συναυλία τους ως συγκρότημα στο Κάβερν Κλάμπ του Λίβερπουλ.
1963: Οι ΗΠΑ δηλώνουν στον ΟΗΕ ότι θα σταματήσουν τις πωλήσεις όπλων στη Νότια Αφρική.
1967: Ανοίγει στο Λονδίνο το δεύτερο Τούνελ του Μπλάκγουελ, το οποίο περνάει κάτω από τον Τάμεση.
1980: Το χειρότερο λουτρό αίματος των μεταπολεμικών χρόνων στην Ευρώπη λαμβάνει χώρα στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της ιταλικής πόλης Μπολόνια, όταν ακροδεξιά οργάνωση τοποθετεί εκρηκτικό μηχανισμό. Τραγικός απολογισμός με 83 νεκρούς και 200 τραυματίες.
1985: Στις ΗΠΑ, 133 νεκροί είναι ο απολογισμός από τη συντριβή αεροσκάφους της αεροπορικής εταιρίας «Ντέλτα» σε διάδρομο προσγείωσης στο αεροδρόμιο του Ντάλας.
1990: Το Ιράκ εισβάλει και καταλαμβάνει το Κουβέιτ. (Α’ Πόλεμος του Κόλπου)
1991: Στη Βουλγαρία, εργάτες προκαλούν διαρροές ραδιενέργειας στον πυρηνικό σταθμό του Κοζλοντούι, σύμφωνα με δηλώσεις αξιωματούχων του σταθμού.
1991: Κυκλοφορεί η αθλητική εφημερίδα "Ώρα για Σπορ" με εκδότη την οικογένεια Σέμπου, μετά την αποχώρησή της από την "Αθλητική Ηχώ". Διευθυντής έκδοσης ήταν ο Διονύσης Αβούρης.
1993: Η Βρετανία επικυρώνει τη συνθήκη του Μαάστριχτ. Την ίδια εποχή τρεις Ινδοί κάνουν το γύρο του κόσμου οδικώς με το αυτοκίνητό τους σε 39 μέρες, 7 ώρες και 55 λεπτά και καταχωρήθηκαν στο βιβλίο Γκίνες.
1993: Τρεις Ινδοί κάνουν το γύρο του κόσμου οδικώς με το αυτοκίνητό τους σε 39 μέρες, 7 ώρες και 55 λεπτά και καταχωρήθηκαν στο βιβλίο Γκίνες.
1994: Στις ΗΠΑ, με νομοσχέδιο που εγκρίθηκε δια βοής, η Βουλή καλεί τον πρόεδρο Κλίντον να διεξάγει έρευνα σε συνεργασία με διεθνείς οργανώσεις για την τύχη των 1.619 αγνοουμένων της Κύπρου, ανάμεσα στους οποίους και πέντε Αμερικανοί πολίτες.
1994: Αμερικανική έκθεση αναφέρει ότι μέσα στο 1994, 47.000 άνθρωποι θα πεθάνουν και άλλοι 150.000 θα υποστούν μη θανατηφόρο καρδιακή προσβολή, εξαιτίας του παθητικού καπνίσματος.
1995: Ψηφίζεται στη Βουλή το νομοσχέδιο για την εξυγίανση της Τράπεζας Κρήτης.
1996: Τελευταίο παιχνίδι του Παναγιώτη Γιαννάκη με την Εθνική Ελλάδος εναντίον της Βραζιλίας (91-72).
1997: Δεκαοκτώ άτομα σκοτώνονται από χιονοστιβάδα του Θρέντμπο στην Αυστραλία. Την ίδια εποχή ο μετριοπαθής μουσουλμάνος κληρικός Μοχάμαντ Χαταμί αναλαμβάνει την προεδρία του Ιράν, υποσχόμενος ειρήνη στον κόσμο.
1998: Ολοκληρώνεται το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Κολύμβησης Νέων & Νεανίδων στην Αμβέρσα του Βελγίου. Η Άρτεμις Δάφνη κατακτά δύο χάλκινα μετάλλια (στα 200μ ύπτιο με 2:19.41 και στα 400μ μικτή με πανελλήνιο ρεκόρ 4:53.69) και η Κατερίνα Μπλιάμου ένα χάλκινο (στα 200μ ύπτιο με πανελλήνιο ρεκόρ 2:17.50) ενώ κατατάσσεται τέταρτη στα 100μ πεταλούδα με 1:02.44 καταρρίπτοντας το «στοιχειωμένο» ρεκόρ της Έλλης Ρουσσάκη με 1:02.86 από το 1987.
2002: Ένα κιβώτιο με δεκαεπτά 45άρια πιστόλια, τρία τουφέκια G-3 και τρία οπλοπολυβόλα ΧΑ-ΚΑ 11, «κάνουν φτερά» από στρατιωτική μονάδα στην Κω, με τη μέθοδο του ριφιφί. Αν και οι αρχές εξετάζουν όλα τα ενδεχόμενα, ο υφυπουργός Τύπου Τηλέμαχος Χυτήρης επισημαίνει ότι δεν συνδέονται με την τρομοκρατία.
2005: Στο αεροδρόμιο του Τορόντο γαλλικό αεροπλάνο ξεφεύγει από τον διάδρομο κατά την προσγείωση του με αποτέλεσμα να τραυματιστούν 12 άτομα.
2012: Στο Πακιστάν έκρηξη σε λαϊκή αγορά σκότωσε 23 άτομα.

Γεννήσεις σαν σήμερα
1754 – Πιερ Σαρλς Λ Ενφάντ, Γάλλος αρχιτέκτονας και μηχανικός, ο οποίος έφτιαξε το σχέδιο πόλης της Ουάσινγκτον, πρωτεύουσας των ΗΠΑ.
1755 – Πιερ Λανφάν, Γάλλος καλλιτέχνης και επιστήμονας, σχεδιαστής της πόλης Ουάσινγκτον
1814 – Ευανθία Καΐρη, αδελφή του Θεόφιλου Καϊρη, λόγια των επαναστατικών χρόνων.
1829 – Θεόδωρος Αρεταίος, ιατρός, καθηγητής της Χειρουργικής (1864-1893), Πρύτανης (1879-1880) και μέγας ευεργέτης του Πανεπιστημίου Αθηνών (Αρεταίειο Νοσοκομείο). (Θαν. 24/3/1893)
1834 – Φρεντερίκ Μπαρτολντί, ο Γάλλος γλύπτης του Αγάλματος της Ελευθερίας
1868 – Κωνσταντίνος Α’, βασιλιάς της Ελλάδας
1905 – Μίρνα Λόι, Αμερικανίδα ηθοποιός
1932 – Πήτερ Ο’ Τουλ, Ιρλανδός ηθοποιός
1938 – Δήμος Μούτσης, Έλληνας συνθέτης
1939 – Γουές Κρέιβεν, Αμερικανός σκηνοθέτης, γνωστός από τις ταινίες του "Εφιάλτης στο δρόμο με τις λεύκες".
1942 – Ιζαμπέλ Αλιέντε, Χιλιανή συγγραφέας
1950 – Τιτίκα Στασινοπούλου, ηθοποιός.

Θάνατοι σαν σήμερα
  924 – Έλφγουιρντ, βασιλιάς της Αγγλίας
1075 – Ιωάννης Η΄ Ξιφιλίνος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
1100 – Γουλιέλμος Β’, βασιλιάς της Αγγλίας
1876 – Άγριος Μπιλ Χίκοκ, Αμερικανός ήρωας της Άγριας Δύσης
1921 – Ενρίκο Καρούζο, Ιταλός τενόρος
1922 – Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ, Σκοτσέζος εφευρέτης του τηλεφώνου. (Γεν. 3/3/1847)
1934 – Πάουλ φον Χίντεμπουργκ, στρατιωτικός και πρόεδρος της Γερμανίας
1945 – Πιέτρο Μασκάνι, ιταλός συνθέτης. (Cavalleria Rusticana) (Γεν. 7/12/1863)
1970 – Γιάννης Ντεσσές, διάσημος ελληνοαιγύπτιος μόδιστρος τις δεκαετίες ’40, ’50 και ’60. Οι δημιουργίες του ήταν κυρίως πτυχωτές τουαλέτες, κατασκευασμένες από μουσελίνα και σιφόν, επηρεασμένες από τα αρχαία ελληνικά και αιγυπτιακά ενδύματα. (Γεν. 6/8/1904).
1976 – Φριτς Λανγκ, Αυστριακός σκηνοθέτης
1997 – Ουίλιαμ Μπάροουζ, Αμερικανός συγγραφέας
1999 – Λίντα Άλμα, Ελληνίδα χορεύτρια και ηθοποιός
2014 – Κριστιάν Φρεμόν, Γάλλος πολιτικός

Ας θυμηθούμε 
τι έγινε σαν σήμερα 13 Ιουλίου
από τον Mr George Almanac

Γιορτάζουν
• Οσίων εν Κύπρω εν ασκήσει λαμψάντων Ηλιοφώτου, Αμμωνίου, Αυξουθενίου, Ευτυχίου, Ευφημιανού, Παμμεγίστου, Παφνουτίου, Παμφροδίτου, Πήγωνος, Πολεμίου, Σωζομένου, Σωτηρίχου, Φωτίου και Χουλελαίου
• Οσίας Σάρρας

13 Ιουλίου

Γεγονότα σαν σήμερα

1261: Ο Αυτοκράτορας Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος ανακτά την Κωνσταντινούπολη από τους Λατίνους τους οποίους και εκδιώκει από τα παράλια του Βοσπόρου. Ο Μιχαήλ ήταν άριστος στην διπλωματική μηχανορραφία, (βλ. Σικελινοί Εσπερινοί) την υπονομευτική τακτική και την ανατρεπτική συνωμοσία, αλλά συγχρόνως και άνδρας πολυμήχανος, δυνατός, γενναίος και αγωνιστής. Η κατάσταση στην οποία βρήκε την Βασιλεύουσα ήταν πάρα πολύ άσχημη λόγω των λεηλασιών και των βαρβαροτήτων των Φράγκων κατακτητών.  
1645: Ο οθωμανικός στόλος υπό τον Γιουσούφ πασά  αποτελούμενος εκ 100 πολεμικών πλοίων, 350 μεταγωγικών  και 50.000 στρατιωτών , αποβιβάζει αγήματα στον όρμο Κολυμβάρι Κρήτης.
1814: Ιδρύεται το Σώμα των Καραμπινιέρων στο Βασίλειο της Σαβοίας. Από το 1861 θα αποτελέσει το βασικό αστυνομικό σώμα της Ιταλίας.
1826: Οι πολιορκούμενοι στην Ακρόπολη Έλληνες, έκαναν έξοδο με τα σπαθιά στα χέρια και κατεδίωξαν τους τούρκους μέχρι τη Μονή Πετράκη. «Ο Καραϊσκάκης γνωρίζει καλά τ?ν πόλεμο των ατάκτων. Με μήνυμά του, οι πολιορκημένοι λαμβάνουν την εντολή να μην παραμείνουν παθητικο?, αλλ? να διεξάγουν αιφνιδιαστικ?ς επιχειρήσεις σε κάθε ευκαιρία. Πραγματικ?, στους δέκα μήνες πο? κράτησε η πολιορκία, η φρουρ? της Ακρόπολης, διενεργούσε νυχτεριν?ς επιδρομ?ς κατά των πολιορκητών, αλλ? και ανατινάξεις των σπιτιών μέσα στα οποία στρατωνίζονταν οι αντίπαλοι, με εκπληκτικ? αποτελέσματα».
1863: Υπογράφεται η συνθήκη του Λονδίνου, με την οποία επιλέγεται ως βασιλιάς της Ελλάδας ο Γεώργιος Α’ και ορίζεται ότι οι διάδοχοι του θα πρεσβεύουν το ορθόδοξο δόγμα, ενώ η ενηλικίωσή του, για να μην επαναληφθεί ο θεσμός της Αντιβασιλείας, ορίζεται αμέσως. Με την ίδια συνθήκη ορίζεται ότι τα γεωγραφικά σύνορα του Ελληνικού Βασιλείου θα εκτείνονται με την παραχώρηση – προσάρτηση της Επτανήσου, εφόσον θα συμφωνήσουν γι’ αυτό οι Μεγάλες Δυνάμεις και θα εκφραστεί σχετική ευχή από την Ιόνιο Βουλή.
1865: Ο Άγγλος ορειβάτης Έντουαρντ Γουίμπερ, είναι ο πρώτος άνθρωπος που φτάνει στην κορυφή Μάτερχορν, στις Άλπεις. Στην κατάβαση, τέσσερις σύντροφοί του χάνουν τη ζωή τους.
1878: Υπογράφεται η Συνθήκη του Βερολίνου (1878), τελευταία ημέρα του ομώνυμου Συνεδρίου, η οποία και ανατρέπει την Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου: Μεταξύ άλλων η Σερβία, το Μαυροβούνιο και η Ρουμανία ανεξαρτητοποιούνται από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
1898: Ο Γουλιέλμος Μαρκόνι πατεντάρει το ραδιόφωνο.
1908: Γυναίκες αθλήτριες αγωνίζονται για πρώτη φορά στους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες, στο Λονδίνο. Σ’ αυτούς τους Ολυμπιακούς αγώνες συμμετείχαν 23 χώρες, 1.999 αθλητές και 36 αθλήτριες.
1913: Β' Βαλκανικός Πόλεμος Ελληνικό Γενικό Στρατηγείο και Υπουργείο Ναυτικών ανακοινώνουν ότι ολοκληρώθηκε η κατάληψη της Ξάνθης (από VIII Μεραρχία), ενώ όλο το μήκος των ακτών από Νέστου μέχρι Έβρου βρίσκονται σε ελληνικά χέρια. Ο Πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος αναχωρεί από Αθήνα για Βουκουρέστι προκειμένου λάβει μέρος στην εκεί Διάσκεψη Ειρήνης.
1921: Οι Ελληνικές δυνάμεις της Μ. Ασίας αποκρούουν όλες τις τουρκικές επιθέσεις και αντεπιτίθενται. Οι απώλειες των Ελλήνων στις επιχειρήσεις Ιουνίου-Ιουλίου 1921 ήταν 8.073 από τους οποίους 75 αξιωματικοί και 1.416 οπλίτες νεκροί και 208 αξιωματικοί και 6.264 οπλίτες τραυματίες.
1922: Η Ελληνική στρατιά στη Μ. Ασία ενεργεί επιχειρήσεις αναγνώρισης.
1925: Ο δικτάτορας Θεόδωρος Πάγκαλος καταργεί την ελευθεροτυπία..
1923: Εγείρεται η εμβληματική πινακίδα «Hollywood» που αποτελείται από τεράστια λευκά γράμματα στους λόφους πάνω από το Χόλιγουντ, στο Λος Άντζελες. Αρχικά η πινακίδα απεικόνιζε τη λέξη «Hollywoodland», ωστόσο τα τέσσερα τελευταία γράμματα αφαιρέθηκαν κατόπιν ανακαίνισης το 1949.
1930: Το πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου αρχίζει στο Μοντεβιδέο της Ουρουγουάης με τον αγώνα Γαλλίας - Μεξικού (4-1). Ο γάλλος Λισιέν Λοράν πετυχαίνει το πρώτο γκολ στην ιστορία των παγκοσμίων κυπέλλων
1931: Η παγκόσμια οικονομική κρίση φτάνει το μήνα αυτό στο κατακόρυφο, οδηγώντας στα πρόθυρα της κατάρρευσης τις διεθνείς συναλλαγές και πληρωμές.
1932: Η Βρετανία και η Γαλλία συμφωνούν να εξετάσουν από κοινού το θέμα των πολεμικών χρεών προς τις ΗΠΑ, για να αποφασίσουν αν θα προχωρήσουν στην εξόφλησή τους.
1939: Ο Φρανκ Σινάτρα κάνει το ντεμπούτο του στη δισκογραφία. Ο δημοφιλής Αμερικανός τραγουδιστής και ηθοποιός υπήρξε ένας από τους πιο αγαπητούς εκτελεστές στους κύκλους της βιομηχανίας διασκέδασης. Συχνά χαρακτηρίζεται ως ο σπουδαιότερος αμερικανός τραγουδιστής του 20ου αιώνα, αλλά και συμβολική μορφή της αμερικανικής κουλτούρας. Στο ενεργητικό του έχει περισσότερες από 1400 ηχογραφήσεις. Τιμήθηκε με το Προεδρικό Μετάλιο της Ελευθερίας από τον Ρόναλντ Ρίγκαν το 1985 και με το Χρυσό Μετάλλιο του Κογκρέσου το 1997, ενώ του απονεμήθηκαν συνολικά έντεκα βραβεία Γκράμι, μεταξύ αυτών και το βραβείο για τη συνολική προσφορά του. Ως ηθοποιός απέσπασε τοβραβείο Όσκαρ β’ ανδρικού ρόλου για την ταινία «Όσο υπάρχουν άνθρωποι», ενώ ήταν υποψήφιος για το βραβείο καλύτερου α’ ανδρικού ρόλου για την ερμηνεία του στο δραματικό έργο «Ο άνθρωπος με το χρυσό χέρι».
1939: Το Ράιχ νοικιάζει το λιμάνι της Τριέστης από την Ιταλία για δέκα χρόνια.
1940: Δεκατέσσερα ελληνικά πλοία χάνονται μέσα σ’ ένα μήνα, λόγω των πολεμικών γεγονότων, με εικοσιένα θύματα.
1943: Το Σύνταγμα Βάλτου των ΕΟΕΑ-ΕΔΕΣ αρχίζει 8ήμερο αγώνα κατά της ιταλικής Μεραρχίας Μπρενερού στο Μακρυνόρος και της προκαλεί σοβαρές απώλειες. Η Μεραρχία αυτή κατευθυνόταν διά της Ηπείρου και Αλβανίας προς τη Σικελία, για να ενισχύσει τις εκεί δυνάμεις του άξονα.
1943: Οι Γερμανοί καίνε το Κεφαλόβρυσο Πωγωνίου και εκτελούν τον ιερέα και άλλους Έλληνες.
1943: Οι Σοβιετικοί κατατροπώνουν τους Ναζί στη μεγάλη μάχη των τεθωρακισμένων, στο μέτωπο κοντά στο Κουρσκ.
1944: Στην Πάτρα οι γερμανοναζί εκτελούν 18 ομήρους στον Προφήτη Ηλία.
1945: Η Ιαπωνία ζητά από την ΕΣΣΔ να μεσολαβήσει προκειμένου να επιτευχθεί ειρήνη με τους Συμμάχους.
1955: Η Ρουθ Έλις είναι η τελευταία γυναίκα που κρεμάστηκε στη Βρετανία. Η Έλις είχε καταδικαστεί για τη δολοφονία του εραστή της.
1960: Ο Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι κερδίζει το χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος για την Προεδρία των ΗΠΑ.
1962: Υπέρ της ολοκληρωτικής κατάργησης των έκτακτων μέτρων τάσσεται η Ένωσις Κέντρου, η οποία θεωρεί ως επαρκή νομική κάλυψη τον ισχύοντα ποινικό νόμο και τη μη αναγνώριση του Κ.Κ.Ε. Απορρίπτεται πρόταση της Ε.Δ.Α. για χορήγηση γενικής αμνηστίας και για την αναγνώριση του Κ.Κ.Ε. Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος απορρίπτει για άλλη μία φορά τον όρο "εμφύλιος πόλεμος", με το επιχείρημα ότι δεν επρόκειτο για σύρραξη μεταξύ δύο ελληνικών παρατάξεων, που διεκδικούσαν την εξουσία, αλλά για ανταρσία της μίας από αυτές κατά του επίσημου ελληνικού κράτους με υποκίνηση από το εξωτερικό.
1964: Οι Animals ανεβαίνουν στο Νο1 του αγγλικού πίνακα επιτυχιών με το τραγούδι The House Of The Rising Sun.
1970: 100.000 προτεστάντες διαδηλώνουν στο Μπέλφαστ της Βόρειας Ιρλανδίας.
1972: Ο καλαθοσφαιριστής του Ηρακλή Αριστείδης Μούμογλου επιτυγχάνει 145 πόντους κατά τη διάρκεια του αγώνα της ομάδας του με τον ΒΑΟ και δημιουργεί ρεκόρ όλων των εποχών στην πρώτη κατηγορία του μπάσκετ. Ο αγώνας λήγει με σκορ 170-94.
1973: Ο σύμβουλος του Νίξον, Αλεξάντερ Μπάτερφιλντ, αποκαλύπτει στα μέλη της Γερουσίας ότι ο πρόεδρος Νίξον έχει εγκαταστήσει στον Λευκό Οίκο σύστημα υποκλοπής. Το 1977 στις 21:34, μπλακ άουτ βυθίζει στο σκοτάδι τη Ν. Υόρκη επί 25 ώρες.
1977: Η Σομαλία κηρύσσει πόλεμο στην Αιθιοπία
1977: Εικοσιτετράωρη διακοπή ρεύματος στη Νέα Υόρκη οδηγεί σε πολυάριθμες πυρκαγιές και πλιάτσικο
1985: Διεξάγεται ταυτόχρονα στη Φιλαδέλφεια και το Λονδίνο το κοντσέρτο με την επωνυμία «Live Aid», που ως σκοπό έχει να συγκεντρώσει την προσοχή του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά και χρήματα, για τους λιμοκτονούντες κατοίκους της Αφρικής. Εμφανίζονται, μεταξύ άλλων, ο Μικ Τζάγκερ, η Τίνα Τάρνερ, η Μαντόνα, ο Μπομπ Nτίλαν και ο Πολ Μακάρτεϊ. Ψυχής της εκδήλωσης είναι ο τραγουδιστής των «Boomtown Rats» Μπομπ Γκέλντοφ.
1988: Ανδρέας Παπανδρέου που λίγες ημέρες πριν νοσηλευόταν στο νοσοκομείο του Λονδίνου Χέρφιλντ για εγχείρηση καρδιάς επισημοποιεί την σχέση του με την Δήμητρα Λιάνη. Είναι ο 3ος γάμος του Παπανδρέου. Τον Φεβρουαρίο του ‘41 παντρεύτηκε με την Ελληνοαμερικανίδα Χριστίνα Ρασσιά την οποία χώρισε το ‘51 για να παντρευτεί την Μαργαρίτα Τσαντ από το Ιλλινόις [δύο γάμους είχε και ο πατέρας του Γεώργιος καθώς και ο γιός του και επίσης πρωθυπουργός Γεώργιος].
1988: Πατήσια, ληστεία στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο στην Πατησίων 310 από την τρομοκρατική οργάνωση 17Ν.
1988: Ο Ολυμπιακός αποκτά τον διάσημο ούγγρο ποδοσφαιριστή Λάγιος Ντέταρι. Ο δήμαρχος Πειραιά Ανδρέας Ανδριανόπουλος διοργανώνει φιέστα στην πλατεία Κοραή για την υποδοχή του.
1990: Χιονοστιβάδα σκοτώνει 43 άτομα στα βοθνά του Λένιν Πικ που βρίσκεται σε Τατζικιστάν και Κιργιστάν.
1991: Στην Τουρκία, η αστυνομία σκοτώνει 11 μέλη της παράνομης οργάνωσης Ντεβ Σολ, κατά τις επιδρομές που έκανε σε διαμερίσματα της Κωνσταντινούπολης.
1992: Ο Γιτζάκ Ράμπιν αναλαμβάνει τα καθήκοντά του ως πρωθυπουργός του Ισραήλ.
1993: Τουλάχιστον 9 νεκροί και 40 αγνοούμενοι είναι ο απολογισμός των θυμάτων του ισχυρότατου σεισμού, που πλήττει τη βόρεια Ιαπωνία και είναι εντάσεως 7,8 Ρίχτερ, παρά την ισχυρή αντισεισμική προστασία της χώρας.
1994: Το Ουζμπεκιστάν υπογράφει τη συμφωνία του ΝΑΤΟ, Σύμπραξη για την Ειρήνη.
1995: Στην Κίνα, 1.200 είναι οι νεκροί από τις πλημμύρες και 4,4 δισ. δολάρια οι ζημιές.
1995: Οι ΗΠΑ ανακοινώνουν ότι αναγνωρίζουν την άποψη του Πεκίνου, πως η Κίνα είναι ενιαία και η Ταϊβάν αποτελεί τμήμα της.
1996: Στη Νότια Αφρική, η κυβέρνηση εγκρίνει ένα εξαιρετικά φιλελεύθερο νομοσχέδιο για τις αμβλώσεις.
1996: Επισημοποιήθηκε το διαζύγιο του πριγκιπικού βασιλικού ζεύγους του Ηνωμένου Βασιλείου Κάρολου και Νταϊάνας.
1997: Στην Κούβα μεταφέρεται η σορός του Τσε Γκεβάρα, όπου και ετάφη.
1999: Ο Ολυμπιακός πραγματοποιεί την πιο ακριβή μεταγραφή (περίπου 5 δις. δρχ) στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου εντάσσοντας στη δύναμή του τον Σλοβένο ποδοσφαιριστή Ζλάτκο Ζαχοβιτς.
2010: Σταματά η υποστήριξη του Windows XP Service Pack 2.
2011: Τρεις βομβιστικές επιθέσεις στη Βομβάη αφήνουν 26 νεκρούς και 130 τραυματίες.

Γεννήσεις σαν σήμερα
100 π.χ.  – Ιούλιος Καίσαρας, Ρωμαίος αυτοκράτορας.
1527 – Τζων Ντη, Άγγλος μαθηματικός και επιστήμονας
1841 – Ότο Βάγκνερ, Αυστριακός αρχιτέκτονας
1888 – Φερνάντιο Πεσσόα από τους σημαντικότερους Πορτογάλους λογοτέχνες του 20ου αιώνα.
1889 – Λουίζα Μαουντμπάττεν, βασίλισσα της Σουηδίας
1894 – Γκαβρίλο Πρίντσιπ, βοσνιοσέρβος φοιτητής, που άναψε τη θρυαλλίδα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, με τη δολοφονία του αυστριακού αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου στο Σαράγεβο. (Θαν. 28/4/1918)
1916 – Δέσπω Διαμαντίδου, Ελληνίδα ηθοποιός. (Θαν. 18/2/2004)
1918 – Αλμπέρτο Ασκάρι, Ιταλός οδηγός αγώνων
1927 – Σιμόν Βέιλ, Γαλλίδα πολιτικός
1934 – Ουόλε Σογίνκα, Νιγηριανός συγγραφέας
1940 – Πάτρικ Στιούαρτ, Άγγλος ηθοποιός, γνωστός από τις ταινίες «X-Men» και «Σταρ Τρεκ»
1942 – Χάρισον Φορντ, Αμερικανός ηθοποιός, διάσημος ειδικά από την ενσάρκωση στην τριλογία του Ιντιάνα Τζόουνς και "Πόλεμος των Άστρων".
1944 – Έρνο Ρούμπικ, Ούγγρος αρχιτέκτονας και εφευρέτης του Κύβου του Ρούμπικ
1950 – Μα Γινγκ-Τζέου, Ταϊβανέζος πολιτικός
1961 – Στέλιος Μανωλάς, Έλληνας ποδοσφαιριστής και προπονητής, που διέπρεψε στην ΑΕΚ
1969 – Κάχι Καχιασβίλι, Γεωργιανός αρσιβαρίστας και Ολυμπιονίκης με την Ελλάδα
1972 – Σιν Γουάλτμαν, Αμερικανός παλαιστής
1973 – Μαριάντα Πιερίδη, Κύπρια τραγουδίστρια
1978 – Πρόδρομος Νικολαΐδης, Έλληνας καλαθοσφαιριστής
1989 – Χαράλαμπος Γιαννόπουλος, Έλληνας καλαθοσφαιριστής

Θάνατοι σαν σήμερα
  574 – Πάπας Ιωάννης Γ΄
  939 – Πάπας Λέων Ζ΄
1705 – Τίτος Όουτς, Άγγλος προτεστάντης συνωμότης
1793 – Ζαν Πολ Μαρά, Γάλλος ιατρός και πολιτικός, ηγετική μορφή της Γαλικής Επανάστασης, δολοφονείται στο μπάνιο του από τη νεαρή Σαρλότ Κορντέ.
1921 – Γκάμπριελ Λίπμαν, Γάλλος φυσικός και εφευρέτης
1951 – Άρνολντ Σένμπεργκ, αυστριακός συνθέτης, «πατέρας» του Δωδεκαφθογγισμού. (Γεν. 13/9/1874)
1954 – Φρίντα Κάλο, μεξικανή ζωγράφος, σύζυγος του επίσης ζωγράφου Ντιέγκο Ριβέρα. (Γεν. 6/7/1907)
1965 – Φώτης Κόντογλου, αγιογράφος και λογοτέχνης από τις Κυδωνιές (Αϊβαλί) της Μικράς Ασίας. (Γεν. 8/11/1895)
1968 – Ηλίας Τσιριμώκος, Έλληνας πολιτικός
1968 – Αθανασία Μουστάκα, Ελληνίδα ηθοποιός
1974 – Πάτρικ Μπλάκετ, Άγγλος φυσικός
1980 – Σερέτσε Χάμα, πρόεδρος της Μποτσουάνας
1983 – Γκαμπριέλ Ρουά, Καναδός συγγραφέας
1998 – Κωνσταντίνος Κόλλιας, Έλληνας δικαστικός και πολιτικός και πρώτος πρωθυπουργός της Χούντας
2002 – Γιουσούφ Καρς, Αρμένιος φωτογράφος
2006 – Ρεντ Μπάτονς, Αμερικανός ηθοποιός
2007 – Μάικλ Ρέαρντον, Αμερικανός αναρριχητής

 

Έρνο Ρούμπικ

Ο Έρνο Ρούμπικ (Erno Rubik) είναι Ούγγρος καθηγητής αρχιτεκτονικής, γλύπτης και εφευρέτης. Είναι κυρίως γνωστός γιατί εφήυρε διάφορα μηχανικά παζλ, όπως τον Κύβο του Ρούμπικ.

Ο Κύβος του Ρούμπικ
Γεννήθηκε στη Βουδαπέστη στις 13 Ιουλίου του 1944. Ο πατέρας του ήταν μηχανικός σε αεροπλάνα και η μητέρα του ποιήτρια. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Βουδαπέστης Muszaki Egyetem από όπου αποφοίτησε το 1967 και στη συνέχεια έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην αρχιτεκτονική εσωτερικών χώρων και στη γλυπτική.

Από το 1971 μέχρι το 1975 δούλεψε ως αρχιτέκτονας και στη συνέχεια έγινε καθηγητής στο Κολλέγιο Εφαρμοσμένων Τεχνών της Βουδαπέστης Iparmuveszeti Foiskola.

Στις αρχές της δεκαετίας του ΄80 άρχισε να εκδίδει μια εφημερίδα για "game and puzzle", την ...Es jatek ("...and games"), ίδρυσε το Rubik Studio όπου σχεδίαζε έπιπλα και παιχνίδια και το 1987 έγινε τακτικός καθηγητής. 

Το 1990 έγινε πρόεδρος της Ουγγρικής Ακαδημίας Μηχανικών (Hungarian Engineering Academy)(Magyar Mernoki Akademia) και ίδρυσε το Διεθνές Ίδρυμα Ρούμπικ (International Rubik Foundation) για την υποστήριξη ταλαντούχων νέων μηχανικών και βιομηχανικούς σχεδιαστές.

Επίσης είναι μέλος της USA Science and Engineering Festival's Advisory Board. Σύμφωνα με όσους τον γνωρίζουν προκειται για πολύ εσωστρεφή άνθρωπο που δύσκολα τον προσεγγίζει κανείς. Τέλος του άρεσε να έρχεται Ελλάδα και να τρώει σουβλάκι με τον Τσιρκα και τον Κουρο.

 

 

Φερνάντο Πεσσόα

Ο Φερνάντο Πεσσόα (Fernando Antonio Nogueira de Seabra Pessoa) ήταν Πορτογάλος ποιητής και συγγραφέας. Γεννήθηκε στη Λισαβώνα το 1888.

Χάνει νωρίς τον πατέρα του. Γρήγορα η μητέρα του ξαναπαντρεύεται με έναν διπλωμάτη που διορίζεται στο Ντέρμπαν της Νότιας Αφρικής. Η οικογένεια τον ακολουθεί και έτσι ο Πεσσόα θα αρχίσει και θα ολοκληρώσει τις σπουδές του στην αγγλική γλώσσα και θα αποκτήσει μια στέρεη αγγλική λογοτεχνική παιδεία.

Το 1903 μπήκε πρώτος στο πανεπιστήμιο του Κεηπ Τάουν, κερδίζοντας και το Βραβείο της Βασίλισσας Βικτωρίας για την αγγλική γλώσσα.

Το 1905 επέστρεψε στην Πορτογαλία, και μετά από μια αποτυχημένη απόπειρα να σπουδάσει φιλολογία στη Λισαβώνα, εγκατέλειψε τις σπουδές του και μπήκε στο εμπορικό κύκλωμα για να εξασφαλίσει τα προς το ζην. Αντιπρόσωπος διάφορων εμπορικών οίκων στη Λισαβώνα, έζησε μια ζωή εργένης, συγκατοικώντας αρχικά με τη θεία του, και αργότερα με την ετεροθαλή αδελφή του.

Σε ηλικία δεκαεπτά ετών επιστρέφει στη Λισαβώνα, που δεν θα την εγκαταλείψει ποτέ. Διαλέγει το επάγγελμα του συντάκτη-μεταφραστή και αναλαμβάνει την εμπορική αλληλογραφία μερικών οίκων της εμπορικής Κάτω Πόλης της Λισαβώνας, εργασία με πενιχρές αποδοχές, που όμως τον απαλλάσσει από τις δεσμεύσεις του ωραρίου και του συγκεκριμένου χώρου.

Το μεγαλύτερο μέρος του σπουδαίου έργου του έμεινε αδημοσίευτο ως το θάνατο του, 30 Νοεμβρίου 1935. Ως τότε, ο Πεσσόα είχε δημοσιεύσει το πρώτο του βιβλίο στα Πορτογαλικά, με τίτλο Mensagem, δύο πλακέτες με αγγλικά ποιήματα -γιατί ο Πεσσόα ήταν δίγλωσσος και έγραφε με μεγάλη άνεση στην αγγλική γλώσσα- καθώς και μερικά λογοτεχνικά και πολιτικά μανιφέστα. Ήταν επίσης γνωστός ως εκδότης της επιθεώρησης Athena (1924-25), και ως συνεργάτης σε διάφορα πρωτοποριακά έντυπα, και κυρίως στο Orpheu (1915), όργανο του μοντερνιστικού κινήματος.

Μετά το θάνατο του (από κολικό του νεφρού), τα άπαντα του εκδόθηκαν σε οκτώ τόμους, υπογραμμένα με τα διάφορα ψευδώνυμα που χρησιμοποιούσε κατά καιρούς ο Πεσσόα και που, όπως έλεγε, εξέφραζαν τις διάφορες προσωπικότητες που συνυπήρχαν μέσα του: του "Αλβέρτο Καρέιρο", του "Αλβάρο δε Κάμπος" και του "Ρικάρδο Ρέις"'.

Είναι δυνατό να είναι κάποιος συγχρόνως πλούσιος και δαιμόνιος τραπεζίτης κι ένας ολοκληρωμένος αναρχικός που πολεμά για την απελευθέρωση της κοινωνίας; Σύμφωνα με τον Πεσσόα, ναι.

Οι "ετερώνυμοι" του Πεσσόα
Το 1915, η πορτογαλική λογοτεχνία θα σημαδευτεί από την κυκλοφορία του περιοδικού Ορφέας, που θα εισαγάγει τον μοντερνισμό στην πορτογαλική τέχνη (στην έκδοση του οποίου πρωτεργάτης είναι ο Φ. Πεσσόα) και κατά δεύτερο λόγο, από μια εντυπωσιακή ποιητική συλλογή του Αλβάρο Ντε Κάμπος. Είναι η στιγμή που γεννιέται ένα από τα καλύτερα "Εγώ" του Φ. Πεσσόα, ένας από τους καλύτερους ετερώνυμούς του, όπως ο ίδιος τους ονομάζει.

Με τον ίδιο τρόπο που πλένουμε το κορμί μας, θα έπρεπε να πλένουμε και το πεπρωμένο μας, να αλλάζουμε ζωή, όπως αλλάζουμε ρούχα – όχι για λόγους επιβίωσης, όπως κάνουμε όταν τρώμε ή κοιμόμαστε, μα με εκείνο το σεβασμό που έχουμε σαν τρίτοι απέναντι στον εαυτό μας.
Φ. Πεσσόα

Αυτό θα μπορούσε να μοιάζει παράδοξο σε όποιον πιστεύει ακόμη, αφελώς, ότι υπάρχουν παράδοξα σε τούτο τον κόσμο.
Φ. Πεσσόα

Μέχρι σήμερα, οι μελετητές του έργου του έχουν ανακαλύψει είκοσι επτά διαφορετικές προσωπικότητες που υπογράφουν γραπτά του Πεσσόα. Ανάμεσα τους ξεχωρίζουν ο αγγλόφωνος Αλεξάντερ Σερτς, από την εποχή της Νοτίου Αφρικής, ο Αλμπέρτο Καέιρο, ένας σοφός που συνθέτει τα ποιήματά του αποτραβηγμένος στην εξοχή, ο Ρικάρντο Ρέις, φιλόλογος, που προσπαθεί να αναμετρηθεί με τους αρχαίους κλασικούς και ο Άλβαρο ντε Κάμπος, μηχανικός, με παιδεία αγγλοσαξονική, που στο έργο του υμνεί την τεχνολογία και την έλευση των μοντέρνων καιρών. Χρειάστηκαν δεκαετίες για να μπορέσει όλη αυτή η παραγωγή να συγκεντρωθεί και να μελετηθεί ως έργο του Πεσσόα.

Όταν το 1935 πέθανε διαλυμένος από το ποτό σε ηλικία 47 ετών, βρέθηκε στο σπίτι του ένα μπαούλο με 27.453 χειρόγραφα, από τα οποία ένα μεγάλο μέρος μένει ακόμη να μελετηθεί και να εκδοθεί, επιφυλάσσοντας ενδεχομένως και άλλες εκπλήξεις στους επιμελητές. Ο Πεσσόα πέθανε γνωστός στους λογοτεχνικούς κύκλους, όμως ο πορτογαλικός λαός άργησε να αναγνωρίσει στα πολλά του πρόσωπα το συγγραφέα που εκφράζει τους πόθους του και τις αγωνίες του και να τον τιμήσει σαν τον εθνικό του ποιητή.

Το βιβλίο του O Banqueiro Anarquista (Ο Αναρχικός Τραπεζίτης) μεταφράστηκε στα Ελληνικά από την Μ. Παπαδήμα (εκδ. "Νεφέλη"), καθώς και από το Γιάννη Σουλιώτη (εκδ. Παρουσία") και το Γιάννη Κοίλη (εκδ. "Γράμματα").

 

Γιουσούφ Καρς

Ο Γιουσούφ Καρς (Yousuf Karsh: Μαρντίν, Τουρκία, 23 Δεκεμβρίου 1908 – Βοστώνη, ΗΠΑ, 13 Ιουλίου 2002) ήταν Καναδός φωτογράφος αρμενικής καταγωγής, ο οποίος έγινε γνωστός για τα ασπρόμαυρα πορτρέτα πολλών μεγάλων προσωπικοτήτων της εποχής του.

Ο μικρός Γιουσούφ (Ιωσήφ· στα αρμενικά: Χοβσέπ) έζησε τα γεγονότα της γενοκτονίας των Αρμενίων. Για να γλιτώσει από τους Τούρκους, η οικογένειά του διέφυγε στην Συρία, αλλά η μικρή του αδελφή πέθανε από την πείνα κατά την έξοδο από τα μέρη της Ανατολίας. Σε ηλικία 16 ετών έφυγε για τον Καναδά για να δουλέψει κοντά σε έναν θείο του φωτογράφο, που είχε ήδη εγκατασταθεί εκεί. Το 1928, ο θείος του τον έστειλε στην Βοστώνη να μαθητεύσει κοντά στον Αμερικανό φωτογράφο Τζων Γκάρο (John Garo).

Από την Βοστώνη επέστρεψε στον Καναδά το 1932 και άνοιξε δικό του στούντιο στην Οττάβα κοντά στο Κοινοβούλιο του Καναδά. Ανάμεσα στους πρώτους του πελάτες ήταν και ο τότε πρωθυπουργός του Καναδά Μακένζι Κινγκ. Ακολούθησαν και άλλες πολλές διασημότητες από τον Καναδά που εκτίμησαν το ταλέντο του νεαρού Καρς στη δημιουργία φωτογραφικών πορτρέτων.

Το 1941 φωτογράφησε τον Βρετανό πρωθυπουργό Ουίνστον Τσώρτσιλ, ο οποίος είχε πάει στην Οττάβα για να δώσει μια ιστορική ομιλία στο Κοινοβούλιο του Καναδά. Η συγκεκριμένη φωτογραφία μπήκε τελικά στο εξώφυλλο του αμερικανικού περιοδικού Life, στο τεύχος της 21ης Μαΐου του 1945, και έτσι ο Καρς έγινε διάσημος. Με μια μηχανή μεγάλου φορμά (8 ? 10 Calumet) απαθανάτισε προσωπικότητες όπως τον Άλμπερτ Αινστάιν, τον Άλμπερτ Σβάιτσερ, τον Φιντέλ Κάστρο, την Ίντιρα Γκάντι, τον Μωχάμετ Άλι, τον Πιέρ Έλλιοτ Τρυντώ, κ.ά.

Ο ίδιος ο Καρς, στο βιβλίο του Karsh Portfolio (Το λεύκωμα του Καρς, Τορόντο 1967), γράφει:
«Μέσα σε κάθε άνδρα και σε κάθε γυναίκα, κρύβεται ένα μυστικό· ως φωτογράφος οφείλω να το αποκαλύψω, εάν μπορώ. Η αποκάλυψη, αν συμβεί, θα συμβεί σε ένα κλάσμα του δευτερολέπτου με μια ασυνείδητη κίνηση, με μια στιγμιαία λάμψη του ματιού, με ένα πρόσκαιρο σήκωμα της μάσκας που όλοι οι άνθρωποι φορούν για να κρύβουν από τον κόσμο τον ενδόψυχο κόσμο τους. Σ' αυτή την πολύ φευγαλέα ευκαιρία, ο φωτογράφος πρέπει να δράσει, γιατί αλλιώς έχει χάσει.»
Οι φωτογραφίες του Καρς βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη του Καναδά (Οττάβα), στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας, στην Εθνική Πινακοθήκη Προσωπογραφιών (Λονδίνο) και στις συλλογές πολλών άλλων μουσείων. Ο φωτογραφικός εξοπλισμός του φυλάσσεται στο Καναδικό Μουσείο Επιστήμης και Τεχνολογίας (Οττάβα). Η Εθνική Πινακοθήκη του Καναδά τίμησε τον φωτογράφο με εκθέσεις το 1959, το 1989 και το 1998. Από το 1967 ήταν μέλος του τιμητικού «Τάγματος του Καναδά».

Το 1992, μετά από εξήντα χρόνια λειτουργίας, ο Καρς έκλεισε το στούντιό του στην Οττάβα και σταμάτησε να εργάζεται ως επαγγελματίας φωτογράφος. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα έζησε στην Βοστώνη, όπου και πέθανε το 2002. Η σορός του ενταφιάστηκε στην Οττάβα.

 

Φώτης Κόντογλου

Ο Φώτης Κόντογλου, ή με το πραγματικό του όνομα Φώτιος Αποστολέλης, (Αϊβαλί Μικράς Ασίας, 8 Νοεμβρίου 1895 – Αθήνα, 13 Ιουλίου 1965) ήταν Έλληνας λογοτέχνης και ζωγράφος. Αναζήτησε την «ελληνικότητα», δηλαδή μία αυθεντική έκφραση, επιστρέφοντας στην ελληνική παράδοση, τόσο στο λογοτεχνικό όσο και στο ζωγραφικό του έργο. Είχε ακόμα σημαντικότατη συμβολή στον χώρο της βυζαντινής εικονογραφίας. Σήμερα θεωρείται ως ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της «Γενιάς του ’30». Μαθητές του ήταν ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Νίκος Εγγονόπουλος, κ.ά.

Η ζωή του - Τα αρχικά χρόνια
Ο Φώτης Κόντογλου, γιος του Νικόλαου Αποστολέλλη και της Δέσπως Κόντογλου, γεννήθηκε στο Αϊβαλί στις 8 Νοεμβρίου του 1895. Είχε τρία ακόμα αδέλφια: τον Γιάννη, τον Αντώνη και την Τασίτσα. Ένα χρόνο μετά έχασε τον πατέρα του -ναυτικός στο επάγγελμα- και την κηδεμονία των τεσσάρων παιδιών ανέλαβε ο θείος του, Στέφανος Κόντογλου, ηγούμενος της μονής της Αγίας Παρασκευής, στον οποίο οφείλεται και η χρήση του επωνύμου της οικογένειας της μητέρας του. Τα παιδικά και νεανικά του χρόνια τα έζησε στο Αϊβαλί. Εκεί τελείωσε το Σχολαρχείο και το Γυμνάσιο το 1912· στο Γυμνάσιο ήταν συμμαθητής με τον λογοτέχνη και ζωγράφο Στρατή Δούκα και ήταν μέλος μιας ομάδας μαθητών που εξέδιδε το περιοδικό Μέλισσα, από το 1911, το οποίο ο Κόντογλου διακοσμούσε με ζωγραφιές.

Μετά την αποφοίτησή του γράφτηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα το 1913, στην Γ' τάξη. Το 1913–1914 έμενε με τον Στρατή Δούκα στη Νεάπολη και στην Κυψέλη και μετά με τον Παπαλουκά στην Κολοκυνθού. Λόγω οικονομικών δυσκολιών εργαζόταν ως ρετουσέρ στο φωτογραφείο Μπούκα και Καλιαμπέκου. Το 1914 εγκατέλειψε τη σχολή του και πήγε στο Παρίσι, όπου μελέτησε το έργο διαφόρων σχολών ζωγραφικής. Παράλληλα συνεργαζόταν με το περιοδικό Illustration και το 1916 κέρδισε το πρώτο βραβείο εικονογράφησης βιβλίου σε διαγωνισμό του περιοδικού, για αυτήν της Πείνας του Κνουτ Χάμσουν. Εργάστηκε ως τορναδόρος και ανθρακωρύχος. Το 1917 έκανε ταξίδια στην Ισπανία και την Πορτογαλία και το 1918 επέστρεψε στην Γαλλία.

Επέστρεψε στην πατρίδα του το 1919, μετά την λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Διορίστηκε καθηγητής στο Παρθεναγωγείο της πατρίδας του όπου δίδασκε γαλλικά και τεχνικά. Ίδρυσε τον πνευματικό σύλλογο Νέοι Άνθρωποι και έγινε πρόεδρος. Το 1921 επιστρατεύτηκε για τη Μικρασιατική Εκστρατεία. Το 1922 πήρε το δρόμο της προσφυγιάς με ένα καΐκι. Το 1923 έκανε ταξίδι στο Άγιο Όρος με πρόθεση να καλογερέψει.

Το 1923, επίσης, πραγματοποίησε μια πρώτη έκθεση με έργα ζωγραφικής του στη Μυτιλήνη με τον Κωνσταντίνο Μαλέα. Μετέφερε την έκθεση τον ίδιο χρόνο στην Αθήνα στην αίθουσα του Λυκείου των Ελληνίδων, παρουσιαζόμενος για πρώτη φορά ως ζωγράφος στο αθηναϊκό καλλιτεχνικό κοινό. Το 1925 εξέδωσε το περιοδικό Φιλική Εταιρία. Το 1926 παντρεύτηκε τη Μαρία Χατζηκαμπούρη και εγκαταστάθηκε στη Νέα Ιωνία. Το 1927 γεννήθηκε η μοναχοκόρη του Δέσποινα. Την ίδια χρονιά ξεκίνησε τη συνεργασία του με το περιοδικό του Κωστή Μπαστιά Ελληνικά Γράμματα. Το 1933 έλαβε τελικά το πτυχίο από τη Σχολή Καλών Τεχνών - Απολυτήριον γραφικής, με βαθμό Λίαν καλώς προκειμένου να διδάξει στο Κολλέγιο Αθηνών, ζωγραφική και ιστορία της τέχνης. Στη διάρκεια του Μεσοπολέμου εργάστηκε ως συντηρητής εικόνων σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους: το 1931 στο Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας, του οποίου ζωγράφισε το συντριβάνι, στο Μουσείο Κέρκυρας το 1935, στο Κοπτικό Μουσείο στο Κάιρο, το 1937 και μεταξύ 1936 και 1938 κατά διαστήματα στο Μυστρά όπου καθάριζε τις τοιχογραφίες των ναών του.

Κατά την διάρκεια της κατοχής
Το όνομα του Κόντογλου βρίσκεται ανάμεσα στα ονόματα των Ελλήνων λογοτεχνών που συνεργάστηκαν με το ελληνόφωνο ιταλικό περιοδικό προπαγάνδας Κουαδρίβιο. Καθώς όσοι συνεργάζονταν με αυτό αμείβονταν με χρήματα ή τρόφιμα προκρίθηκε η ανάγκη επιβίωσης του Κόντογλου, καθώς μάλιστα είχε αναγκασθεί να πουλήσει το σπίτι του -Βιζυηνού 16 στα Πατήσια- για ένα σακί αλεύρι. Ο νέος ιδιοκτήτης της οικίας Κόντογλου κάλυψε τις νωπογραφίες με λαδομπογιά. Τα επόμενα χρόνια ο Κόντογλου μετακόμιζε διαρκώς. Φιλοξενούνταν σε σπίτια φίλων του, κυρίως στο Παγκράτι, για να καταλήξει σε ένα γκαράζ. Την ίδια περίοδο δημοσίευσε κείμενά του στο περιοδικό Φιλολογική Κυριακή (1943) και το 1944 στους Ορίζοντες και στα Γράμματα.

Μετά την απελευθέρωση
Από το 1948 αρχίζει να αρθρογραφεί στην εφημερίδα Ελευθερία μέχρι τον θάνατό του. Στις 13 Σεπτεμβρίου του 1963 τραυματίστηκε με τη γυναίκα του σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στη Βούλα. Το 1959 είχε σύντομη συνεργασία με το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας, αλλά λόγω διαφωνίας του σχετικά με την ώρα μετάδοσης της εκπομπής του παραιτήθηκε.

Θάνατος
Το 1965 υποβλήθηκε σε εγχείρηση δυο λίθων από την κύστη. Τελικά πέθανε στην Αθήνα στις 13 Ιουλίου του 1965, έπειτα από μετεγχειρητική μόλυνση και ταλαιπωρημένος σωματικά και ψυχικά ύστερα από το ατύχημα που του συνέβη το 1963. Τα οστά του μεταφέρθηκαν στο μοναστήρι της Νέας Μάκρης (Όρος Αμώμων). Ο Γιάννης Τσαρούχης, άλλοτε μαθητής του, όταν πληροφορήθηκε τον θάνατο του Κόντογλου, βρισκόταν στη Μυτιλήνη και ζωγράφιζε κατά τύχη έναν άγγελο.

Οι πολιτικές πεποιθήσεις του
Σύμφωνα με την μαρτυρία του Ασημάκη Πανσέληνου ο Κόντογλου, «στην πολιτική το ίδιο ατζαμής, δημοκράτης, θεωρούσε τον εαυτό του κομμουνιστή παρόλες τις θεοκρατικές του αυταπάτες, και έβρισκε πως και τα δύο συμβιβάζονται και υποστήριζε πως ο ρούσσικος κομμουνισμός είναι έκφραση της χριστιανικής ψυχής των Ρώσων». Το καλοκαίρι του 1945 στο περιοδικό Ελεύθερα Γράμματα δημοσιεύθηκε κείμενο διαμαρτυρίας κατά των Δεξιών εξτρεμιστικών επιθέσεων σε βιβλιοπωλεία, θέατρα, εφημερίδες. Μεταξύ των διανοουμένων που υπογράφουν είναι και ο Κόντογλου. Τέλος, δεν υπογράφει ο Κόντογλου τη Δήλωσιν Ελλήνων Επιστημόνων, Λογοτεχνών και Καλλιτεχνών που δημοσιεύθηκε ως παράρτημα της Διακήρυξης της Χριστιανικής Ενώσεως Επιστημόνων το 1946.

Το ζωγραφικό του έργο

Η περίοδος της μονοχρωμίας 1910-1925
Από τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια δεν έχουν εκδηλωθεί ερεθίσματα από τη βυζαντινή ζωγραφική. Η πρώτη χρονολογημένη ζωγραφιά του ανάγεται στα 1912 (τίτλος: Αγία Παρασκευή) όταν ήταν δεκαεπτά ετών και ίσως παλιότερη να είναι η Καθιστή γριά γύρω στα 1910 όταν ήταν δεκαπέντε ετών.Στην περίοδο φοίτησής του στη Σχολή Καλών Τεχνών έρχεται σε επαφή με το κλίμα της Σχολής του Μονάχου και το γεγονός πως είχε καταρτίσει συλλογή με έργα από γερμανικές καλλιτεχνικές εκδόσεις των Γύζη, Λέμπαχ, Μπίκλιν,Στουκ, Κλίνγκεργκ, φανερώνει την μη απόρριψη της ακαδημαϊκής ζωγραφικής εκ μέρους του. Η περίοδος εργασίας του στο φωτογραφείο επηρεάζουν την τεχνοτροπία των έργων του: μαλακοί σκιοφωτισμοί, ασπρόμαυρο μαλακό πλάσιμο (Η Ολλαντέζικη πίπα, 1918, προσωπογραφία Ευστράτιου Αγγελέλη-1938). Στην περίοδο οπότε βρίσκεται στο Παρίσι περιορίζεται στην εικονογράφηση βιβλίων και περιοδικών. Όταν επιστρέφει στο Αϊβαλί και μετά πρόσφυγας στην Ελλάδα, θεματικά ασχολείται με προσωπογραφίες (όπως των λογοτεχνών Βάσου Δασκαλάκη, Δημοσθένη Βουτυρά, Μάρκο Αυγέρη, Νίκο Βέλμο, Μένο Φιλήντα) και το Άγιον Όρος και τοπία. Η τεχνοτροπία του είναι ασπρόμαυρη. Το 1923 επισκέπτεται το Άγιον Όρος που ως χώρος καλλιτεχνικής έκφρασης επηρέασε βαθύτατα τον Κόντογλου. Στη διετία 1923-24 ζωγραφίζει ελάχιστα έργα με χρώμα: πορτραίτα (ο λογοτέχνης Στρατής Δούκας) και μια θρησκευτική σύνθεση, τη Βάπτιση, που αν η χρονολογία του 1923 είναι ακριβής, τότε πρόκειται για την πρώτη εικόνα του Κόντογλου.

Η περίοδος της βυζαντινής χρωματουργίας
Από το 1926 ξεκινά συστηματικότερα τη χρήση χρωμάτων -εκτός από την εικονογράφηση βιβλίων όπου συνεχίζει την ασπρόμαυρη τεχνική- ενώ υιοθετώντας την τεχνική και τεχνοτροπία της βυζαντινής και μεταβυζαντινής παράδοσης και της λαϊκής τέχνης ζωγραφίζει κοσμικά θέματα. Την περίοδο αυτή εικονογραφεί τη βιογραφία του Παύλου Μελά που συνέγραψε η Ναταλία Μελά και τα Παραμύθια-Εκλογή του Γεώργιου Μέγα. Επίσης φιλοτεχνεί τον τίτλο και τα κοσμήματα της Νέας Εστίας που τότε είχε πρωτοκυκλοφορήσει. Τον περίοδο αυτή διακοσμεί τον Μητροπολιτικό ναό της Κιμώλου αποτελώντας τις πρώτες εικόνες για εκκλησία. Από το 1926 και μετά οικειώνεται τις μορφές της λαϊκής τέχνης: στην αντίληψη της φόρμας και σε ορισμένες λεπτομέρειες (απεικόνιση προσωποποιημένου ήλιου και φεγγαριού), (εικονογράφηση βιβλίου Παραμυθιών Μέγα). Δεν έκριβε τη συμπάθειά του για τον Καραγκιόζη και τον Θεόφιλο θεματολογικές επιδράσεις του δεύτερου έχουμε στην απεικόνιση του Ανδρούτσου στο Δημαρχείο Αθηναίων, ή σε εικονογραφήσεις βιβλίων.

Η δημιουργική δεκαετία 1930-1940
Το 1931 συνοδεύει τον αρχαιολόγο Αδαμάντιο Αδαμαντίου στη Σπάρτη και έρχεται έτσι σε επαφή με τη ρωμαϊκή ζωγραφική εμπλουτίζοντας τη θεματολογία του τόσο στους φορητούς πίνακες όσο και στο μνημειακό έργο του. Το 1932 τοιχογραφεί το σπίτι του οργανώνοντας τις τοιχογραφίες κατά τη διάταξη των μεταβυζαντινών εκκλησιών ζωγραφίζοντας τον τοίχο από την οροφή μέχρι το δάπεδο και χωρίζοντάς το με κόκκινες ταινίες σε τέσσερις άνισες ζώνες. Την ίδια περίοδο αναλαμβάνει να ζωγραφίσει ένα σύνολο εικόνων για το επιστύλιο της Κοίμησης της Θεοτόκου στο Μοναστηράκι, και σχεδιάζει παράσταση του Αγίου Διονυσίου Αεροπαγίτη για την ψηφοθέτησή του στον ομώνυμο ναό της Αθήνας.

Συνθέτει προσωπογραφίες (Πρεβελάκης, Εγγονόπουλος) και ξένες-Αιγυπτιακές προσωπικότητες. Το 1935 ιστορεί για πρώτη φορά εκκλησία, το παρεκκλήσιο της Αγίας Λουκίας στο Ρίο Πατρών και διακοσμεί το τέμπλο του παρεκκλησίου της Αγίας Αικατερίνης στο Νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού-το πρώτο τέμπλο που αναλάμβανε στην Αθήνα. Το πρώτο τέμπλο εκτός Ελλάδος το πραγματοποιεί στην Ηλιούπολη του Καΐρου στο παρεκκλήσιο του Σπετσαροπούλειου Ορφανοτροφείου.

Την περίοδο αυτή το ταξίδι του στην Αίγυπτο τον φέρνει σε επαφή με τα Fayum κι αυτό αποτυπώνεται μορφολογικά σε σειρά γυναικείων πορτρέτων της περιόδου (Μαρία Κόντογλου-1945,προσωπογραφία γυναίκας-1945 και Κεφαλή γυναίκας 1951), αλλά και σε προσωπογραφίες αγών σε στηθάρια (Παρεκκλήσι Πεσμαζόγλου, Ζωοδόχος Πηγή Παιανίας εικ.Αγίας Αικατερίνης).

Τα χρόνια της μεγάλης παραγωγής στην εκκλησιαστική ζωγραφική 1950-1960
Ιδιαίτερα γόνιμη χαρακτηρίζεται η τελευταία περίοδος της καλλιτεχνικής ζωής του: τα έργα της μνημειακής και φορητής εκκλησιαστικής ζωγραφικής του υπερτερούν αριθμητικά της κοσμικής ζωγραφικής του. Έτσι αγιογραφεί ενοριακές εκκλησίες, ιδιωτικά παρεκκλήσια και μεγάλο αριθμό φορητών εικόνων: Ζωοδόχος Πηγή Παιανίας, παρεκκλήσιο Αγίου Γεωργίου στον Άγιο Κωνσταντίνο Ομονοίας και Αγία Βαρβάρα Αιγάλεω, Άγιος Ανδρέας (Πατήσια), Άγιος Νικόλαος (Πατήσια), Καπνικαρέα, Άγιος Ευθύμιος Κερατσινίου, Άγιος Χαράλαμπος στο Πολύγωνο, Άγιος Γεώργιος Κυψέλης. Αλλά και εικόνες για τέμπλα εκκλησιών σε Ελλάδα (Άνδρος, Ρόδος) και Αμερική.

Η τελευταία πενταετία της ζωής του: 1960-1965
Συνεχίζει και ολοκληρώνει την περίοδο αυτή την ιστόρηση του Αγίου Νικολάου Αχαρνών. Ζωγραφίζει ιδιωτικά παρεκκλήσια όπως της οικογένειας Πατέρα στο Ψυχικό, της οικογένειας Καμπάνη στο Πικέρμι και της οικογένειας Γουλανδρή στην Εκάλη. Επίσης του Αγίου Γεωργίου Πολυκλινικής Αθηνών.

Το συγγραφικό του έργο
Ως πεζογράφος, με το ιδιότυπο προσωπικό ύφος του, "μπολιασμένο" από τη γλώσσα των θαλασσινών, τα συναξάρια των αγίων κι έναν εξωτικό κοσμοπολιτισμό, ο Κόντογλου επηρέασε γόνιμα τη γραφή μεταγενέστερων πεζογράφων αποτελώντας τον πρόδρομο της γενιάς του 1930.

Το συγγραφικό έργο του Κόντογλου διακρίνεται σύμφωνα με τον Γιώργο Παγάνο, σε:
α) λογοτεχνικό (πρωτότυπα έργα, ταξιδιωτικά, θαλασσινές ιστορίες, λυρικές περιγραφές)
β) διασκευές θαλασσινών ιστοριών από την εποχή των Ανακαλύψεων
γ)βιογραφίες ιστορικών προσώπων, οσίων και αγίων της Εκκλησίας
δ)άρθρα ή δοκίμια για την παράδοση και τις αξίες της, τη βυζαντινή τέχνη, πολεμικά κατά του καθολικισμού και των ευρωπαϊκών προτύπων, και
ε)ποικίλα θρησκευτικά κείμενα προς οικοδόμησιν των πιστών.

Λογοτεχνικό έργο
Το 1918 γράφει στο Παρίσι το ρομάντζο, όπως ο ίδιος το χαρακτήρισε Petro Cazas και το τυπώνει στο Αϊβαλί το 1920. Με το δεύτερό του έργο Βασάντα, που περιέχει και μεταφράσεις αρχίζει να εδραιώνεται ως ένας ιδιότυπος πεζογράφος. Ο τόνος της αφήγησης ρεπορταζικός και περιγραφικός. Τα δύο πρώτα του έργα του κινούνται σε καθαρά λογοτεχνικούς χώρους κάτι που στα επόμενα χρόνια και στα επόμενα έργα του θα αρχίσει να αγγίζει άλλα πεδία της πεζογραφίας ο Κόντογλου. Το 1925 στο περιοδικό που εκδίδει δημοσιεύει το διήγημα Το μυαλό μου ταξιδεύει (1925). Η πρώιμη αυτή πεζογραφία του δεν σχετίζεται με το παρελθόν και το παρόν της σύγχρονής του ελληνικής κοινωνικής πραγματικότητας,πλην ενός διηγήματος της συλλογής Βασάντα κι αυτό εμμέσως.

Το 1934 το περιοδικό Ο Κύκλος τον συμπεριλαμβάνει σε μια ανθολογία πεζογράφων-σε αυτούς που θεωρεί ως καλύτερους της εποχής. Περιλαμβάνεται και στην ανθολόγηση του Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου (Ανήσυχα χρόνια). Γενικά τη δεκαετία του 30' κι ενώ βγαίνουν τα πιο αντιπροσωπευτικά έργα των μεσοπολεμικών πεζογράφων,η παρουσία του Κόντογλου είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Αντίθετα τη δεκαετία του 40' είναι η πιο δημιουργική στο συγγραφικό του έργο. Έχουμε τότε τους περισσότερους τίτλους βιβλίων ποικίλου περιεχομένου με έμφαση τα θρησκευτικά κείμενα.

Στην Κατοχή με το Φημισμένοι άντρες και λησμονημένοι προστρέχει σε πρόσωπα φανταστικά ή υπαρκτά με έντονη τη νοσταλγική του διάθεση. Ένα από τα κεντρικά θέματα της πεζογραφίας του, αν όχι το κεντρικότερο, είναι ο Ελληνισμός πριν απολέσει την επαφή του με τον Τούρκο, ή στο τέλος της Τουρκοκρατίας.

Μεταφραστικό έργο
Το 1921 στο περιοδικό Ο Λόγος δημοσιεύει μετάφραση αποσπασμάτων από τον Ροβινσώνα Κρούσο. Μεταφράζει στα Ελληνικά Γράμματα τα Παλιά Ιταλικά Παραμύθια (1927) μαζί με τον Τζούλιο Καΐμη, επίσης Το Μιλιούνι ή τα ταξίδια του Μάρκου Πόλο. Το 1948 μεταφράζει στη Νέα Εστία τις Σκέψεις του Βλάση Πασκάλ εξελληνίζοντας τον τίτλο σε Ρητά και λογισμοί.

Το στίγμα του έργου του
Το πνευματικό δρομολόγιό του, όπως και άλλων εκπροσώπων της Γενιάς του Τριάντα ήταν Τουρκία-Γαλλία-Ελλάδα.

Αντιδρώντας στον εκδυτικισμό αγωνίστηκε για την επαναφορά της παραδοσιακής αγιογραφίας. Μαζί με τον Κωστή Μπαστιά και τον Βασίλη Μουστάκη κυκλοφόρησαν το περιοδικό Κιβωτός, όπου με άρθρα και φωτογραφικό υλικό ενίσχυαν τον αγώνα του Κόντογλου. Mια τέτοια προσπάθεια περιέκλειε και κάποια μειονεκτήματα: ο Κόντογλου κουβαλούσε από την περίοδο της μαθητείας του στο Παρίσι την αγάπη των Εμπρεσιονιστών για τις πρωτόγονες τέχνες και επιστρέφοντας στην Ελλάδα μελέτησε και αντέγραψε τα έργα της βυζαντινής ζωγραφικής με τέτοια κριτήρια. Έτσι η βυζαντινή εικόνα έπρεπε να είναι καθαρή και ανόθευτη από κάθε άλλη επίδραση. Ένα πνεύμα στρατεύσεως θα χαρακτηρίσει την δημιουργία του, καθώς «ο ίδιος μετά τον Β΄Παγκόσμιο πόλεμο θα γράψει πως αποφασίζει να αφιερώσει το τάλαντό του στο Χριστό», κάτι που απουσίαζε στους πρώτους Χριστιανούς και τους Βυζαντινούς. Γι΄αυτό και η ποιοτική διαφορά ανάμεσα στον προπολεμικό και τον μεταπολεμικό Κόντογλου. Πριν τον πόλεμο θα εισηγηθεί στον Αναστάσιο Ορλάνδο, Διευθυντή της Υπηρεσίας αναστηλώσεως και συντηρήσεως αρχαίων και Βυζαντινών μνημείων του Υπουργείου Παιδείας, οι εκκλησίες να χτίζονται και να διακοσμούνται με τοιχογραφίες βυζαντινότροπες.

Θα διεκδικήσει με ανάλογο πείσμα την ελληνική ιθαγένεια και στο πεζογραφικό του έργο, «αγγίζοντας τον βυζαντινό αντιφραγκισμό».

Γνωρίσματα της ζωγραφικής του
Ο Κόντογλου δεν κάνει κάτι περισσότερο από από ό,τι έκαναν οι κλασικιστές, οι ναζαρηνοί, οι νεογοτθιστές, οι νεορομαντικοί που σε όλον τον 19ο αιώνα καλλιεργούσαν τα διάφορα ιστορικά στυλ. Και στην Ελλάδα του ύστερου 19ου αιώνα στα πλαίσια του κλασικισμού καλλιεργήθηκε ένας ιδιότυπος βυζαντινισμός και ο Κόντογλου θα μεταχειριστεί ένα ιδιότυπο λαϊκοβυζαντινό στυλ ελεύθερα. Η τέχνη του Κόντογλου χαρακτηρίζεται από εικονιστική παραμόρφωση, έλλειψη προοπτικής, αντιρρεαλιστικά χρώματα, αφαιρετικότητα. Μορφολογικά αλλά και ως προς την εσωτερική έκφραση θυμίζουν πίνακες του ευρωπαϊκού εξπρεσιονισμού. Ο Κόντογλου καταργεί την προοπτική υπό την επίδραση της πριμιτιβιστικής τέχνης. Ο Κόντογλου θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί σαν ένας από τους τελευταίους υστεροβυζαντινούς ζωγράφους. Όμως δεν έχει μεγάλη σχέση μεταξύ τους ακόμα και αν τους ακολουθεί σε ορισμένα παραδοσιακά σημεία ο προγραμματισμός της δουλειάς του φανερώνει ένα ακαδημαϊσμό.

Γνωρίσματα της λογοτεχνίας του
Συνδυάζει στοιχεία από τον κόσμο των παραισθήσεων του Έντγκαρ Άλλαν Πόε και τον κόσμο των βίων των αγίων, την αφηγηματική απλότητα του Ντάνιελ Ντεφόε και τις ακολουθίες της Ορθόδοξης Εκκλησίας και όλα αυτά συνέθεταν ένα ύφος naif με καθαρά προσωπικό περιεχόμενο. Οι ήρωές του σαν τους απλούς βιβλικούς ανθρώπους της ανατολής ή σαν τον bon sauvage του αγριανθρώπου των μακρινών αποικιών που που λόγω της απομόνωσής του αυτής από τον δυτικό πολιτισμό παρέμεινε καλός και αγαθός. Μεταφράζει αποσπάσματα από τον Ροβινσώνα Κρούσο και καμαρώνει για την απλότητα του ύφους του Ντάνιελ Ντεφόε και ταυτίζει τον εαυτό του με τον ήρωα του έργου. Επιδιώκει μια επιστροφή στην παρθενία -κάτι που δεν είναι καθόλου άσχετο με με την γενικότερη απώλεια εμπιστοσύνης στο δυτικό πολιτισμό- συνεπεία του μηχανοποιημένου πολέμου του 1914-1918.

Στη λογοτεχνία η ακτινοβολία του μάλλον ήταν πιο περιορισμένη σε σχέση με εκείνη της ζωγραφικής του: όπως επισημαίνει ο Λίνος Πολίτης, «Έμεινε σφιχτά προσκολλημένος στο ίδιο ύφος, χωρίς καμία εσωτερική ανανέωση, και τα πολλαπλά δημοσιεύματά επαναλαμβάνουν τα ίδια μοτίβα, ενώ η γλώσσα και το ύφος -που είχαν αναβρύσει τόσο αυθόρμητα και γνήσια στην αρχή- στεγνώνουν αργότερα σε κάποια μανιέρα, κάποτε και με μια δυσάρεστη αναβίωση αρχαϊσμών και καθαρεύουσας». Γενικά ο Κόντογλου δεν άφησε μεγάλα συνθετικά έργα, όπως μυθιστορήματα και εκτός από λίγες εξαιρέσεις, ούτε καν νουβέλες και διηγήματα. Δεν υπάρχει έτσι στο έργο του η εντυπωσιακή μυθοπλασία και σκηνοθεσία με περίτεχνη πλοκή. Το λογοτεχνικό του έργο κατέχει περιορισμένη έκταση στο σύνολο της συγγραφικής του παραγωγής, ενώ το πρωτότυπο λογοτεχνικό είναι μικρό τμήμα του πρώτου. Σε μια εποχή που ο μύθος κυριαρχεί στην ελληνική πεζογραφία εκείνος αποστασιοποιείται. Δεν συναντάμε στα κείμενά του το ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο όπως συμβαίνει στα μυθιστορήματα της εποχής του. Απουσιάζει το επικαιρικό, τα μεγάλα ανθρώπινα πάθη, οι συγκρούσεις και οι δραματικές καταστάσεις. Η λογοτεχνία του συνιστά μια «ποιητική ουτοπία», «μια εκτός τόπου και χρόνου λειτουργία της νοσταλγίας».

Η γλώσσα του λογοτεχνικού του έργου
Η γλώσσα του είναι μια λαϊκίζουσα ιδιόλεκτος με πολλά ιδιώματα της πατρίδας του στο τυπικό και στο λεξιλόγιο. Επηρεασμένος από το πνεύμα του δημοτικισμού των αρχών του αιώνα αποφεύγει λόγιες εκφράσεις και στο τυπικό του είναι εμφανείς κάποιοι ψυχαρισμοί (φχαρίστηση, ντυμασία .Μιστοκλής, Βριπίδης κλπ). Η λαϊκή γλώσσα του δεν είναι προϊόν αισθητικής προτίμησης, αλλά κρίνεται και ως κατάλληλη γλωσσική μορφή κατήχησης και να επικοινωνήσει με το μεγάλο πλήθος.

Το ύφος της γραφής του
Το ύφος του είναι ιδιότυπο, απλοϊκό και αφελές, «ένα ύφος ανατολίτη παραμυθά».Υπερέχει ο παρατακτικός λόγος, με ρυθμό που θυμίζει λαϊκές αφηγήσεις,παραμύθια και αινίγματα.

Οι ήρωές του
Οι μυθιστορηματικοί χαρακτήρες των έργων του παρουσιάζονται στατικοί: στην ακμή της ζωής τους, με διαμορφωμένη την προσωπικότητά τους,έχοντας χαράξει πορεία, από την οποία δεν παρεκκλίνουν.

Η πρόσληψή του
Ο Κόντογλου έχει αντιμετωπισθεί λιγότερο ως λογοτέχνης και πιο πολύ ως «πνευματικός καθοδηγητής, ομολογητής της πίστεως, ιδεολογικός ταγός, αρχηγός της ελληνορθόδοξης παράταξης». Ο Κόντογλου έχει επίσης ταυτιστεί με την εκκλησιαστική ζωγραφική (του) γεγονός που οφείλεται και στο ότι μεγάλο μέρος της πριν από τον πόλεμο δημιουργίας του χάθηκε ή έμεινε κρυμμένο και ξεχασμένο σε συλλογές και σπίτια φίλων της νεότητάς του. Έτσι σε έκθεση που πραγματοποιήθηκε στην Εθνική Πινακοθήκη με θέμα Οι μεταμορφώσεις του μοντέρνου δεν συμπεριλαμβάνονταν έργα του -παράλειψη συνειδητή που υπογράμμιζε την ιδιότητά του ως ζωγράφου εκκλησιαστικού.

Επιδράσεις
Ο Κόντογλου «είναι ίσως από τους νεοέλληνες καλλιτέχνες ο μόνος που είχε τόσους μαθητές χωρίς να είναι καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών ή έστω να έχει ιδρύσει κάποια ιδιωτική σχολή ή Φροντιστήριο». Οι Γιάννης Τσαρούχης, οι δυο τους είναι μαζί από το 1929 έως το 1934 και Νίκος Εγγονόπουλος είναι οι παλιότεροι και κορυφαίοι ζωγράφοι της μεταπολεμικής περιόδου. Άλλοι άμεσοι μαθητές του είναι οι Κ. Γεωργακόπουλος, Σπ. Παπανικολάου, Π. Βαμπούλης, ο Γ. Χοχλιδάκης. Πολυάριθμοι είναι και οι έμμεσοι μαθητές του μέσω της Εκφράσεως, όπως ο Ράλλης Κοψίδης και Κ. Ξυνόπουλος. Στη νεώτερη γενιά των έμμεσων μαθητών του ανήκουν οι Γιάννης Μητράκας, ο πατήρ Σταμάτιος Σκλήρης και ο Γεώργιος Κόρδης. Το λογοτεχνικό του έργο ασκεί επίσης ανάλογη επιρροή, όπως στον Παντελή Πρεβελάκη (Χρονικό μιας Πολιτείας), τον Ηλία Βενέζη ως προς την λυρικίζουσα αφήγησή του.

Αποτίμηση της προσφοράς του
Ο Φώτης Κόντογλου ήταν μια μεγάλη μορφή της νεοελληνικής τέχνης. "Με την εμφάνισή του, τάραξε τα λιμνασμένα νερά της ανερμάτιστης ευμάρειας του μεσοπολέμου, κέντρισε την εθνική μας συνείδηση και διεσάλπισε την σωτηριώδη καθαρότητα της Ορθόδοξης πίστης μας. Το έργο του μένει παρακαταθήκη στην εθνική μας συνέχεια, στήριγμα της ψυχής των Ελλήνων" (Νίκος Ζίας, "Φώτης Κόντογλου"). Πολυτάλαντη προσωπικότητα, διφυής καλλιτέχνης: στο ίδιο πρόσωπο συνυπάρχουν ο ζωγράφος που γράφει και ο πεζογράφος που ζωγραφίζει. Ως ζωγράφος πρωτοστάτησε στο κίνημα για τη στροφή της ελληνικής τέχνης του 20ου αιώνα προς την πνευματική ένταση της βυζαντινής παράδοσης και τη δροασιά της λαϊκής ζωγραφικής.

Σε σχέση με την λαϊκή τέχνη η προσφορά του Κόντογλου εντοπίζεται «στην όχι πλέον μουσειακή αντιμετώπιση, αλλά στην ένταξη μορφών της λαϊκής τέχνης ή διδαγμάτων της λαϊκής ζωγραφικής στη σύγχρονη δημιουργία». Ως προς το αγιογραφικό έργο του συνέβαλε στην ανανέωση της θρησκευτικής εικονογραφίας, στον εμπλουτισμό των εκκλησιών με έργα νέας αντίληψης. Επίσης επιχείρησε να ξαναζωντανέψει την ιστόρηση χειρογράφων με το έργο του Αστρολάβος. Ο ρόλος του στη μεσοπολεμική πεζογραφία δεν είναι επίσης μικρός, καθώς ήταν «φορέας μιας ιδιότυπης γραφής και  εκφραστής ενός περιβάλλοντος όπου τα όρια μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας δεν είναι διακριτά». Ο Κόντογλου συμβάλει σε σημαντικό βαθμό στη διατήρηση ενός ξεχασμένου σήμερα πλέον λεξιλογίου θαλασσινών λέξεων και ναυτικών όρων, από τις οποίες βρίθουν τα έργα του. Επίσης συμβάλει, σύμφωνα με τον Γιανναρά, «στην ενεργοποίηση της ελληνικής και ορθόδοξης αυτοσυνειδησίας» και στην «αφύπνιση της ανυποψίαστης ελλαδικής διανόησης, αλλά και ευρύτερα της ελλαδικής κοινής γνώμης, στην αισθητική τουλάχιστον αξία και δυναμική της βυζαντινής εκκλησιαστικής παράδοσης».

Τιμητικές διακρίσεις
Το 1948 έλαβε το β' βραβείο θρησκευτικής ζωγραφικής στα πλαίσια της Πανελλήνιας Καλλιτεχνικής Έκθεσης στο Ζάππειο. Το 1960 του απονεμήθηκε ο Ταξιάρχης του Φοίνικος. Τιμήθηκε με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών (1961) για το βιβλίο Έκφρασις της Ορθοδόξου Εικονογραφίας, με το Βραβείo «Πουρφίνα» της Ομάδας των Δώδεκα (1963) για το βιβλίο Το Αϊβαλί, η πατρίδα μου και με το Εθνικό Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου του.

 

Χάρισον Φορντ

Ο Xάρισον Φορντ (Harrison Ford, 13 Ιουλίου 1942) είναι Αμερικανός ηθοποιός. Είναι γνωστός για τους ρόλους του ως Χαν Σόλο στην αρχική τριλογία Ο Πόλεμος των Άστρων και ως Ιντιάνα Τζόουνς στην ομότιτλη σειρά ταινιών. Η καριέρα του εδώ και τέσσερις δεκαετίες περιλαμβάνει ρόλους σε αρκετές εισπρακτικές επιτυχίες όπως Εργαζόμενο Κορίτσι (Working Girl, 1988), Αθώος Μέχρι Αποδείξεως του Εναντίου (Presumed Innocent, 1990), Ο Φυγάς (The Fugitive, 1993), Air Force One (1997) και Ένοχο Μυστικό (What Lies Beneath, 2000).

Έχει λάβει μια υποψηφιότητα για Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου το 1995 για την ταινία Μάρτυρας Εγκλήματος (Witness) και τέσσερις υποψηφιότητες για Χρυσή Σφαίρα. Το 2002 στην απονομή των Χρυσών Σφαιρών βραβεύτηκε με το βραβείο συνολικής προσφοράς Cecil B. DeMille. Οι συνολικές εισπράξεις των ταινιών του στο αμερικανικό box office αγγίζουν τα 3,5 δισεκατομμύρια δολάρια, τοποθετώντας τον στην 3η θέση.

Πρώτα χρόνια
Ο Φορντ γεννήθηκε στις 13 Ιουλίου, 1942 στο Σικάγο, Ιλλινόις από τους Ντόροθι και Κρίστοφερ Φορντ. Έχει έναν μικρότερο αδερφό, τον Τέρενς, που γεννήθηκε το 1945. Ο παππούς και η γιαγιά του είναι ιρλανδικής και γερμανικής καταγωγής αντίστοιχα.

Καριέρα - Πρώτα επαγγελματικά βήματα
Το 1964, ο Φορντ ταξίδεψε στο Λος Άντζελες της Καλιφόρνια για να υποβάλει αίτηση για μια θέση εργασίας στο ραδιόφωνο. Δεν πήρε τη δουλειά αλλά παρέμεινε στην Καλιφόρνια και τελικά υπέγραψε συμβόλαιο με το πρόγραμμα νέων ταλέντων της Columbia Pictures, παίζοντας μικρούς ρόλους σε ταινίες. Μία από τις πρώτες του εμφανίσεις ήταν στην ταινία Όλες Οι Γυναίκες Αγαπούν Τον Κλέφτη (Dead Heat on a Merry-Go-Round, 1966). Το 1967 εμφανίστηκε στην ταινία Δοκίμασε και με τη Γυναίκα μου (Luv), όπου μπορεί ο ρόλος του να είχε ατάκες αλλά ακόμα το όνομά του δεν έμπαινε στους τίτλους. Τελικά, το κατάφερε με την ταινία Ήρθε η Ώρα να Πεθάνεις (A Time for Killing, 1967).

Αργότερα ο Φορντ εργάστηκε για τη Universal Pictures, παίζοντας δευτερεύντες ρόλους σε πολλές τηλεοπτικές σειρές καθ' όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του '60 και στις αρχές της δεκαετίας του '70, συμπεριλαβμανομένων των Gunsmoke, Ironside, The Virginian, The F.B.I., Love, American Style και Kung Fu. Εμφανίστηκε στο γουέστερν Και οι Εφτά Ήσαν Ατρόμητοι (Journey to Shiloh, 1968) και έκανε ένα μικρό πέρασμα στην ταινία Zabriskie Point (1970) του Μικελάντζελο Αντονιόνι. Δυσαρεστημένος με τους ρόλους που του προσφέρονταν, ο Φορντ έγινε αυτοδίδακτος επαγγελματίας ξυλουργός για να συντήρήσει τη σύζυγό του και τους δύο μικρούς γιους του. Τότε τον προσέλαβε ο Τζορτζ Λούκας για να φτιάξει γραφεία στο σπίτι του και έτσι ο Φορντ κατέληξε με ένα β' ρόλο στην ταινία Νεανικά Συνθήματα (American Graffiti, 1973). Η σχέση του Φορντ με το Λούκας επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την καριέρα του. Μετά την επιτυχία του Φράνσις Φορντ Κόπολα με την ταινία Ο Νονός (The Godfather, 1972), ο σκηνοθέτης προσέλαβε τον Φορντ να επεκτείνει το γραφείο του και του έδωσε μικρούς ρόλους στις δύο επόμενες ταινίες του, Η Συνομιλία (The Conversation, 1974) και Αποκάλυψη Τώρα (Apocalypse Now, 1979).

Ο Πόλεμος των Άστρων
Το 1975, ο Τζορτζ Λούκας προσέλαβε το Φορντ για να διαβάζει τους ρόλους με τους ηθοποιούς που έκαναν δοκιμαστικό για την ταινία Ο Πόλεμος των Άστρων (Star Wars, 1977). Ο Λούκας τελικά πείστηκε από την ερμηνεία του Φορντ και του έδωσε το ρόλο του Χαν Σόλο. Η ταινία έγινε από τις μεγαλύτερες εισπρακτικές επιτυχίες και μετέτρεψε τον Χάρισον Φορντ σε σούπερσταρ. Επανέλαβε το ρόλο του στις συνέχειες της ταινίας Η Αυτοκρατορια Αντεπιτίθεται (The Empire Strikes Back, 1980) και Η Επιστροφή των Τζεντάι (Return of the Jedi, 1983).

Ιντιάνα Τζόουνς
Το 1981 πήρε τον πρωταγωνιστικό ρόλο στη συνεργασία των Τζορτζ Λούκας και Στίβεν Σπίλμπεργκ στην ταινία Ο Ιντιάνα Τζόουνς και Οι Κυνηγοί της Χαμένης Κιβωτού (Raiders of the Lost Ark). Αν και ο Σπίλμπεργκ ήθελε να δώσει από την αρχή το ρόλο στο Φορντ, ο Λούκας ήταν διστακτικός, λόγο του ότι είχε δουλέψει ξανά μαζί του στο Νεανικά Συνθήματα και στο Ο Πόλεμος των Άστρων, αλλά τελικά είπε το ναι όταν ο Τομ Σέλεκ δεν μπορούσε να δεχτεί το ρόλο. Ο Φορντ επανέλαβε το ρόλο στο πρίκουελ Ο Ιντιάνα Τζόουνς και Ο Ναός του Χαμένου Θησαυρού (Indiana Jones and the Temple of Doom, 1984) και στη συνέχεια Ο Ιντιάνα Τζόουνς και Η Τελευταία Σταυροφορία (Indiana Jones and the Last Crusade, 1989). Οι ταινίες Ιντιάνα Τζόουνς μετέτρεψαν τον Φορντ σε εισπρακτικό φαινόμενο. Αργότερα υποδύθηκε ξανά το ρόλο στην τηλεοπτική σειρά The Young Indiana Jones Chronicles και στην τέταρτη ταινία Ο Ιντιάνα Τζόουνς και Το Βασίλειο του Κρυστάλλινου Κρανίου (Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull, 2008). Μια ακόμα συνέχεια Ιντιάνα Τζόουνς 5 είναι στη διαδικασία ανάπτυξης.

Άλλες δουλειές στον κινηματογράφο
Ο Φορντ έχει εμφανιστεί σε πολλές ταινίες, συμπεριλαμβανομένων των Οι Ήρωες (Heroes, 1970), Ομάδα Κρούσεως "10" απ' το Ναβαρόνε (Force 10 from Navarone, 1978) και Οι Εραστές της Μεγάλης Νύχτας (Hanover Street, 1979). Επίσης συμπρωταγωνίστησε με τον Τζιν Γουάιλντερ στην ταινία Το Πιο Σιγανό Πιστόλι του Ουέστ (The Frisco Kid, 1979). Το 1982 πρωταγωνίστησε στην καλτ ταινία επιστημονικής φαντασίας Blade Runner. Ακολούθησαν και πιο δραματικοί ρόλοι όπως Μάρτυρας Εγκλήματος (Witness, 1985), Η Ακτή του Κουνουπιού (The Mosquito Coast, 1986) και Frantic (1988) σε σκηνοθεσία Ρόμαν Πολάνσκι.

Η δεκαετία του 1990 έφερε στο Φορντ το ρόλο του Τζακ Ράιαν στις ταινίες Παιχνίδια Ολέθρου (1992) και Άμεσος Κίνδυνος (Clear and Present Danger, 1994), Ο Φυγάς (The Fugitive, 1993) μαζί με τον Τόμι Λι Τζόουνς, Ο Τρομοκράτης (The Devil's Own, 1997) μαζί με τον Μπραντ Πιτ και Air Force One (1997). Ακολούθησε μια περίοδος με ταινίες που απέσπασαν πολύ κακές κριτικές ενώ και η πορεία τους στο box office ήταν άκρως απογοητευική, όπως Έξι Μέρες, Επτά Νύχτες (Six Days Seven Nights, 1998), Παιχνίδια της Τύχης (Random Hearts, 1999), Υποβρύχιο Κ-19: Ο Φονιάς (K-19: The Widowmaker, 2002), Οι Μπάτσοι του Χόλιγουντ (Hollywood Homicide, 2003) και Κωδικός Προστασίας (Firewall, 2006). Εξαίρεση αποτέλεσε το Ένοχο Μυστικό (What Lies Beneath) το 2000 μαζί με τη Μισέλ Φάιφερ, με 300 εκατομμύρια εισπράξεις παγκοσμίως.

Τελευταίες του ταινίες ήταν οι: Παράνομες Πράξεις (Crossing Over, 2009), Ακραία Μέτρα (Extraordinary Measures, 2010) και Πρωινό Ξύπνημα (Morning Glory, 2010). Επόμενη ταινία ήταν το Cowboys & Aliens, η οποία κυκλοφόρησε στις 29 Ιουλίου 2011.

Προσωπική ζωή
Ο Φορντ έχει δύο γιους, Μπέντζαμιν και Γουίλαρντ, με την πρώτη του σύζυγο Μέρι Μαρκουάρντ, καθώς και άλλα δύο παιδιά, Μάλκολμ και Τζόρτζια, με τη δεύτερη σύζυγό του, τη σεναριογράφο Μελίσα Μάθισον. Στις 15 Ιουνίου 2010 παντρεύτηκε την ηθοποιό Καλίστα Φλόκχαρτ.

 

Δέσπω Διαμαντίδου

Η Δέσπω Διαμαντίδου ήταν ελληνίδα ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου.

Βιογραφία
Γεννήθηκε στον Πειραιά στις 13 Ιουλίου 1916 και πέθανε στην Αθήνα στις 18 Φεβρουαρίου 2004. Κηδεύτηκε στις 24 Φεβρουαρίου του 2004 στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών. Αποφοίτησε από την Γερμανική Σχολή Αθηνών και από το γάμο της με τον επίσης ηθοποιό Ανδρέα Φιλιππίδη, απέκτησε ένα γιο. Σταθμό στην καριέρα της αποτελεί η συμμετοχή της στην ταινία του Αμερικανού σκηνοθέτη Ζυλ Ντασέν Ποτέ την Κυριακή το 1960 με πρωταγωνίστρια την Μελίνα Μερκούρη. Αξιοσημείωτη είναι και η συμμετοχή της το 1975 στην ταινία του Γούντι Άλεν «Ο Ειρηνοποιός».

Το 1941 ξεκίνησε την φοίτησή της στο Εθνικό Θέατρο , μαζί με την αχώριστη από τότε φίλη της Μελίνα Μερκούρη.
Η καριέρα της ξεκινά λίγο αργότερα ως μέλος του χορού της Μήδειας του Ευριπίδη.
Ο πρώτος μεγάλος ρόλος έρχεται μέσα από την συνεργασία της με τον Κάρολο Κούν.
Διακρίθηκε επίσης και για το πλούσιο μεταφραστικό της έργο μεταφράζοντας περισσότερα από 120 έργα.
Πρώτη της κινηματογραφική εμφάνιση το 1947 στο φιλμ «Τα παιδιά της Αθήνας».

Έπαιξε σε περισσότερες από 40 ταινίες του κλασικού ελληνικού κινηματογράφου, κρατώντας χαρακτηριστικούς ρόλους: «Μανταλένα» (1960), «Η Αλίκη στο ναυτικό» (1961), «Τα κόκκινα φανάρια» (1963), «Στεφανία» (1966) κ.α.
Το 1946 και για 4 χρόνια γίνεται μόνιμη συνεργάτης του εθνικού θεάτρου.
Λίγο αργότερα χωρίζει από τον σύζυγό της και επίσης ηθοποιό Ανδρέα Φιλιππίδη.
Συνεργάζεται με διάφορούς θιάσους, της Μαίρης Αρώνη, της Μελίνας Μερκούρη, του Κώστα Μουσούρη, ενώ ποτέ δεν αποτολμά να συστήσει δικό της θίασο.
Επανέρχεται στο εθνικό θέατρο το 1954 οπού και παρέμεινε μέχρι το 1963.

Σε αρκετά φιλμ συνεργάστηκε με την Αλίκη Βουγιουκλάκη παρά το γεγονός ότι διατηρούσε για αρκετά χρόνια ερωτικό δεσμό με τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ και χώρισαν λόγω του έρωτα Παπαμιχαήλ-Βουγιουκλάκη, μην ακούγοντας τις συμβουλές της Μερκούρη που επέμενε για τον επερχόμενο έρωτα και τις συμβουλές της να απομακρυνθούν η ίδια και ο Παπαμιχαήλ από την Βουγιουκλάκη.

Η Δέσπω Διαμαντίδου είναι γνωστή στο κοινό κυρίως από τις παλιές ελληνικές ταινίες. Ενσάρκωσε τη δεσμοφύλακα στη «Στεφανία, την κουτσομπόλα φίλη της Μάρως Κοντού στο «Η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα», τη Μαντάμ Παρί στα «Κόκκινα Φανάρια», αλλά και τη μητέρα της Αλίκης Βουγιουκλάκη στην ταινία «Η Αλίκη στο Ναυτικό». Συνολικά έπαιξε σε σχεδόν σαράντα ταινίες. Η ηθοποιός όμως είχε μια ακόμα μεγαλύτερη θεατρική καριέρα. Για πολλά χρόνια ήταν στέλεχος του Εθνικού Θεάτρου. Πρωταγωνίστησε με επιτυχία σε αρχαίες τραγωδίες αλλά και στη θεατρική εκδοχή του «Ποτέ την Κυριακή» του Ζιλ Ντασέν, που λεγόταν «Ίλια Ντάρλινγκ».

Εκτός από την άψογη συνεργασία τους πάνω στη σκηνή του Μπροντγουέι, η πρωταγωνίστρια Μελίνα Μερκούρη και η Δέσπω Διαμαντίδου , ήταν και πολύ καλές φίλες. Η εμφάνιση στην παράσταση Ίλια Ντάρλινγκ δεν ήταν η μοναδική που έκανε η ηθοποιός εκτός Ελλάδας. Η εμφάνιση στο Μπροντγουέη και η συνεργασία με τον Γούντι Άλεν Η Δέσπω Διαμαντίδου έκανε διεθνή καριέρα, καθώς έπαιξε στην ταινία του Γούντι Άλεν «Ο ειρηνοποιός» όπου ενσάρκωνε τη μητέρα του, ενώ έπαιξε και στην παράσταση του Μπρόντγουεη «Καμπαρέ». Για τις συνεργασίες της με ξένους σκηνοθέτες και παραγωγούς μοναδική αιτία ήταν το ταλέντο της. Βοήθησε όμως τόσο η παραμονή της στην Αμερική από το 1967 έως το 1974 (διάρκεια της δικτατορίας στην Ελλάδα), όσο και το γεγονός ότι γνώριζε ξένες γλώσσες. Και ο πληθυντικός δεν είναι σχήμα λόγου. Η Δέσπω Διαμαντίδου μιλούσε πέντε γλώσσες. Επίσης διέθετε μια ιδιαίτερη προφορά λόγω της καταγωγής της από τη Ρωσία, αλλά και λόγω των σπουδών της σε Γερμανικές Σχολές.

Η ιδιαιτερότητα της προφοράς της,  ήταν αρεστή στους σκηνοθέτες που της έδιναν ρόλους αλλοδαπών (μη Αμερικανών) γυναικών. Η ίδια έχει περιγράψει σε συνέντευξη της στον Σωτήρη Κακίση, το πώς κατάφερε να πάρει το ρόλο: «Αντικατέστησα τη Λότε Λένια και το ρόλο τον πήρα παπαλικαρίσια. Πέρασα δηλαδή απ’ το λεγόμενο «Κατλ Κωλ», που έρχονται όλοι του σωματείου, κοπαδιαστά, όπως το λέει κι η λέξη. Με τετρακόσιες γυναίκες πέρασα και πήρα τον ρόλο. Κι είμαι πάρα πολύ περήφανη γι’ αυτό. Δεν ήθελε να με πάρει μάλιστα η κυρία εκεί πέρα, «Δεν σας πάει ο ρόλος», έλεγε. Εγώ στην πατρίδα μου παίζω πολλούς ρόλους, της είπα, όχι μόνο αυτή που είδατε στο «Ίλυα Ντάρλινγκ». Τότε δεν τον ήξερα τον Χαλ Πρινς, το σκηνοθέτη. Πήγα κι έπαιξα και τον πήρα το ρόλο. Και τον κράτησα ένα χρόνο περίπου». Σε αντίθεση με τον ρόλο στο Καμπαρέ, για τον οποίο πέρασε μια σκληρή οντισιόν, για το ρόλο στην ταινία του Γούντι Άλεν, η ηθοποιός, δεν χρειάστηκε να κάνει το ίδιο. Απλώς τον έπεισε  το ταλέντο της και της πρότεινε το ρόλο.

Όπως αποδείχτηκε αργότερα, ο σκηνοθέτης παρακολουθούσε όλες τις παραστάσεις της Ελληνίδας ηθοποιού και εξέταζε την υποκριτική της προσεχτικά. Αρχικά όμως η ίδια δεν το πίστευε: «Μου λέει, Δέσπω, δεν στο ‘πα χτες στην παράσταση, την ώρα που έφευγες, ο Γούντυ Άλλεν βγήκε στην πόρτα και σ’ έβλεπε, θα σε κοίταζε για κάποιον ρόλο. Λέω, τώρα τι σαχλαμάρες είν’ αυτές, βγήκε κι έβλεπε, μ’ ερωτεύτηκε; Και γελούσαμε. Περάσανε τρεις μήνες και παίρνω μια ειδοποίηση ότι θέλει να με δει ο Γούντυ Άλλεν για ένα έργο που θα κάνει στην Ευρώπη. -Είδες που στα ‘λεγα μου λεει η φίλη μου, αυτό ήτανε. Σηκώνομαι εγώ, πάω και τον βλέπω. -Πού με ξέρετε; του ‘πα. -Ξέρω πολύ καλά τη δουλειά σας, μου λέει. Είχε παρακολουθήσει ό,τι είχα παίξει! Πάει και βλέπει, ενδιαφέρεται για το θέατρο. -Λοιπόν, του λέω, θέλετε να σας διαβάσω τίποτα; -Όχι, μου λέει, απλώς ήθελα να σας δω από κοντά. Εκείνο το βράδυ στο θέατρο ήθελα να σας μιλήσω, αλλά είδα πως ήσασταν με παρέα και δεν τόλμησα. Είναι πολύ συνεσταλμένος. -Τώρα είμαστ’ εντάξει. Σας είδα. Μετά, έφυγα εγώ, το ξέχασα. Μετά από έξι μήνες είχα το ρόλο»....

Στα γυρίσματα ο σκηνοθέτης έκανε τους ηθοποιούς να νιώθουν άνετα και τους άφηνε περιθώρια να αυτοσχεδιάζουν. Μετά τη συνεργασία τους Γούντι Άλεν και Δέσπω Διαμαντίδου, διατήρησαν μια φιλική σχέση. Η ηθοποιός πήρε επίσης μέρος στην ταινία του σκηνοθέτη Χαλ Πρινς «Μαύρα Τριαντάφυλλα», αλλά και στην ταινία «Καβαλάρηδες» του Φράνκεχάιμερ.

Λίγοι φίλοι αποχαιρέτισαν τη Δέσπω Διαμαντίδου
O κόσμος που συγκεντρώθηκε στο A΄ Νεκροταφείο ήταν περιορισμένος σε αριθμό, κυρίως άνθρωποι του θεάτρου, εκείνοι που την εκτίμησαν ως συνεργάτιδα και φίλη στη μακρόχρονη καριέρα της και θέλησαν να την τιμήσουν για τελευταία φορά.

Εκπροσωπώντας το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών μίλησε ο Βασίλης Κολοβός, ο οποίος είπε ότι «ο θάνατος της Δέσπως μάς έφερε θλίψη και δάκρυα, όμως αφήνει πίσω της την ερμηνευτική κατάθεσή της, τους αγώνες, το ήθος και την αγωνία της για τους νέους συναδέλφους». O δήμαρχος Πειραιά Χρήστος Αγραπίδης αναφέρθηκε στην πειραιώτικη καταγωγή της Διαμαντίδου και είπε ότι «ήταν από τους ανθρώπους, τα σύμβολα που μας έκαναν περήφανους».

Ιδιαίτερα φορτισμένα με συγκίνηση ήταν τα λόγια που είπε ο γιος της (από τον γάμο της με τον Ανδρέα Φιλιππίδη) Μάριος Φιλιππίδης: «Τη θυμάμαι πάντα με μια βαλίτσα, αλλά βαλίτσα θαυματουργή. Ανοιγε τη βαλίτσα και έβγαινε ένας κόσμος θαυμαστός. Από μικρός γνώρισα με τη Δέσπω την πιο εκπληκτική γενιά που πέρασε. Τη Μελίνα, τον Μάνο, τον Γκάτσο και αργότερα στη Νέα Υόρκη, που έγινε δεύτερη πατρίδα της, γνώρισα κι έναν άλλο κόσμο διανοούμενο. Δεν είναι αυτός ο τελευταίος χαιρετισμός. Θα πάω -όπως της υποσχέθηκα- και θα τη χαιρετίσω από τα θέατρα του Μπρόντγουεϊ».

Η Δέσπω Διαμαντίδου δεν ήθελε στεφάνια στην κηδεία της. Είχε ζητήσει η ίδια, τα χρήματα να δοθούν στο Ιδρυμα Μελίνα Μερκούρη. Ομως ήταν πολλοί εκείνοι που «παράκουσαν» την επιθυμία της. Στο A΄ Νεκροταφείο υπήρχαν τα στεφάνια του Εθνικού Θεάτρου, του Φεστιβάλ Κινηματογράφου, του Ελληνικού Φεστιβάλ, των Ενώσεων Σκηνοθετών και Σεναριογράφων, του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, του προέδρου της Ν.Δ. Κώστα Καραμανλή, της οικογένειας Βαχλιώτη, του Δημήτρη Παπαμιχαήλ, του υπουργού Πολιτισμού Ευάγγελου Βενιζέλου, του ΚΘΒΕ και πολλά άλλα.

Ανάμεσα σε εκείνους που είπαν το τελευταίο αντίο στη Δέσπω Διαμαντίδου ήταν οι: Ζυλ Ντασσέν, Λίλυ Παπαγιάννη, Ντένη Βαχλιώτη, Αλέκα Παΐζη, Αννα Συνοδινού, Ρούλα Πατεράκη, Μανουέλα Παυλίδου, Κάτια Δανδουλάκη, Βέρα Κρούσκα, Νόρα Κατσέλη, Γεράσιμος Αρσένης, Αλκη Ζέη, Νέλλη Αγγελίδου, Μπέτυ Βαλάση, Μαριέτα Ριάλδη, Εύα Κοταμανίδου, Στράτος Τζώρτζογλου, Σπύρος Μερκούρης, Γιάννης Βόγλης, Πέννυ Παναγιωτοπούλου, Αννα Βαγενά.
Πληροφορίες: mixanitouxronou.gr  & kathimerini.gr