Άρθρα
Ιούνιος, ή Ιούνης, ή Κερασινόν (Ποντιακά), είναι ο έκτος μήνας του έτους κι έχει 30 ημέρες
Ιούνιος
Ο Ιούνιος, ή Ιούνης, ή Κερασινόν (Ποντιακά), είναι ο έκτος μήνας του έτους κατά το Ιουλιανό και το Γρηγοριανό Ημερολόγιο κι έχει 30 ημέρες.
Ο Ιούνιος στην αρχαιότητα
Ο Ιούνιος πήρε το όνομά του από την σύζυγο του Δία την Ήρα, η οποία στα λατινικά ονομάζονταν Juno. Είναι ο δέκατος μήνας κατά το Εκκλησιαστικό ημερολόγιο που αρχίζει τον Σεπτέμβριο, και ο τέταρτος κατά το παλαιό ρωμαϊκό ημερολόγιο. Στο αττικό ημερολόγιο ήταν ο δωδέκατος μήνας και ονομάζονταν Σκιροφοριών διάρκειας 29 ημερών και αντιστοιχεί με το χρονικό διάστημα από 24 Μαΐου έως 22 Ιουνίου. Σε άλλες πόλεις της αρχαίας Ελλάδας τελευταίος μήνας του χρόνου θεωρούνταν ο Ποσειδεών ο οποίος στην Αθήνα λογίζονταν ως ο έκτος μήνας του έτους.
Ο Ιούνιος στην Ελληνική λαογραφία
Σε διαφορετικές περιοχές της Ελλάδος ο Ιούνιος έχει την δική του ξεχωριστή ονομασία. Στα Γρεβενά αναφέρεται ως Κερασάρης και στον Πόντο Κερασινός επειδή ωριμάζουν τα κεράσια, ενώ λόγω του «ερινασμού» ή «ορνιασμού» (τεχνητή γονιμοποίηση με ορνούς ή καρπούς άγριας συκιάς) των ήμερων σύκων ονομάζεται Ορνιαστής στην Άνδρο, Ρινιστής στην Πάρο και Απαρνιαστής σε διάφορα άλλα μέρη. Είναι όμως κυρίως γνωστός ως Θεριστής: «αρχές του Θεριστή, του δρεπανιού μας η γιορτή» αφού συνδέεται άμεσα με την ωρίμανση και τον θερισμό των δημητριακών. Το θέρισμα γίνεται με το δρεπάνι αρχίζοντας από το μέρος που έχει λυγίσει τα στάχυα ο αέρας.
Μεταξύ των εθίμων του θερισμού αυτά που σχετίζονται με τα τελευταία στάχυα έχουν πολλά κοινά στοιχεία με άλλους ινδοευρωπαϊκούς λαούς. Σε μερικά μέρη άφηναν αθέριστα τα τελευταία στάχυα, ενώ σε άλλα έπλεκαν μια δέσμη, σε σχήμα σταυρού, που την έλεγαν χτένι, ψαθί ή σταυρό, και την τοποθετούσαν στο εικονοστάσι του σπιτιού. Την εποχή της σποράς τα έτριβαν κι ανακάτευαν τους κόκκους τους με το καινούργια σπόρο. Το αθέριστο κομμάτι ήταν τα γένια του νοικοκύρη, «αφήνω του ζευγολάτη τα γένια» έλεγαν, ενώ σε άλλες περιοχές ονομάζονταν «τα γένια του Θεού». Στο τρίτο δεκαήμερο του Ιουνίου συμβαίνει το θερινό ηλιοστάσιο ή η θερινή τροπή του Ήλιου, το επονομαζόμενο «λιοτρόπι» από τον λαό μας, εξ ου και η ονομασία του Ιουνίου ως «Λιοτρόπης».
Στις 24 του μήνα έχουμε την γενέθλια εορτή του Αϊ-Γιάννη του Πρόδρομου: «Τ’ Αϊ-Γιαννιού του Λαμπαδάρη», εξ ου και το όνομα που δίνεται στον Ιούνιο «Αϊ-γιαννίτης» ή «Αγιογιαννίτης». Η γιορτή του είναι ταυτισμένη με δύο κύκλους εθίμων: με τον Κλήδονα αλλά και με τις φωτιές που ανάβονται την παραμονή της εορτής, απ' όπου προέρχονται και οι προσωνυμίες «Φανιστής» και «Ριζικάρης», αλλά και «Ριγανάς» επειδή εκείνη την ημέρα μάζευαν ρίγανη.
Αν και τα έθιμα αυτά της υπαίθρου, που τα κρατούσε ζωντανά στην πόλη η «γειτονιά», σιγά-σιγά λησμονιούνται, οι παλαιότεροι δεν μπορούν να ξεχάσουν τις παιδικές αναμνήσεις και τα πηδήματα πάνω από τις φωτιές τ’ Αϊ-Γιάννη. Αναμνήσεις που αναβιώνουν κάθε φορά που ακούγονται τραγούδια όπως εκείνο του Λευτέρη Παπαδόπουλου για ‘κείνο το Σάββατο κι απόβραδο στην Αριστοτέλους που «φωτιές ανάβανε στους απάνω δρόμους/ τ' Αϊ-Γιάννη θα 'τανε θαρρώ’.» Ή εκείνο το άλλο του Μάνου Ελευθερίου: «Ανάβουνε φωτιές στις γειτονιές,/ του Άη Γιάννη/ Αχ πόσα τέτοια ξέρεις και μού λες/ που ‘χουν πεθάνει;»
Το Θερινό Ηλιοστάσιο
Στις 21-22 Ιουνίου ο Ήλιος φτάνει στο βορειότερο σημείο της εκλειπτικής και αρχίζει να κατέρχεται και πάλι «τρεπόμενος» προς τον ουράνιο ισημερινό. Το σημείο αυτό, ονομάζεται θερινό τροπικό σημείο ή απλά θερινή τροπή, επειδή ο Ήλιος τρέπεται και πάλι προς τον ισημερινό, και από την ημέρα αυτή αρχίζει το καλοκαίρι. Επειδή, μάλιστα, για μερικές ημέρες πριν και μετά τη θερινή τροπή ο Ήλιος φαίνεται να αργοστέκει πάνω στην εκλειπτική, σαν να είναι έτοιμος να σταματήσει, το θερινό τροπικό σημείο ονομάζεται επίσης και θερινό ηλιοστάσιο.
Πριν από 2.000 χρόνια το σημείο του θερινού ηλιοστάσιου βρίσκονταν στον αστερισμό του Καρκίνου γι’ αυτό και ο Βόρειος Τροπικός Κύκλος ο οποίος διέρχεται από το σημείο αυτό ονομάστηκε «Τροπικός του Καρκίνου». Μετά τη θερινή τροπή, ο Ήλιος αρχίζει να κατεβαίνει προς το Νότο, άρα «καρκινοβατεί», κάνει δηλαδή μια οπισθοδρομική κίνηση σαν τον κάβουρα. Φυσικά, σήμερα, λόγω της μετάπτωσης των ισημεριών, το σημείο του θερινού ηλιοστάσιου βρίσκεται στον αστερισμό των Διδύμων, ενώ ο Ήλιος εισέρχεται στον αστερισμό του Καρκίνου στις 21 Ιουλίου και παραμένει εκεί επί 21 ημέρες μέχρι τις 11 Αυγούστου.
Η αναβίωση του εθίμου του «Κλήδονα». Πρόκειται για ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα και του οποίου η πρώτη γραπτή περιγραφή ανέρχεται στους βυζαντινούς χρόνους. Ο «Κλήδονας» είναι μια λαϊκή μαντική διαδικασία, από τις πιο τελετουργικές όλων των παραδόσεων του τόπου μας, σύμφωνα με τον οποίο αποκαλύπτεται στις άγαμες κοπέλες η ταυτότητα του μελλοντικού τους συζύγου. Η ίδια η λέξη υπάρχει από την εποχή του Ομήρου, «κλήδων» ονομαζόταν ο προγνωστικός ήχος, και κατ' επέκταση το άκουσμα σιωνισμού ή προφητείας, ο συνδυασμός τυχαίων και ασυνάρτητων λέξεων ή πράξεων κατά τη διάρκεια μαντικής τελετής, στον οποίο αποδιδόταν προφητική σημασία.
Την παραμονή του Αη-Γιαννιού, οι ανύπανδρες κοπέλες μαζεύονται σε ένα από τα σπίτια του χωριού, όπου αναθέτουν σε κάποιο μέλος της συντροφιάς, συνήθως σε μια «Μαρία» (στη Θράκη ο ρόλος αυτός δίνεται στην ονομαζόμενη «Καλλινίτσα»), της οποίας και οι δύο γονείς είναι εν ζωή, να φέρει από το πηγάδι ή την πηγή το «αμίλητο νερό». Η ονομασία αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι η εν λόγω κοπέλα και η συνοδεία της πρέπει να ολοκληρώσουν την αποστολή αυτή, τηρώντας απόλυτη σιωπή. Επιστρέφοντας στο σπίτι όπου τελείται ο κλήδονας, το νερό αδειάζεται σε πήλινο -ως επί το πλείστον- δοχείο, στο οποίο η κάθε κοπέλα ρίχνει ένα αντικείμενο, το λεγόμενο ριζικάρι. Συνήθως, πρόκειται για κάποιο προσωπικό αντικείμενο, συχνά μάλιστα πολύτιμο.
Στη συνέχεια, το δοχείο σκεπάζεται με κόκκινο ύφασμα «κλειδώνεται» και τοποθετείται σε ανοιχτό χώρο. «Κλειδώνουμε τον κλήδονα με τ' Αγιαννιού τη χάρη, κι όποια 'χει καλό ριζικό να δώσει να τον πάρει». Εκεί παραμένει όλη τη νύχτα υπό το φως των άστρων, για να «ξαστριστεί». Οι κοπέλες επιστρέφουν ύστερα στα σπίτια τους. Λέγεται ότι τη νύχτα αυτή θα δουν στα όνειρα τους το μελλοντικό τους σύζυγο. Την παραμονή της γιορτής των γενεθλίων του Αγίου Ιωάννη, εκτός από την τέλεση του κλήδονα, οι κάτοικοι του χωριού ανάβουν φωτιές, τις λεγόμενες «μπουμπούνες». Μια μεγάλη φωτιά στήνεται στην πλατεία του χωριού ή σ' ένα μέρος ανοιχτό, ώστε να φαίνεται από παντού.
Άλλες μικρότερες φωτιές ανάβουν σε όλους τους μαχαλάδες προσπαθώντας ο κάθε ένας να ανάψει την μεγαλύτερη φωτιά, πάνω από τις οποίες πηδάνε όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Έλεγαν ότι αν πηδούσαν 3 φορές θα έφευγαν οι ψύλλοι και οι κοριοί. Ανήμερα του Αϊ-Γιαννιού, αλλά πριν βγει ο ήλιος - ώστε να μην εξουδετερωθεί η μαγική επιρροή των άστρων-, η υδροφόρος νεαρή της προηγουμένης φέρνει μέσα στο σπίτι το αγγείο. Το μεσημέρι, ή το απόγευμα, συναθροίζονται πάλι οι ανύπανδρες κοπέλες.
Αυτήν τη φορά όμως στην ομήγυρη μπορούν να συμμετέχουν και παντρεμένες γυναίκες, συγγενείς και γείτονες και των δύο φύλων, καλεσμένοι για να παίξουν το ρόλο μαρτύρων της μαντικής διαδικασίας. Καθισμένη στο κέντρο της συντροφιάς, η «Μαρία» ανοίγει τον κλήδονα. «Ανοίγουμε τον κλήδονα με τ' Αγιαννιού την χάρη, και όποια έχει καλό ριζικό σήμερα ναν το πάρει». Και ανασύρει ένα-ένα από το αγγείο τα αντικείμενα, που αντιστοιχούν στο «ριζικό» κάθε κοπέλας, απαγγέλλοντας ταυτόχρονα δίστιχα, είτε όπως τα θυμάται, είτε από συλλογή τραγουδιών ή ακόμη από ημεροδείκτες.
Το δίστιχο που αντιστοιχεί στο αντικείμενο της κάθε κοπέλας θεωρείται ότι προμηνύει το μέλλον της και σχολιάζεται από τους υπόλοιπους, που προτείνουν τη δική τους ερμηνεία σε σχέση με την ενδιαφερόμενη. Προς το σούρουπο, όταν τελειώσει η μαντική διαδικασία, η κάθε κοπέλα γεμίζει το στόμα της με μια γουλιά αμίλητο νερό και στέκεται μπροστά σε ανοιχτό παράθυρο, έως ότου ακούσει το πρώτο ανδρικό όνομα. Λυτό πιστεύεται ότι θα είναι και το όνομα του άνδρα που θα παντρευτεί. Μετά το τέλος όλης αυτής της διαδικασίας στήνεται μεγάλο γλέντι στο οποίο συμμετέχει όλο το χωριό.
Σαν σήμερα 24 Μαΐου ας θυμηθούμε τι έγινε
Σαν σήμερα 24 Μαΐου
ας θυμηθούμε τι έγινε
από τον Mr George Almanac
Επέτειοι
Ευρωπαϊκή Ημέρα Πάρκων
Παγκόσμια Ημέρα Ιχθυομετανάστευσης
Εορτάζουν
Αγίου Μελετίου και συν αυτώ Μαρτύρων, (Παλλαδία, Παλαδία, Παλλάδα, Παλάδα, Μαρκιανή, Μαρκιάνα, Φωτεινή, Φώτω, Φώφη, Φωτούλα, Φαίη, Φωφώ, Χριστιανός, Χριστιανή)
24 Μαΐου 2017
Γεγονότα σαν σήμερα
1626: Ο Ολλανδός άποικος Πίτερ Μίνουιτ αγοράζει από τους Ινδιάνους το νησί του Μανχάταν. Ως αντάλλαγμα προσφέρει μπρελόκ και άλλα φανταχτερά μπιχλιμπίδια αξίας 24 δολαρίων.
1689: Το βρετανικό Κοινοβούλιο εγκρίνει την Πράξη Ανοχής, η οποία προστατεύει τους Προτεστάντες, όχι όμως και τους Ρωμαιοκαθολικούς.
1738: Ιδρύεται η Εκκλησία των Μεθοδιστών.
1798: Ιρλανδοί εξεγείρονται κατά των βρετανικών δυνάμεων στο νησί, πιστεύοντας ότι, τα γαλλικά στρατεύματα ετοιμάζονται να εισβάλλουν στην Ιρλανδία.
1810: Η Αργεντινή αρχίζει την επανάσταση της κατά της Ισπανίας.
1813: Ο επικεφαλής πολλών κινημάτων για την ανεξαρτησία της Λατινικής Αμερικής, Σιμόν Μπολιβάρ, ηγείται της εισβολής στη Μερίντα της Βενεζουέλας και ανακηρύσσεται από το λαό της χώρας “Απελευθερωτής” καθώς τους ελευθέρωσε από τον Ισπανό κατακτητή
1832: Στο Συνέδριο του Λονδίνου αναγνωρίζεται το πρώτο Βασίλειο της Ελλάδος.
1844: Ο Σάμιουελ Μορς παρουσιάζει την εφεύρεση του, τον τηλέγραφο, ενώπιον μελών του αμερικανικού Κογκρέσου στέλνοντας το πρώτο τηλεγράφημα από την Ουάσιγκτον στη Βαλτιμόρη.
1878: Ο Σ.Α. Πάρκερ από το Χάρβαρντ κερδίζει τον πρώτο αμερικάνικο ποδηλατικό γύρο στο Μπίκον Παρκ της Βοστόνης.
1881: Υπογράφεται συμφωνία μεταξύ Τουρκίας, Αγγλίας και Γαλλίας, σύμφωνα με την οποία η Θεσσαλία και η Άρτα προσαρτώνται στην Ελλάδα.
1883: Στις ΗΠΑ, παραδίδεται στην κυκλοφορία η γέφυρα του Μπρούκλιν, αποκτώντας τον τίτλο της μεγαλύτερης κρεμαστής γέφυρας της εποχής της. Η ανέγερση της διήρκεσε 14 χρόνια.
1886: Λήγει ο αποκλεισμός των ελληνικών παραλίων από τους στόλους Αγγλίας και Ρωσίας, που είχε επιβληθεί στις 26 Απριλίου. Αιτία του αποκλεισμού ήταν η άρνηση της κυβέρνησης Θεόδωρου Δηλιγιάννη να διατάξει αποστράτευση και να σταματήσει τις πολεμικές προετοιμασίες κατά της Τουρκίας.
1895: Ο θεατρικός συγγραφέας Όσκαρ Γουάιλντ καταδικάζεται σε δύο χρόνια καταναγκαστικής εργασίας για το ηθικό παράπτωμα της ομοφυλοφιλίας.
1886: Λήγει ο αποκλεισμός των ελληνικών παραλίων από τους στόλους Αγγλίας και Ρωσίας, που είχε επιβληθεί στις 26 Απριλίου. Αιτία του αποκλεισμού ήταν η άρνηση της κυβέρνησης Θεόδωρου Δηλιγιάννη να διατάξει αποστράτευση και να σταματήσει τις πολεμικές προετοιμασίες κατά της Τουρκίας.
1902: Αφηνιάζουν τα άλογα της άμαξας του δημάρχου Μερκούρη, με αποτέλεσμα να τραυματιστούν ο ίδιος και ο αμαξηλάτης του.
1903: Ο 31χρονος Μαρσέλ Ρενώ και ο συνοδηγός του Βολτιέ σκοτώνονται κατά τη διάρκεια του αγώνα Παρίσι-Μαδρίτη. Το δυστύχημα αυτό οδηγεί σε ματαίωση του αγώνα μετά τη λήξη του πρώτου σκέλους της διαδρομής Παρίσι-Μπορντό, σηματοδοτώντας το τέλος της εποχής των αυτοκινητικών αγώνων από πόλη σε πόλη. Οι γνωστοί ως "Αγώνες του Παρισιού" διοργανώθηκαν για πρώτη φορά το 1897 με στόχο την παρουσίαση των νέων αυτοκινήτων στο κοινό.
1915: Η Ιταλία κηρύσσει τον πόλεμο στην Αυστροουγγαρία.
1915: O Τόμας Έντισον παρουσιάζει τη εφεύρεσή του, που καταγράφει τις τηλεφωνικές συνομιλίες.
1917: Συμμαχικός αποκλεισμός της Αθήνας. Ο γάλλος τέως υπουργός Εξωτερικών, Σελεστέν Ζονάρ, φτάνει στον Πειραιά επικεφαλής του στόλου της Αντάντ, αποβιβάζει αγήματα στην ελληνική πρωτεύουσα, εξορίζει στην Κορσική μέλη της κυβέρνησης και πολλούς βασιλόφρονες πολιτικούς (Ιωάννης Μεταξάς, Δημήτριος Γούναρης, Σπύρος και Σταμάτης Μερκούρης) και απαιτεί την παραίτηση από τον θρόνο του Κωνσταντίνου, που δέχεται να μεταβεί στην Ελβετία.
1919: Πραγματοποιείται στην Αθήνα το πρώτο συνέδριο του Εθνικού Συμβουλίου του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδας (ΣΕΚΕ).
1921: Ξεκινάει στις ΗΠΑ η δίκη των Ιταλών μεταναστών αναρχικών, Νικόλα Σάκο και Μπαρτολομέο Βαντσέτι με τις κατηγορίες του φόνου και της κλοπής, παρά την απουσία ισχυρών αποδείξεων και χωρίς να ληφθούν υπόψη μαρτυρίες που τους αθώωναν. Συνελήφθησαν στις 5 Μαΐου του 1920 έχοντας στα ρούχα τους αναρχικά φυλλάδια και δύο όπλα. Στη συνέχεια βρέθηκαν να κατηγορούνται για τη δολοφονία ενός ταμία και του φύλακα του εργοστασίου υποδημάτων Σλέιτερ & Μόριλ, οι οποίοι μετέφεραν δύο κουτιά με εισπράξεις σε κεντρικό δρόμο προαστίου της Βοστώνης. Μετά από τρεις ακροάσεις, καταδικάστηκαν στην εσχάτη των ποινών το 1921 παρά το γεγονός ότι δεν υπήρχε κανένα ακράδαντο αποδεικτικό στοιχείο εις βάρος τους.
1922: Κυβερνητικές αλλαγές στην ελληνική κυβέρνηση προκαλούν αμηχανία για την τύχη της χώρας.
1923: Ιδρύεται στο Αμβούργο η Σοσιαλιστική Διεθνής Νέων.
1929: Η ταινία "The Cocoanuts" το πρώτο φιλμ των αδελφών Μαρξ κάνει πρεμιέρα στο Ριάλτο Θίατερ του Λος Άντζελες.
1930: Προσγειώνεται στο Ντάργουιν η Αμι Τζόνσον, η πρώτη γυναίκα αεροπόρος, που πραγματοποιεί μόνη της πτήση 11.000 μιλίων από την Αγγλία στην Αυστραλία.
1930: Ανακαλύπτεται ο ένατος πλανήτης και παίρνει το όνομα «Πλούτωνας».
1931: Γίνονται τα εγκαίνια του νέου Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου Αθηνών στο μέγαρο της "Δουκίσσης Πλακεντίας".
1939: Οι πολύ χαμηλές τιμές στα προϊόντα συμβάλουν στην επιτυχία του θεσμού των λαϊκών αγορών στην Αθήνα.
1940: Ο Ιγκορ Σικόρσκι πραγματοποιεί για πρώτη φορά επιτυχημένη πτήση με ελικόπτερο που φέρει μόνο έναν έλικα.
1942: Κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου οι Σοβιετικοί εγκαταλείπουν τη χερσόνησο Κερτς, μετά από αντίσταση 15 ημερών.
1943: Το στρατόπεδο συγκέντρωσης των Ναζί, Άουσβιτς, αποκτά νέο γιατρό. Πρόκειται για τον 32χρονο Δρ Τζόζεφ Μένγκελε, που θα μείνει στην ιστορία ως ο "Άγγελος του Θανάτου".
1944: Στη Συρία, διαδηλωτές κατεβαίνουν στους δρόμους της Δαμασκού για να διαμαρτυρηθούν για τις φήμες σχετικά με την κατάργηση του φερετζέ.
1954: Ιδρύεται η γερμανική αεροπορική εταιρεία Lufthansa.
1955: Στην Κύπρο, γίνεται απόπειρα δολοφονίας κατά του κυβερνήτη σερ Ρόμπερτ Αρμιτέιτζ με βόμβα που τοποθετούν άνδρες της ΕΟΚΑ κάτω από το κάθισμά του στον κινηματογράφο. Η βόμβα εξερράγη λίγο μετά την αναχώρησή του. Επικηρύχθηκαν οι Γρίβας-Διγενής (10.000 λίρες) και Γρηγόρης Αυξεντίου (5.000 λίρες).
1956: Στο Λουγκάνο της Ελβετίας διοργανώνεται ο πρώτος ευρωπαϊκός διαγωνισμός τραγουδιού, Eurovision. Ο διαγωνισμός διεξήχθη στα πρότυπα του Μουσικού Φεστιβάλ του Σαν Ρέμο με τη συμμετοχή επτά κρατών: Γαλλία, Δυτική Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο και Ελβετία.
1961: Η Κύπρος γίνεται το 14ο μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης.
1962: Η διαστημική κάψουλα Aurora 7 στην οποία επιβαίνει ο Αμερικανός αστροναύτης Σκοτ Κάρπεντερ μπαίνει σε τροχιά και κάνει επτά φορές το γύρω της Γης.
1964: Οι πιο αιματηρές ταραχές, που ξεσπούν ποτέ κατά τη διάρκεια ποδοσφαιρικού αγώνα γίνονται στη Λίμα μεταξύ του ματς Αργεντινής και Περού για τα προκριματικά του Ολυμπιακού Τουρνουά, όταν ο διαιτητής ακυρώνει γκολ της ομάδας του Περού. Οι νεκροί ανέρχονται στους 300 και οι τραυματίες τους 650.
1968: Φοιτητές βάζουν φωτιά στο Χρηματιστήριο του Παρισιού.
1969: Τίθεται σε λειτουργία η πρώτη μονάδα του υδροηλεκτρικού έργου Καστρακίου, ισχύος 80.000 κιλοβάτ.
1970: Δραματικά γεγονότα σημειώνονται στην Κύπρο, όταν 100 προσωπιδοφόροι λεηλατούν αποθήκη οπλισμού.
1980: Η Κυβέρνηση Ράλλη παίρνει ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή.
1981: Τα αποτελέσματα των κυπριακών εκλογών είναι: ΑΚΕΛ 32,86%, ΔΗΣΥ 31,85%, ΔΗΚΟ 19,69%.
1982: Τα ιρακινά στρατεύματα υποχρεώνονται να εγκαταλείψουν το λιμάνι Χοραμσάρ, στα νότια του Ιράν, το οποίο είχαν καταλάβει πριν από 20 μήνες.
1989: Σε απεργία πείνας κατεβαίνει ο Μανόλης Γλέζος έξω από την ΕΡΤ, διαμαρτυρόμενος για την άνιση κατανομή του τηλεοπτικού χρόνου στα κόμματα, ενόψει των εκλογών.
1990: Η Μίλαν κατακτά το τέταρτό της Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης νικώντας τη Μπενφίκα με 1-0.
1991: Στην Ινδία, αποτεφρώνεται η σορός του δολοφονηθέντος πρωθυπουργού Ρατζίβ Γκάντι.
1992: Ο Ολυμπιακός μετά από 22 χρόνια νικάει τον ΠΑΟΚ με 2-1 μέσα στην Τούμπα για το πρωτάθλημα.
1993: Δυο χρόνια μετά το τέλος του πολέμου με την Αιθιοπία, η Δημοκρατία της Ερυθραίας κηρύσσει και επίσημα την ανεξαρτησία της.
1994: Την παραπομπή του τέως πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στο Ειδικό Δικαστήριο για την υπόθεση των τηλεφωνικών υποκλοπών, εισηγούνται βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και του ΚΚΕ.
1994: Τέσσερις άνδρες καταδικάζονται σε 240 χρόνια φυλάκισης για τη βομβιστική επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου της Νέας Υόρκης, το 1993.
1995: Στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Κανών, θετικότατη είναι η απήχηση, που έχει η ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου "Το βλέμμα του Οδυσσέα", στους κριτικούς και στο κοινό.
1996: Το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης της Λάρισας και το Αρχαιολογικό και Βυζαντινό Μουσείο της πόλης, εγκαινιάζει ο υπουργός Πολιτισμού Σταύρος Μπένος.
1997: Στην Ινδονησία, συνεχίζονται οι ταραχές ενόψει των εκλογών.
1998: Ο ΠΑΟ ανακηρύσσεται πρωταθλητής Ελλάδος στο μπάσκετ μετά από 14 χρόνια νικώντας τον ΠΑΟΚ με 68-58 στον 5ο τελικό των playoffs. Ο Predrag Stojakovic αποχαιρετά τον ΠΑΟΚ και μετακομίζει στους Sacramento Kings αποκτώντας τον τίτλο του πρώτου "Έλληνα" που θα παίξει στο ΝΒΑ.
1998: Ο Χρυσός Φοίνικας του 51ου Διεθνούς Φεστιβάλ των Καννών απονέμεται στον κορυφαίο έλληνα σκηνοθέτη Θεόδωρο Αγγελόπουλο για την ταινία του «Μία αιωνιότητα, μία ημέρα». Το βραβείο αποτελεί τη μεγαλύτερη διάκριση για τον ελληνικό κινηματογράφο.
1999: Ο Γερμανός επιθετικός Γιούργκεν Κλίνσμαν αποσύρεται από την ενεργό δράση στο στάδιο Γκότλιμπ - Νταίμλερ όπου πρωτοεμφανίστηκε με τον αγώνα All Stars- Μικτή Στουτγκάρδης όπου τον τιμούν πολλά μεγάλα ονόματα (Gullit, Voeller, Koeller, Beckenbauer, Vogts, Boris Becker κ.α.).
2000: Η Ρεάλ Μαδρίτης νικά την Βαλένθια με 3-0 στον ισπανικό τελικό του Champions League και κατακτά τον 8ο της ευρωπαϊκό τίτλο.
2000: Τα ισραηλινά στρατεύματα αποχωρούν από το νότιο Λίβανο μετά από κατοχή 22 ετών.
2001: Ο 15-χρονος Τεμπα Τσχέρι, οδηγός ορειβατικής αποστολής γίνεται ο νεότερος άνθρωπος, που πατά την κορυφή του Έβερεστ.
2001: Απίστευτη τραγωδία στο Ισραήλ όταν καταρρέει μέρος του τρίτου ορόφου κτιρίου όπου γίνεται γαμήλια δεξίωση. 23 άτομα σκοτώνονται και 380 τραυματίζονται.
2004: Το καθεστώς της Βορείου Κορέας απαγορεύει τα κινητά τηλέφωνα.
2008: Δολοφονείται έξω από ένα μπαρ με μαχαίρι ο 18χρονος Βρετανός ηθοποιός, Ρομπ Νοξ που έγινε γνωστός για τη συμμετοχή του σε δύο ταινίες του Χάρι Πότερ.
Γεννήσεις σαν σήμερα
15 π.Χ. - Γερμανικός, Ρωμαίος στρατηγός.
1494 - Τζάκοπο Ποντόρμο, Ιταλός ζωγράφος.
1686 - Ντάνιελ Γκάμπριελ Φαρενάιτ, Γερμανός φυσικός και εφευρέτης.
1743 - Ζαν Πολ Μαρά, Γάλλος επαναστάτης.
1803 - Σαρλ Λουσιέν Βοναπάρτης, Γάλλος φυσιοδίφης και ορνιθολόγος.
1819 - Βικτωρία, βασίλισσα του Ηνωμένου Βασιλείου.
1854 - Πρίγκιπας Λουδοβίκος του Μπάττενμπεργκ.
1875 - Ρόμπερτ Γκάρετ, Αμερικανός αθλητής.
1883 - Έλσα Μάξγουελ, Αμερικανίδα δημοσιογράφος.
1900 - Εντουάρντο Ντε Φιλίππο, Ιταλός ηθοποιός και σεναριογράφος.
1905 - Μιχαήλ Σόλοχοφ, Ρώσος συγγραφέας.
1906 - Χάρρυ Χ. Χες, Αμερικανός γεωλόγος.
1907 - Αλεξάντερ Γκιράρντ, Αμερικανός αρχιτέκτονας και σχεδιαστής εσωτερικών χώρων.
1924 - Αλέξης Πάρνης, Έλληνας συγγραφέας.
1928 - Άντριαν Φρούτιγκερ, Ελβετός σχεδιαστής γραμματοσειρών.
1931 - Γιάνι Μπάσο, Ιταλός σαξοφωνίστας.
1938 - Μαξ Ρόμαν, Έλληνας κινηματογραφικός παραγωγός.
1940 - Γιόζεφ Μπρόντσκι, Ρώσος ποιητής.
1941 - Μπομπ Ντίλαν, Αμερικανός τραγουδοποιός.
1942 - Χάνου Μίκολα, Φινλανδός οδηγός αγώνων.
1945 - Πρισίλα Πρίσλεϋ, Αμερικανίδα ηθοποιός και επιχειρηματίας.
1945 - Ντρις Ζετού, Μαροκινός πολιτικός.
1946 - Ιρένα Σεβίνσκα, Πολωνέζα αθλήτρια.
1946 - Τανσού Τσιλέρ, Τουρκάλα πολιτικός.
1966 - Ερίκ Καντονά, Γάλλος ποδοσφαιριστής.
1967 - Ντέινα Άσμπρουκ, Αμερικανός ηθοποιός.
1973 - Ρουσλάνα, Ουκρανή τραγουδίστρια.
1975 - Γιάννης Γκούμας, Έλληνας ποδοσφαιριστής.
1978 - Ντ' Άντζελο Ντινέρο, Αμερικανός παλαιστής.
1979 - Τρέισι Μακ Γκρέιντι, Αμερικανός καλαθοσφαιριστής.
1986 - Γιάννης Κοντοές, Έλληνας ποδοσφαιριστής.
Θάνατοι σαν σήμερα
1153 - Δαυίδ Α', βασιλιάς της Σκωτίας.
1543 - Μικολάι Κόπερνικ, Νικόλαος Κοπέρνικος η ελληνική εκδοχή του ονόματός του, πολωνός αστρονόμος, που εισηγήθηκε τη θεωρία του ηλιοκεντρικού συστήματος. (Γεν. 19/2/1473)
1632 - Ρόμπερτ Χιουζ, Άγγλος μαθηματικός και γεωγράφος.
1883 – Αμπντ Ελ Κάντερ, Αλγερινός εμίρης, εθνικός ήρωας και θεμελιωτής του κράτους της Αλγερίας. Οργάνωσε πολιτικά και διοικητικά το κράτος του και ήταν ο γενικός αρχηγός στους πολέμους των Αλγερινών κατά των Γάλλων για την ανεξαρτησία τους.
1903 – Ο 31χρονος Μαρσέλ Ρενώ και ο συνοδηγός του Βολτιέ σκοτώνονται κατά τη διάρκεια του αγώνα Παρίσι-Μαδρίτη.
1922 – Κοσμάς Δουμπιώτης, στρατηγός.
1924 - Τσαρλς Τάουνσεντ, Άγγλος στρατηγός.
1963 - Έλμορ Τζέιμς, Αμερικανός τραγουδοποιός και κιθαρίστας.
1964 - Τάσος Κουλαμπάς, Έλληνας συνδικαλιστής και πολιτικός.
1969 - Παντελεήμων, επίσκοπος Αργυροκάστρου.
1974 - Ντιουκ Έλινγκτον, Αμερικανός συνθέτης και πιανίστας.
1980 - Ιωάννης Σ. Αλεξάκης, Έλληνας στρατηγός.
1984 - Βινς Μακμάν Sr., Αμερικανός επιχειρηματίας.
1995 - Χάρολντ Ουίλσον, Άγγλος πολιτικός.
2001 - Μαργαρίτα Λυμπεράκη, ελληνίδα πεζογράφος και θεατρική συγγραφέας. (Γεν. 1919)
2001 – Χαβιέ Ουρουτσικοϊτσέα, χάνει τη ζωή του σε τροχαίο ατύχημα ο 49χρονος τερματοφύλακας της Ρεάλ Σοσιεδάδ και της Μπαρτσελόνα στη δεκαετία του ’80.
2005 - Μιχάλης Κούσης, Έλληνας αθλητής.
2010 – Πολ Γκρέι, Αμερικανός μπασίστας του Χέβι Μέταλ συγκροτήματος Slipknot.
Πρωταπριλιά, το ιστορικό μιας ξεχωριστής ημέρας
Πρωταπριλιά
Το ιστορικό μιας ξεχωριστής ημέρας
Κάθε χρόνο την 1η Απριλίου αναβιώνει το έθιμο με τα αθώα ψέματα. Πρόκειται για μία παιγνιώδη συνήθεια των ανθρώπων, με παγκόσμια διάσταση. Το έθιμο έλκει την καταγωγή του από τη Δύση και ρίζες του ανιχνεύονται στους αρχαίους Κέλτες, οι οποίοι συνήθισαν την Πρωταπριλιά που καλυτέρευε ο καιρός να βγαίνουν για ψάρεμα. Τις περισσότερες φορές γύριζαν με άδεια χέρια, αλλά οι ψεύτικες ιστορίες τους για μεγάλα ψάρια έδιναν κι έπαιρναν.
Τον Μεσαίωνα, οι Γάλλοι γιόρταζαν την Πρωτοχρονιά την 1η Απριλίου, λόγω του Πάσχα. Το 1560 ή 1564 ο βασιλιάς Κάρολος Θ' μετέθεσε την αρχή του έτους από την 1η Απριλίου στην 1η Ιανουαρίου για να συμβαδίζει η χώρα του ημερολογιακά με τις άλλες χώρες. Η αλλαγή αυτή δημιούργησε προβλήματα στον λαό, καθώς ότι έχει σχέση με την οργάνωση του χρόνου δημιουργεί συναισθηματικές φορτίσεις και αντιδράσεις. Όσοι, λοιπόν, από τους υπηκόους του βασιλιά αποδέχτηκαν την ημερολογιακή αλλαγή πείραζαν εκείνους που συνέχιζαν να τηρούν την παλιά πρωτοχρονιά (1η Απριλίου), λέγοντάς τους περιπαικτικά ψέματα ή κάνοντάς τους ψεύτικα πρωτοχρονιάτικα δώρα.
Από τους Κέλτες και τους Γάλλους το έθιμο μεταλαμπαδεύτηκε σε όλο τον κόσμο, με προεξάρχουσες τις εφημερίδες στις αρχές του 20ου αιώνα και στη συνέχεια τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης, που συχνά μεταδίδουν πολύ επιτυχημένες ειδήσεις - φάρσες.
Στον ελληνικό χώρο το έθιμο πρέπει να ήταν γνωστό από την εποχή των Σταυροφοριών. Η συνήθεια να λένε ψέματα δεν είναι άγνωστη στην Ελλάδα. Μάλιστα, αποτελεί, όπως υποστηρίζει ο λαογράφος Γεώργιος Μέγας, συνήθη μηχανισμό στην προσπάθεια εξασφάλισης της επιτυχίας μιας μαγικής ενέργειας ή ενός δύσκολου έργου, βάσει της αντίληψης ότι η ψευδολογία ξεγελά και εμποδίζει τις βλαπτικές δυνάμεις. Και το ψέμα της Πρωταπριλιάς είναι «ένα σκόπιμο ξεγέλασμα των βλαπτικών δυνάμεων που θα εμπόδιζαν την αγροτική παραγωγή», σύμφωνα με το λαογράφο Δημήτριο Λουκάτο.
Πρωταπριλιάτικες φάρσες που άφησαν εποχή
Το 1957, ο παρουσιαστής ειδήσεων του BBC Ρίτσαρντ Ντίμπλεμπι παρουσίασε οπτικοποιημένο ρεπορτάζ για την ανοιξιάτική συγκομιδή σπαγγέτι στην Ιταλία και γίνεται πιστευτός!
Το 1993, άρθρο στη βρετανική εφημερίδα Independent ανέφερε την ανακάλυψη του χωριού του Αστερίξ από επιστήμονες των Πανεπιστημίων της Οξφόρδης και της Βρέστης. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, οι ανασκαφές έφεραν στο φως νομίσματα, στα οποία απεικονίζονταν αγριογούρουνα, ενώ δεν υπήρχε ίχνος ρωμαϊκής εισβολής!
Το 1995, το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε ότι κατά τις ανασκαφές του μετρό βρέθηκε ο τάφος του Σωκράτη. Το υπουργείο έδωσε, μάλιστα, λεπτομέρειες, ενώ σημείωνε ότι βρέθηκαν επίσης ο χιτώνας του ιδίου, αλλά και ίχνη του κονίου που είχε πιει. Η είδηση έκανε το γύρο του κόσμου μέσω των ξένων ειδησεογραφικών πρακτορείων. Πρώτο στην παγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού έπεσε το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, που λίγες ώρες μετά έσπευσε να ανακαλέσει.
Το 2008, το BBC παρουσίασε βίντεο με μία μοναδική ανακάλυψη. Πιγκουίνοι της Ανταρκτικής μετατρέπονται σε αποδημητικά πουλιά, πετώντας μίλια μακριά. Σύμφωνα με τον παρουσιαστή, Τέρι Τζόουνς, προορισμός τους είναι τα τροπικά δάση της Αμερικής.
Απρίλιος
Ο Απρίλιος, ή Απρίλης, ή Απρίλτς (Ποντιακά), είναι ο τέταρτος μήνας του έτους κατά το Ιουλιανό και το Γρηγοριανό Hμερολόγιο, ο όγδοος κατά το Εκκλησιαστικό που αρχίζει τον Σεπτέμβριο, ο δεύτερος κατά το παλαιό ρωμαϊκό ημερολόγιο και ο δέκατος στο αττικό ημερολόγιο ο οποίος ονομάζονταν Μουνιχιών και αντιστοιχούσε στο χρονικό διάστημα 24 Μαρτίου-22 Απριλίου του Γρηγοριανού ημερολογίου. Ο Απρίλιος περιλαμβάνει 30 ημέρες.
Η λέξη Απρίλιος ετοιμολογείται από το λατινικό Aprillis, από το ρήμα aperire, που σημαίνει «ανοίγω». Είναι ο μήνας κατά τον οποίο ο καιρός «ανοίγει» και έρχεται η Άνοιξη, όπως σημειώνεται στο Μέγα Συναξαριστή. Ο Απρίλιος μέχρι την εποχή του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Ιουλίου Καίσαρα περιελάμβανε 29 ημέρες και από τότε 30. Το 65 μ. Χ. ο Νέρων προσπάθησε, χωρίς επιτυχία, να μετονομάσει τον Απρίλιο σε Νερώνιο (Neronius) σε ανάμνηση της σωτηρίας του μετά από μια αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του στην οποία συμμετείχε και ο δάσκαλός του Σενέκας, που τελικά αυτοκτόνησε για να αποφύγει τον εξευτελισμό.
Πολλές, πάντως, ήσαν οι γιορτές των αρχαίων Ρωμαίων οι οποίες ήσαν αφιερωμένες σε διάφορους θεούς τους, όπως στην Αφροδίτη και τον Απόλλωνα (την 1η Απριλίου), στην Κυβέλη (τα Μεγαλήσια΄ από τις 4 έως τις 10 Απριλίου), ενώ στις 22 Απριλίου γιορτάζονταν (με ανάλογες κρασοκατανύξεις) τα Vinalia priora, οι πρώτες γιορτές κρασιού του έτους. Στα τέλη του μήνα ξεκινούσαν επίσης και τα Floralia, τα Ρωμαϊκά Ανθεστήρια, προς τιμήν της θεάς της βλάστησης και της Άνοιξης, της Flora.
Ο Απρίλιος στην Ελληνική λαογραφία
Ο ελληνικός λαός αποκαλεί τον μήνα αυτόν και με τα ονόματα Απρίλης, Απρίλες, και Λαμπριάτης από την συμπτωματικά μεγάλη θρησκευτική εορτή που τελείται συνήθως το μήνα αυτό. Ο Απρίλιος και ο Μάιος θεωρούνται οι καθ΄ αυτού μήνες των λουλουδιών εξ ου και η ονομασία Απριλομάης: "Ο Απρίλης με τα λούλουδα κι ο Μάης με τα ρόδα". Χάρη στην ανοιξιάτικη σύνδεσή του ο Απρίλης τραγουδήθηκε ιδιαίτερα από τους ποιητές αλλά κι από τον λαό μας: «Έστησ’ ο Έρωτας χορό με τον ξανθό Απρίλη» και «Ο Απρίλης με τον Έρωτα χορεύουν και γελούνε». Η ενασχόληση, επίσης, του λαού μας με την γεωργία μάς έχει κληροδοτήσει και πολλές άλλες παροιμίες και δημώδη στιχάκια. Για τις απριλιάτικες βροχές, για παράδειγμα, λέγεται το εξής: «Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σε κείνο το ζευγά που ‘χει πολλά σπαρμένα».
Σ’ άλλες πάλι περιοχές ο Απρίλης αποκαλείται και «Γρίλλης» (γκρινιάρης) επειδή στον μήνα αυτόν τελείωναν τα αποθέματα της προηγούμενης συγκομιδής και δημιουργούνταν οικογενειακές γκρίνιες. Αποκαλείται και τιναχτοκοφινίτης επειδή τινάζουν τα κοφίνια για να τα καθαρίσουν: «Απρίλης, γρίλλης, τιναχτοκοφινίτης». Αναφέρεται, επίσης, και ως Αϊ-γεωργίτης λόγω της εορτής του Αγίου Γεωργίου στις 23 του μήνα, η οποία γιορτάζεται με διάφορους αθλητικούς και ιππικούς αγώνες.
Οι κτηνοτρόφοι, και οι Σαρακατσάνοι, θεωρούν τον Άγιο Γεώργιο προστάτη τους, ενώ στις παραδόσεις, τα παραμύθια και τα τραγούδια συνδέεται με τον αρχαίο μύθο του Περσέα και της Ανδρομέδας.
Πρωταπριλιά
Η «Πρωταπριλιά» με τα αθώα ψέματά της είναι ένα πανευρωπαϊκό έθιμο. Στην Ελλάδα το αρχαίο αυτό έθιμο έφτασε, μάλλον, την εποχή των Σταυροφοριών κι έχει τις ρίζες του στους αρχαίους Κέλτες. Επειδή τον Απρίλιο ο καιρός καλοσύνευε συνήθιζαν την πρωταπριλιά να πηγαίνουν για ψάρεμα. Τις περισσότερες φορές γύριζαν φυσικά με άδεια χέρια, κι έτσι κατέφευγαν σε ψεύτικες ιστορίες για μεγάλα ψάρια. Στη χώρα μας διαγωνίζονται για το ποιος θα πει το μεγαλύτερο ψέμα, όπως το: «Έλα να πούμε ψέματα/ ένα σακί γιομάτο/ φόρτωσα ένα μπόντικα/ σαράντα κολοκύθια/ κι απάνου στα καπούλια του/ ένα σακί ρεβύθια».
Ο Απρίλιος και το Άγιο Πάσχα
Ο Απρίλης είναι ο κατ’ εξοχήν μήνας όπου γιορτάζεται το Πάσχα, αν και ορισμένες φορές το Ορθόδοξο Πάσχα μπορεί να γιορταστεί μέχρι και στις 8 Μαΐου (όπως έγινε το 1983). Το Πάσχα έχει τις ρίζες του στην αρχαία Αίγυπτο, όπου γιορτάζονταν η εαρινή ισημερία, κι από εκεί πέρασε στους Εβραίους ως «Πεσάχ», σε ανάμνηση της Εξόδου τους από την αιχμαλωσία, και τέλος έφτασε και στους χριστιανούς αφού ταυτίστηκε με τον σταυρικό θάνατο Του Ιησού Χριστού την περίοδο του Εβραϊκού Πάσχα, το οποίο γιορταζόταν κατά την ημέρα της πρώτης εαρινής πανσελήνου.
Στους πρώτους τρεις αιώνες της χριστιανοσύνης, όμως, οι διάφορες εκκλησίες γιόρταζαν την μεγάλη αυτή φεγγαρογιορτή σε διαφορετικές ημερομηνίες. Άλλες μεν κατά το παράδειγμα των αποστόλων Ιωάννη και Παύλου, κατά την ημέρα του θανάτου του Χριστού την 14η του Εβραϊκού μηνός Νισσάν, μία δηλαδή ημέρα πριν από την γιορτή του Εβραϊκού Πάσχα και σε οποιαδήποτε ημέρα της εβδομάδας και αν συνέπιπτε, άλλες δε πάντοτε κατά την Κυριακή που έπονταν της πρώτης εαρινής πανσελήνου.
Λόγω των διαφορών αυτών στον εορτασμό του Πάσχα από τις διάφορες εκκλησίες η Α’ Οικουμενική Σύνοδος, που συγκάλεσε ο Μέγας Κωνσταντίνος στη Νίκαια της Βιθυνίας, το 325 μ.Χ., θέσπισε τα του προσδιορισμού της εορτής του Πάσχα με μία εγκύκλιο επιστολή του Μεγάλου Κωνσταντίνου, όπου εκτίθεται ο γνωστός από τότε ως «Όρος της Νικαίας». Σύμφωνα μ’ αυτόν: «Το Πάσχα θα πρέπει να εορτάζεται την Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο της άνοιξης, κι αν η πανσέληνος συμβεί Κυριακή τότε να εορτάζεται την επομένη Κυριακή (για να μην συμπέσει με τον εορτασμό του Εβραϊκού Πάσχα).» Ο εορτασμός του Πάσχα λοιπόν συνδέθηκε άμεσα με την εαρινή ισημερία και την πρώτη πανσέληνο της άνοιξης.
Πολλά, όμως, από τα σημερινά έθιμα της γιορτής αυτής προέρχονται από την αρχαιότητα και τους γιορτασμούς των αρχαίων προς τιμήν του Άττι, του Διονύσου και του Άδωνι, που τελούνταν κι αυτές την Άνοιξη. Τα έθιμα αυτά της Λαμπρής περιλαμβάνουν τα κόκκινα αυγά, σύμβολο γονιμότητας και αναγέννησης, και τις κούνιες, έθιμο υγείας κι ευεξίας. Σε συνδυασμό με το Πάσχα έχουμε επίσης και τις εορτές της Κυριακής των Βαΐων, και την προηγούμενη ημέρα, το Σάββατο του Αγίου Λαζάρου, που θεωρείται γιορτή «νεκραναστάσιμη» η οποία «προτυπώνει την Ανάσταση Του Χριστού και αναδεικνύει την βεβαιότητα της ανάστασης όλων των κεκοιμημένων». Την εβδομάδα, τέλος, της Διακαινησίμου, που ακολουθεί το Πάσχα και ονομάζεται «Ασπροβδόμαδο», οι γιορτασμοί της Λαμπρής συνεχίζονται με χορούς και τραγούδια σε ξωκλήσια και πλατείες.
Μάϊος ή Μάης, είναι ο πέμπτος μήνας του έτους κατά το Ιουλιανό και Γρηγοριανό Hμερολόγιο και έχει 31 ημέρες
Μάϊος
Ο Μάϊος ή Μάης (Καλομηνάς στα ποντιακά), είναι ο πέμπτος μήνας του έτους κατά το Ιουλιανό και Γρηγοριανό Hμερολόγιο και έχει 31 ημέρες. Στο αττικό ημερολόγιο ήταν ο ενδέκατος μήνας Θαργηλιών που αντιστοιχεί με το χρονικό διάστημα 23 Απριλίου-23 Μαΐου. Οι λατίνοι συγγραφείς τον εκφέρουν πάντα με τη λέξη «mensis» (μήνας) ή Kalendae (καλένδες).
Ο Μάιος στην ιστορία
Κατά τον Πλούταρχο (Βίος Νουμά 19) η ονομασία του Μήνα (Maja) προήλθε από το όνομα της νύμφης Μαίας που ήταν η ομορφότερη από τις Πλειάδες τις επτά κόρες του Άτλαντα (Ατλαντίδες) και της Πλειόνης και μητέρα του θεού Ερμή στον οποίο ο μήνας αυτός ήταν αφιερωμένος. Από άλλους υποστηρίζεται ότι αυτό το όνομα είναι προσδιοριστικό πρεσβύτερης ηλικίας εκ του major (μεγαλύτερος): «Μαϊώρεις γαρ οι πρεσβύτεροι» (Πλούταρχος), ο δε Οβίδιος παράγει το όνομα του μήνα από το Majestas (Μεγαλειότης) που έχει αποδεχθεί και ο τεκτονισμός.
Στην αρχαία Ρώμη κατά τον μήνα Μάιο τελούνταν γιορτές προς τιμή της πηγαίας Νύμφης Ηγερίας, στο άλσος της, προς ανάμνηση των συμβουλών της, που παρέσχε στον Νουμά για τις θρησκευτικές αρχές που εισήγαγε στη Ρώμη. Κατά δε την 1η (Μπόνα Ντέα) και 2η Μαΐου συνεχιζόντουσαν τα από 28 Απριλίου αρχόμενα Φλοράλια, εορτές προς τιμή της θεάς της βλάστησης της Χλωρίδας (Flora). Επίσης κατά τον ίδιο μήνα οι Ρωμαίοι τελούσαν τα "Lemuria" Μειλίχια που ήταν εορτές προς ιλασμό των ψυχών των νεκρών. Στη τέχνη τον μήνα Μάιο οι Ρωμαίοι τον παρίσταναν με μορφή μεσήλικου άνδρα που έφερε πλατύ χιτώνα με μεγάλες περιχειρίδες (σαν το σημερινό ράσο) και έχοντας στη κεφαλή το κάνιστρο γεμάτο άνθη ενώ στα πόδια του υπήρχε ένα παγώνι (ταώς) με ανοιγμένα τα φτερά.
Ο Μάιος συνδέεται επίσης και με την όλη πορεία της Βασιλεύουσας πόλης του Μεγάλου Κωνσταντίνου του οποίου τη μνήμη γιορτάζουμε στις 21 του μήνα. Δέκα ημέρες νωρίτερα γιορτάζονται τα γενέθλια ή εγκαίνια της Κωνσταντινούπολης κατά το έτος 330 μ.Χ., ενώ στις 29 η μνήμη μας γυρνάει πίσω στην Άλωσή της (1453). Η απόφαση του Κωνσταντίνου να μεταφέρει την πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας στη θέση του αρχαίου Βυζαντίου πάρθηκε το έτος 324. Σύμφωνα με την παράδοση ο ίδιος ο Κωνσταντίνος , κρατώντας ένα ακόντιο, χάραξε τα σύνορα της πόλης που φάνηκαν πολύ μεγάλα στους συμβούλους του. Έτσι τον ρώτησαν πόσο θα προχωρήσει ακόμη, κι εκείνος τους απάντησε: «Θα προχωρήσω μέχρις ότου σταματήσει αυτός που προχωρεί εμπρός μου».
Ο Μάιος στην Ελληνική λαογραφία
Παρ’ όλο που γενικά ο Μάιος θεωρείται ως ο τελευταίος μήνας της Άνοιξης, είναι στην ουσία το μέσο της ανθοφόρας αυτής εποχής αφού το Καλοκαίρι δεν αρχίζει παρά δύο δεκαήμερα μετά το τέλος του, στις 21 Ιουνίου. Ο Μάιος, είναι πράγματι «μήνας χαράς και λατρείας της βλάστησης, με δοξασίες και έθιμα διαχρονικού χαρακτήρα», όπως το παραδοσιακό έθιμο με το πρωτομαγιάτικο στεφάνι το οποίο στολίζει την πόρτα του σπιτιού μέχρι τις 24 Ιουνίου οπότε καίγεται στις φωτιές του Αϊ-Γιάννη. Οι λαϊκές προλήψεις θεωρούν τον Μάιο «μαγεμένο» γι’ αυτό αποφεύγονται οι γάμοι και οι σοβαρές εργασίες στη διάρκειά του, εξ ου και η παροιμία «Στον καταραμένο τόπο, τον Μάη μήνα βρέχει». Όλοι οι λαοί, πάντως, την Πρωτομαγιά γιόρταζαν την ανθοφορία της Φύσης και την απαρχή των «καλών καιρών». Κι ενώ οι λαϊκές παροιμίες, όπως, «Μάη μου, Μάη δροσερέ κι Απρίλη λουλουδάτε» και «ο Μάης έχει τ’ όνομα κι ο Απρίλης τα λουλούδια», προσπαθούν να μας επαναφέρουν στην τάξη, οι παιδικές αναμνήσεις δεν μας το επιτρέπουν. Κι έτσι συνεχίζουμε να τραγουδάμε: «Ο Μάιος μας έφτασε/εμπρός βήμα ταχύ/να τον προϋπαντήσουμε/παιδιά στην εξοχή».
Πρωτομαγιά
Η 1 Μαΐου έχει χαρακτηρισθεί σχεδόν παγκόσμια ημέρα αργίας (αν και δεν είναι αργία, είν' απεργία) και διατυπώσεων των διεκδικήσεων των εργαζομένων, αφού είναι συνδεδεμένη με το εργατικό κίνημα όταν το 1886 έγιναν οι μεγάλες διαδηλώσεις στο Σικάγο με αίτημα τα τρία οχτάρια: οχτώ ώρες εργασίας, οχτώ ψυχαγωγία και οχτώ ύπνος. Στην Ελλάδα, η απεργία των καπνεργατών του 1936 στη Θεσσαλονίκη βάφτηκε με αίμα που καταγράφηκε, στις εφημερίδες της άλλης ημέρας, με μια χαρακτηριστική φωτογραφία η οποία έδειχνε μια μάνα να οδύρεται πάνω από το σκοτωμένο της παιδί. Η φωτογραφία εκείνη ενέπνευσε τον Γιάννη Ρίτσο να γράψει τον «Επιτάφιο»: «Μέρα Μαγιού μου μίσεψες/μέρα Μαγιού σε χάνω…».
Άλλα στοιχεία
Στο παλιό Ιαπωνικό ημερολόγιο, ο μήνας καλείται Σατσούκι. Είναι επίσης ένα κοινό όνομα για τις γυναίκες. Στην Ιαπωνία, υπάρχει η αποκαλούμενη ασθένεια του Μάη, ένα είδος ασθένειας όπου οι νέοι σπουδαστές ή οι εργαζόμενοι αρχίζουν να βαριούνται το σχολείο ή την εργασία τους. Οφείλεται σε μια ιαπωνική συνήθεια που όλα τα σχολικά έτη και τα οικονομικά έτη αρχίζουν την 1η Απριλίου.
Στα Φινλανδικά, ο μήνας καλείται toukokuu, που σημαίνει "ο μήνας της σποράς". Στα Σλοβένικα, καλείται veliki traven, που σημαίνει "ο μήνας της υψηλής χλόης".
Σαν σήμερα 10 Μαρτίου ας θυμηθούμε τι έγινε
Σαν σήμερα 10 Μαρτίου
ας θυμηθούμε τι έγινε
από τον Mr George Almanac
Εορτάζουν
Κοδράτου του εν Κορίνθω και των συν αυτώ,
Νεομάρτυρος Μιχαήλ Μαυροειδή του εν Αδριανουπόλει,
Οσίας Αναστασίας της πατρικίας
10 Μαρτίου
Γεγονότα σαν σήμερα
241: Τελειώνει με την καταστροφή του στόλου των Καρθαγιανών από τους Ρωμαίους ο επονομαζόμενος και πρώτος πόλεμος του πανικού.
1496: Ο Χριστόφορος Κολόμβος, αναχωρεί για την Ισπανία μετά το τέλος και του δεύτερου ταξιδιού του στο δυτικό ημισφαίριο.
1629: Ο Κάρολος Α’ της Αγγλίας διαλύει το κοινοβούλιο ξεκινώντας την 11ετή τυραννία του.
1804: Το έδαφος της Λουιζιάνας περνάει στις ΗΠΑ από τη Γαλλία με επίσημη τελετή στο Σεν Λούις.
1814: Ο Αυτοκράτορας της Γαλλίας Ναπολέων χάνει τη μάχη του Λεόν από τους Πρώσους.
1829: Υπογράφεται στο Λονδίνο από τις Μεγάλες Δυνάμεις το Πρωτόκολλο με το οποίο το ελληνικό κράτος αποκτά αυτονομία από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Μεταξύ άλλων, προβλέπονται: α) Τα σύνορα του αυτόνομου ελληνικού κράτους προς βορρά καθορίζονται από την οροθετική γραμμή Αμβρακικού – Παγασητικού. β) Στο νέο κράτος θα περιλαμβάνονται τα νησιά Σποράδες, Κυκλάδες, Σάμος και πιθανόν η Κρήτη, γ) Το καθεστώς του κράτους θα είναι κληρονομική μοναρχία, δ) Ο ετήσιος φόρος υποτέλειας προς τον Σουλτάνο θα ανέρχεται στα 1.500.000 γρόσια.
1831: Ιδρύεται η γαλλική Λεγεώνα των Ξένων από τον βασιλιά Λουδοβίκο - Φίλιππο για την ενίσχυση του στρατού του στον πόλεμο στην Αλγερία.
1846: Θεμελιώνεται το Αρσάκειο Μέγαρο στην Αθήνα, σε σχέδια του Λύσανδρου Καυτατζόγλου και με δαπάνες του Απόστολου Αρσάκη.
1848: Λήξη του Μεξικανο-αμερικανικού πολέμου με τη συνθήκη Guadalupe Hidalgo.
1862: Οι ΗΠΑ εκδίδουν το πρώτο χαρτονόμισμα της χώρας.
1876: Πραγματοποιείται η πρώτη επικοινωνία μέσω τηλεφώνου, όταν ο Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ, καλεί τον βοηθό του, που βρίσκεται σε παράπλευρο δωμάτιο, μέσω της πρώτης συσκευής μεταφοράς ήχου, που είχε δημιουργήσει τρεις ημέρες πριν.
1880: Στη Νέα Υόρκη των ΗΠΑ ιδρύεται το πρώτο γραφείο του Στρατού Σωτηρίας, που μέχρι εκείνη τη στιγμή είχε έδρα μόνο στη Βρετανία.
1893: Η Ακτή του Ελεφαντοστού ανακηρύσσεται αποικία της Γαλλίας.
1896: Ο Χαρίλαος Βασιλάκος κερδίζει τον πρώτο σύγχρονο Μαραθώνιο, με 3 ώρες και 18 λεπτά, κατά τη διάρκεια των Α’ Πανελληνίων Αγώνων Στίβου.
1902: Αμερικανικό δικαστήριο αποφασίζει ότι, ο Τόμας Έντισον δεν ανακάλυψε την κινηματογραφική κάμερα.
1904: Ιδρύεται ο ΟΦΗ, που δημιουργεί στην πορεία του το άτυπο ρεκόρ της παρουσίας του ίδιου προπονητή, του Ολλανδού, Έλληνα πια, Ευγένιου Γκέραρντ που κάθεται στον πάγκο από το καλοκαίρι του 1985 έως το καλοκαίρι του 2000.
1905: Ξεσπάει η Κρητική Επανάσταση στο χωριό Θέρισος, με αρχηγό τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Οι κινηματίες με υπόμνημά τους προς τις μεγάλες δυνάμεις ζητούν την Ενωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Ο αγγλικός στόλος κατευθύνεται προς το νησί.
1906: 1099 μεταλλωρύχοι πεθαίνουν στην Κουριέρ της Γαλλίας, στο χειρότερο ατύχημα σε ορυχείο που έγινε ποτέ στην Ερώπη.
1907: Δολοφονία του Μαρίνου Αντύπα από τσιφλικάδες της Θεσσαλίας.
1910: Καταργείται η δουλοπαροικία στην Κίνα.
1920: Το βρετανικό Κοινοβούλιο ψηφίζει νόμο περί αυτοδιακυβέρνησης, που χωρίζει την Ιρλανδία σε δύο ημιανεξάρτητες περιοχές.
1922: Ο Μαχάτμα Γκάντι συλλαμβάνεται στην Ινδία και καταδικάζεται σε έξι χρόνια φυλάκιση για παρακίνηση επανάστασης.
1923: Τραγικό ναυάγιο σημειώνεται στο Σαρωνικό. Το επίτακτο ναυαγοσωστικό Αλέξανδρος Ζ βυθίζεται κοντά στην Ψυττάλεια, με αποτέλεσμα να πνιγούν περισσότεροι από 150 αξιωματικοί και ναύτες.
1925: Ιδρύεται ο Ολυμπιακός Σύνδεσμος Φιλάθλων Πειραιώς, όταν τα μέλη του Πειραϊκού Ποδοσφαιρικού Ομίλου και του Ομίλου Φιλάθλων Πειραιώς αποφασίζουν σε μία ιστορική συνέλευση τη διάλυση των σωματείων και την ίδρυση νέου.
1926: Στην Ελλάδα, ο υπουργός Δικαιοσύνης, Ιωσήφ Κούνδουρος, εισηγείται το θεσμό του πολιτικού γάμου. Αντίθετος με την ιδέα δηλώνει ο πρωθυπουργός Θεόδωρος Πάγκαλος, που κυβερνά δικτατορικά.
1929: Έκτακτα μέτρα λαμβάνονται από το φόβο κομμουνιστικών ταραχών, μετά τις δολοφονίες εργατών σε Ελευσίνα και Λαύριο.
1930: Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος εκφωνεί μνημειώδη λόγο στη Βουλή για να αντιμετωπίσει τις επικρίσεις της αντιπολίτευσης σχετικά με την πολιτική προσέγγισης προς την Τουρκία, που ακολουθεί.
1931: Το Εργατικό Κόμμα της Βρετανίας εκδιώκει τον σερ Όσβαλντ Μόσλεϊ, επειδή το πρόγραμμα, που πρότεινε για το Κόμμα έχει στοιχεία της φασιστικής ιδεολογίας.
1932: Σεισμοί πλήττουν την Κεφαλονιά, με πολύ μεγάλες καταστροφές στα χωριά.
1933: 115 νεκροί από σεισμό στο Λονγκ Μπιτς της Καλιφόρνια.
1939: Δραματικές εξελίξεις οδηγούν στην κατάρρευση του τσεχοσλοβακικού κράτους, το οποίο περιέρχεται στην ολοκληρωτική κηδεμονία της Γερμανίας.
1941: Ο Μουσολίνι φεύγει απογοητευμένος από την Αλβανία, όπου έφτασε για να εμψυχώσει τους Ιταλούς στρατιώτες.
1943: Ο βρετανικός στρατός απωθεί τις αντεπιθέσεις των Γερμανών στην Τυνησία, κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου.
1944: Μετά την άρνηση της Ιρλανδίας να αποπέμψει τους διπλωμάτες των δυνάμεων του Άξονα στο Δουβλίνο, η Βρετανία αποφασίζει να διακόψει την εναέρια και θαλάσσια επικοινωνία προς τη Νότια Ιρλανδία.
1944: Αναγγέλλεται η δημιουργία της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθερώσεως (ΠΕΕΑ). Προσωρινός πρόεδρός της είναι ο συνταγματάρχης Ευριπίδης Μπακιρτζής, παλαιότερα εκπρόσωπος της αντιστασιακής οργάνωσης ΕΚΚΑ, και μέλη της οι Μάντακας (ΕΛΑΣ), Σιάντος (ΚΚΕ), Τσιριμώκος (ΕΛΔ), Γαβριηλίδης (Αγροτικό Κόμμα) και ο καθηγητής του συνταγματικού δικαίου Αλέξανδρος Σβώλος, ο οποίος λίγες μέρες αργότερα θα αναλάβει πρόεδρος της ΠΕΕΑ.
1945: 120.000 νεκροί, κυρίως άμαχοι, ισοπεδώνουν το Τόκιο ρίχνοντας 2000 τόνους βομβών από 334 αεροσκάφη Β29 της αμερικανικής αεροπορίας. Η Ιαπωνία δεν παραδίδεται.
1949: Κλείνει επ αόριστον το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, διότι καθυστερεί επί εννέα μήνες η έγκριση του προϋπολογισμού του.
1951: Στην Πράγα, συλλαμβάνεται ο αρχιεπίσκοπος της Τσεχοσλοβακίας, Γιόζεφ Μπεράν.
1952: Ο στρατηγός Μπατίστα ξαναπαίρνει την εξουσία στην Κούβα μετά από πραξικόπημα, που ανέτρεψε την κυβέρνηση του Προέδρου Κάρλο Πρίο Σοκάρας.
1959: 300.000 Θιβετιανοί περικυκλώνουν το παλάτι του Δαλάι Λάμα φοβούμενοι πιθανή απόπειρα απαγωγής του από την Κίνα.
1959: Η Συρία δέχεται εναέρια επίθεση από το Ιράκ.
1964: Σοβιετικό καταδιωκτικό καταρρίπτει πάνω από το δάσος της Θουριγγίας, στην Ανατολική Γερμανία, ένα αμερικανικό αεροσκάφος, χωρίς να υπάρξουν θύματα.
1969: Δικαστήριο του Μέμφις των ΗΠΑ βρίσκει ένοχο για την δολοφονία του μαύρου ακτιβιστή Μάρτιν Λούθερ Κινγκ τον Τζέιμς Ερλ Ρέι και τον καταδικάζει σε θάνατο.
1970: Ο λοχαγός Έρνεστ Μεντίνα κατηγορείται από τον αμερικανικό στρατό για εγκλήματα πολέμου στο Μάι Λάι του Βιετνάμ.
1971: Στην Ινδία, η Ιντίρα Γκάντι κερδίζει τις εκλογές.
1974: Επανεκλέγεται η Γκόλντα Μεΐρ στην πρωθυπουργία του Ισραήλ.
1975: Οι κυνοδρομίες πατεντάρονται στην Αγγλία.
1977: Αστρονόμοι ανακλύπτουν δαχτυλίδια γύρω από τον πλανήτη Ουρανό.
1978: Απαγορεύονται με νόμο στην Ελλάδα οι διαφημίσεις τσιγάρων στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση.
1979: Σε φυλάκιση 15 μηνών καταδικάζεται ο μουσουλμάνος εκδότης και διευθυντής της εφημερίδας "Ιλερί" της Κομοτηνής, Χαλίλ Σαλί, για εμπρηστικό του άρθρο.
1980: Στο Ιράν, ο Χομεϊνί υποστηρίζει τους μαχητές, που κρατούν τους Αμερικανούς ομήρους.
1982: Πραγματοποιείται ευθυγράμμιση (σύνοδος) των εννέα πλανητών του Ηλιακού Συστήματος.
1983: Με διάταξη νόμου, ενοποιούνται σε μια υπηρεσία οι εφορίες και τα δημόσια ταμεία στην Ελλάδα.
1985: Στην Ουρουγουάη, πέφτει μετά από δώδεκα χρόνια η στρατιωτική δικτατορία.
1985: Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Καραμανλής, αντιδρά στην απόφαση του Ανδρέα Παπανδρέου να προτείνει τον Χρήστο Σαρτζετάκη ως νέο Πρόεδρο της Δημοκρατίας και παραιτείται. Τη θέση του αναλαμβάνει προσωρινά ο πρόεδρος της Βουλής, Ιωάννης Αλευράς.
1986: Ο αρχαιολόγος καθηγητής Μανώλης Ανδρόνικος αναγορεύεται διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.
1987: Το Βατικανό καταδικάζει την απόκτηση παιδιού μέσω δανεικής μητέρας όπως είχε κάνει το ίδιο με τα παιδιά του σωλήνα και την τεχνητή γονιμοποίηση.
1988: 50 νεκροί και πολλοί τραυματίες στην Τρίπολη της Λιβύης κατά τη διάρκεια σύρραξης μεταξύ των φιλάθλων στον φιλικό αγώνα Λιβύη- Μάλτα.
1990: Δεκαοχτώ μήνες μετά την κατάληψη της εξουσίας με πραξικόπημα, εκδιώκεται από την Αϊτή ο δικτάτορας Πρόσπερ Αβρίλ.
1991: Περισσότεροι από 300.000 οπαδοί του Ρώσου Προέδρου Μπόρις Γέλτσιν διαδηλώνουν κατά του Γκορμπατσόφ, καλώντας το λαό να ψηφίσει "όχι" στην ένωση με την ΕΣΣΔ.
1993: ΗΠΑ και Γαλλία επιβεβαιώνουν μετά τη συνάντηση των Προέδρων τους στην Ουάσινγκτον, την πρόθεσή τους να μην αποστείλουν στρατεύματα στη Βοσνία.
1994: Με τιμές Πρωθυπουργού κηδεύεται η υπουργός Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη.
1995: Στο Πακιστάν, 10 άνθρωποι σκοτώνονται από έκρηξη βόμβας που σημειώνεται κοντά σε τέμενος σε ανατολικό προάστιο του Καράτσι.
1997: Το Βατικανό συνάπτει διπλωματικές σχέσεις με τη Λιβύη.
2000: Ιστορικό υψηλό για το δείκτη υψηλής τεχνολογίας του χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης NASDAQ στις 5132.52, μονάδες, σηματοδοτεί την αρχή του τέλους της φούσκας των ιντερνετικών εταιρειών.
2002: Ο Άκης Τσαταλιός, 33χρονος προπονητής της ομάδας πόλο γυναικών της Βουλιαγμένης, πεθαίνει από ανακοπή κατά τη διάρκεια του αγώνα της ομάδας του με τον Εθνικό στο κολυμβητήριο του Πειραιά.
2003: Σε αδιέξοδο καταλήγουν οι διαβουλεύσεις στη Χάγη για την επίλυση του Κυπριακού, ανάμεσα στον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Τάσσο Παπαδόπουλο, και στον Τουρκοκύπριο ηγέτη, Ραούφ Ντενκτάς, υπό την αιγίδα του Κόφι Ανάν. Ευθύνες στην τουρκοκυπριακή πλευρά για το αδιέξοδο στο Κυπριακό επιρρίπτουν ΟΗΕ, Στέιτ Ντιπάρτμεντ και υπουργείο εξωτερικών των ΗΠΑ, ενώ η Ε.Ε. δηλώνει ότι θα σκληρύνει τη στάση της απέναντι στην Τουρκία, όσον αφορά την ένταξή της στους κόλπους της.
2006: Το διαστημικό όχημα της NASA Mars Reconnaissance Orbiter μπαίνει σε τροχιά γύρω από τον Άρη.
2008: Οι «New York Times» αποκαλύπτουν το σκάνδαλο με τον κυβερνήτη της Νεάς Υόρκης Έλιοτ Σπίτζερ.
2017: Μετά από μεγάλο πολιτικό σκάνδαλο, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Νότιας Κορέας επικυρώνει ομόφωνα την καθαίρεση της προέδρου της χώρας, Παρκ Γκουν-χιέ.
Γεννήσεις σαν σήμερα
1415 - Βασίλειος Β΄, μέγας πρίγκιπας της Μόσχας.
1452 - Φερδινάνδος Β΄, βασιλιάς της Αραγωνίας.
1503 - Φερδινάνδος Α΄, αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
1527 - Αλφόνσος, λόρδος του Μοντέκιο.
1604 - Γιόχαν Ρούντολφ Γκλάουμπερ, Γερμανός χημικός.
1628 - Μαρτσέλο Μαλπίγκι, Ιταλός ιατρός.
1787 - Ουίλιαμ Έτυ, Άγγλος ζωγράφος.
1867 - Εκτόρ Γκιμάρ, Γάλλος αρχιτέκτονας και σχεδιαστής.
1900 - Παντελής Πουλιόπουλος, Έλληνας πολιτικός.
1905 - Ρίτσαρντ Χάιντεν, Άγγλος ηθοποιός.
1915 - Χάρι Μπερτόια, Ιταλός καλλιτέχνης.
1920 - Μπορίς Βιάν, Γάλλος συγγραφέας και μουσικός.
1925 - Μανόλης Αναγνωστάκης, Έλληνας ποιητής.
1937 - Μέτσο Τζεμαλή, Έλληνας μουφτής.
1938 - Ιερώνυμος Β΄, Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος.
1940 - Τσακ Νόρις (αγγλικά: Chuck Norris, πλήρες όνομα: Κάρλος Ρέι Νόρις, γεννημένος στις 10 Μαρτίου 1940) είναι Αμερικανός ηθοποιός και μάστερ πολεμικών τεχνών.
Μετά την υπηρεσία του στην Αμερικανική Πολεμική Αεροπορία όπου απέκτησε και το παρατσούκλι Τσακ, άρχισε να ασχολείται με τις πολεμικές τέχνες ως επαγγελματίας, και έφτασε να γίνει ο αήτητος παγκόσμιος πρωταθλητής καράτε μεσαίων βαρών, επί έξι συνεχόμενα έτη, από το 1968 έως το 1974.
Έχει ιδρύσει και δική του σχολή πολεμικών τεχνών, την Chun Kuk Do. Ως αποτέλεσμα της εικόνας του «ανίκητου» που έβγαζε προς τα έξω, το 2005 ξεκίνησε ένα διαδικτυακό φαινόμενο γνωστό ως Chuck Norris facts, αποδίδοντας του διάφορα αβάσιμα ή ακόμα και αδύνατα κατορθώματα.
Ως ηθοποιός έχει εμφανιστεί σε αρκετές ταινίες δράσης, όπως το (Way of the Dragon, 1972) στην οποία πρωταγωνίστησε μαζί με τον Μπρους Λη. Έπαιξε τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην τηλεοπτική σειρά Walker, Texas Rangers, μεταξύ του 1993 και 2001.
Είναι αφοσιωμένος χριστιανός και πολιτικά συντηρητικός.
Έχει γράψει πολλά βιβλία για τον Χριστιανισμό και τα έχει δωρίσει σε μια σειρά Ρεπουμπλικάνων υποψηφίων και άλλων. Το 2007 και το 2008, έκανε εκστρατεία για τον πρώην κυβερνήτη του Αρκάνσας Μάικ Χάκαμπι (Mike Huckabee), ο οποίος ήταν στην κούρσα για το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων για την προεδρία των ΗΠΑ το 2008. Επίσης έχει δική του στήλη στη συντηρητική ιστοσελίδα WorldNetDaily.
1957 - Οσάμα Μοχάμεντ Αουάντ μπιν Λάντεν, γνωστότερος ως Οσάμα μπιν Λάντεν.
Ήταν ο ιδρυτής και αρχηγός της διεθνούς ισλαμιστικής τρομοκρατικής οργάνωσης Αλ Κάιντα, που πραγματοποίησε τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, και πολλές άλλες ανά τον κόσμο.
1958 - Σάρον Στόουν είναι Αμερικανίδα ηθοποιός του κινηματογράφου.
Γεννήθηκε στο Meadville της Πεννσυλβάνια και έγινε γνωστή από το ρόλο της Κάθριν Τράμελ που έπαιξε στην ταινία Βασικό Ένστικτο (Basic Instinct, 1992). (Sharon Yvonne Stone, 10 Μαρτίου 1958)
1969 - Νάσος Γαλακτερός, Έλληνας πρώην διεθνής καλαθοσφαιριστής. Αγωνιζόταν στη θέση του φόργουορντ. (Αθήνα, 10 Μαρτίου 1969)
Ξεκίνησε την καριέρα του από τον Αμύντα και γρήγορα επισημάνθηκε ως ένα από τα ανερχόμενα ταλέντα του ελληνικού μπάσκετ. Αποκτήθηκε από την ΑΕΚ, με την οποία έγινε γνωστός και αγαπήθηκε από τους φίλους της ομάδας. Ήταν φιναλίστ Κυπέλλου Ελλάδος το 1992. Η μεταγραφή του στον ΠΑΟΚ το 1993 προκάλεσε διαμαρτυρίες από μερίδα των οπαδών.
Τη σεζόν 1993-1994 αγωνίζεται στον ΠΑΟΚ και κατακτά το Κύπελλο Κόρατς μέσα στην Τεργέστη, σε μια από τις καλύτερες εμφανίσεις της ομάδας. Το 1995 κατακτά το Κύπελλο Ελλάδος και πάλι με τον ΠΑΟΚ.
Την επόμενη χρονιά μετακομίζει στον Πειραιά και τον Ολυμπιακό με τον οποίο κατακτά 2 πρωταθλήματα (1996, 1997), 1 κύπελλο (1997) αλλά και την Ευρωλίγκα το 1997. Αυτά, σε συνδυασμό με τα άλλα 2 τρόπαια που κατέκτησε την ίδια χρονιά τον έκαναν κάτοχο του τριπλ κράουν.
Στη συνέχεια αποκτήθηκε από τον Άρη με τον οποίο και κατέκτησε το κύπελλο Ελλάδος το 1998.
Αξιόλογη ήταν η προσφορά του στην Εθνική Ελλάδας καθώς συμμετείχε σε 73 αγώνες σημειώνοντας 768 πόντους (10,5 μ.ο.). Συμμετείχε στο Μουντομπάσκετ της Αργεντινής το 1990 (6η θέση), στο Ευρωμπάσκετ του 1993 στην Καρλσρούη (4η θέση) και στο Μουντομπάσκετ του Τορόντο το 1994 (4η θέση).
Από τον πρώτο του γάμο έχει αποκτήσει ένα γιο. Ήταν για παντρεμένος με την τηλεπαρουσιάστρια Ρούλα Κορομηλά. Ασχολείται με τη μουσική γράφοντας στίχους και συνθέσεις. Το 2011 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Τετράγωνο, το πρώτο του βιβλίο, ένα μυθιστόρημα με τίτλο "Τελευταίος αγώνας". Μια ερωτική ιστορία, με έντονα αυτοβιογραφικά στοιχεία. Σήμερα είναι παντρεμένος για τρίτη φορά με την δημοσιογράφο Νάνσυ Ζαμπέτογλου.
1972 - Timbaland, Αμερικανός ράπερ.
1973 - Εύα Χερτζίγκοβα, Τσέχα ηθοποιός και μοντέλο.
1977 - Ρόμπιν Θικ, Αμερικανός τραγουδιστής.
1981 - Σαμουέλ Ετό, Καμερουνέζος ποδοσφαιριστής.
1981 - Ευθύμης Κουλουχέρης, Έλληνας ποδοσφαιριστής.
1984 - Νίκος Αραμπατζής, Έλληνας ποδοσφαιριστής.
1985 - Πάνος Βλάχος, Έλληνας ηθοποιός.
1987 - Κώστας Δουβαλίδης, Έλληνας αθλητής.
1988 - Ιβάν Ράκιτιτς, Κροάτης ποδοσφαιριστής.
Θάνατοι σαν σήμερα
1832 - Μούτσιο Κλεμέντι, Ιταλός συνθέτης.
1861 - Ταράς Σεβτσένκο, Ουκρανός ποιητής.
1927 - Σπυρίδων Δεβιάζης, Έλληνας ιστορικός.
1937 - Γιεβγκένι Ζαμιάτιν, Ρώσος συγγραφέας.
1940 - Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ, Ρώσος συγγραφέας.
1966 - Φριτς Φρέντερικ Ζερνίκε, Ολλανδός φυσικός.
1967 - Γιώργος Μπάτης, Έλληνας συνθέτης.
1970 - Βασίλης Αυλωνίτης, ήταν ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου.
Περιστασιακά δούλεψε και στο θέατρο «‘Εντεν», σαν βοηθός σκηνογράφου, όπου και πρωτοεμφανίστηκε το 1924 στην οπερέτα του Ν. Χατζηαποστόλου «Το κορίτσι της γειτονιάς» ύστερα από προτροπή του θεατρικού επιχειρηματία Θόδωρου Σκούρα.
Την ίδια χρονιά, εμφανίστηκε επίσημα ως ηθοποιός στον θίασο της Ελένης Ζαφειρίου στην παράσταση «Ερωτικές γκάφες».
1970 - Κωνσταντίνος Βοβολίνης, Έλληνας δημοσιογράφος και πολιτικός.
1973 - Τάκης Γεωργίου, Έλληνας δημοσιογράφος και πολιτικός.
1976 - Δημήτριος Μπαμπάκος, Έλληνας νομικός και πολιτικός.
1981 - Δημήτριος Μακρής, Έλληνας πολιτικός.
1983 - Κώστας Κροντηράς, Έλληνας συγγραφέας και σκηνοθέτης.
1986 - Ρέι Μιλάντ, Ουαλός ηθοποιός.
1992 - Ο Γιώργος Ζαμπέτας ήταν Έλληνας συνθέτης, τραγουδιστής και δεξιοτέχνης του μπουζουκιού.
Ο Γιώργος Ζαμπέτας γεννήθηκε στις 25 Ιανουαρίου του 1925 στο Μεταξουργείο αλλά είχε καταγωγή από την Κύθνο. Από πολύ μικρή ηλικία ο Γιώργος Ζαμπέτας έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για τη μουσική, αφού παράλληλα με την απασχόλησή του στο κουρείο του πατέρα του ως βοηθός, «σκάρωνε» κρυφά στο μπουζούκι τις πρώτες του μελωδίες.
1997 - Ζήσης Σκάρος, Έλληνας λογοτέχνης. Το πραγματικό του όνομα ήταν Απόστολος Χρήστου Ζήσης.
Γεννήθηκε στα Κανάλια Καρδίτσας το 1917. Στο Γυμνάσιο Καρδίτσας πρωτοστάτησε σε μαθητικές εξεγέρσεις, με αποτέλεσμα το 1933 να αποβληθεί από όλα τα σχολεία της Ελλάδας. Κατά τη διάρκεια της Δικτατορία της 4ης Αυγούστου διώχτηκε για την παράνομη πολιτική δράση του.
Το 1938 γράφτηκε στο Οικονομικό Τμήμα της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Το 1942 εντάσσεται στο Ε.Α.Μ. με ενεργό δράση. Ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση στη διάρκεια της Χούντας των Συνταγματαρχών οπότε και κατέφυγε στο εξωτερικό.
Το 1980 τιμήθηκε με το Β' Κρατικό Βραβείο Πεζογραφίας για την τριλογία του «Οι Ρίζες του Ποταμού».
Το 1977 εκλέχτηκε Πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, θέση στην οποία παρέμεινε ως το 1982. Τιμήθηκε με το αργυρό μετάλλιο της πόλης της Καρδίτσας.
Πέθανε ξαφνικά στην Αθήνα στις 8 Μαρτίου 1997 και κηδεύτηκε από το Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών.
2000 - Ανδρέας Γαζής, Έλληνας νομικός.
2004 - Ρένος Αποστολίδης ήταν Έλληνας συγγραφέας, φιλόλογος και κριτικός της λογοτεχνίας της μεταπολεμικής γενιάς.
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1924, πατέρας του ήταν ο Ηρακλής Ν. Αποστολίδης, δημοσιογράφος, αρχισυντάκτης σε πολλές αθηναϊκές εφημερίδες, διευθυντής της Εγκυκλοπαιδείας του εκδοτικού οίκου Πυρσός, διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης (1945–1959) και δημιουργός της πρώτης Ανθολογίας Ποίησης και Διηγήματος. Ενώ η μητέρα του, Ελπινίκη, το γένος Ζαμπέλη, ήταν δασκάλα.
2008 - Μιχάλης Ζαμπέτας, Έλληνας συνθέτης.
Ο Μιχάλης Ζαμπέτας ήταν Έλληνας συνθέτης, κιθαρίστας, τραγουδιστής και πολιτικός. (Αιγάλεω, 5 Ιουνίου 1956 - 10 Μαρτίου 2008)
Ο Μ. Ζαμπέτας από νωρίς ακολούθησε τα βήματα του διάσημου πατέρα του, απ' τον οποίο διδάχθηκε τη μουσική τέχνη (αμφότεροι υπήρξαν ουσιαστικά αυτοδίδακτοι). Σαν εκτελεστής, συνεργάσθηκε με το Γιώργο Στεφανάκη κι άλλους συνθέτες. Ως οργανοπαίκτης (κιθάρα και μπουζούκι) πραγματοποίησε πολλές εμφανίσεις σε λαϊκές σκηνές ("Χυτήριο Θέατρο" κλπ). Διετέλεσε ακόμη, εκλεγμένος δημοτικός σύμβουλος Αιγάλεω επί μια τετραετία, με το συνδυασμό του Γιάννη Μυστακόπουλου. Στην προσωπική ζωή του υπήρξε μποέμ, αλλά και πολύ αγαπητός. Σχετίσθηκε με τρεις γυναίκες, η μια εκ των ηθοποιών ήταν η ηθοποιός και τραγουδίστρια Νέλλη Γκίνη και απόκτησε δυο παιδιά από ισάριθμους γάμους. Φανατικός καπνιστής, προσβλήθηκε από καρκίνο και έχασε πρόωρα τη ζωή του στις 10 Μαρτίου του 2008. Κατά τραγική σύμπτωση την ίδια ημερομηνία είχε πεθάνει και ο πατέρας του, 16 χρόνια νωρίτερα.
2008 - Βαγγέλης Καζάν, γεννημένος ως Βαγγέλης Καζαντζόγλου ήταν Έλληνας ηθοποιός χαρακτήρων, ο οποίος έπαιξε σε ρόλους καρατερίστα. (Ναύπλιο 1936 ή 1938 – Αθήνα 10 Μαρτίου 2008)
Σπούδασε θέατρο και υποκριτική στην Δραματική Σχολή του Μιχαηλίδη. Η πρώτη του εμφάνιση στο θέατρο ήταν το 1960 και στον κινηματογράφο το 1953. Συνεργάστηκε πολλές φορές με το Θόδωρο Αγγελόπουλο και έλαβε το βραβείο Α' ανδρικού ρόλου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης το 1975, για το ρόλο του στην ταινία "Θίασος".
Η καριέρα του στο θέατρο, στην τηλεόραση και στον κινηματογράφο διήρκεσε μισό αιώνα περίπου.
Πέρα από την ηθοποιία, ο Καζάν είχε ασχοληθεί και με τον στίβο, λαμβάνοντας μέρος σε αγώνες δρόμου.
Πέθανε από καρκίνο.
2012 - Δόμνα Σαμίου ήταν Ελληνίδα τραγουδίστρια που συνετέλεσε στη διάδοση του παραδοσιακού τραγουδιού.
Γεννήθηκε στην Καισαριανή της Αθήνας. Σε ηλικία 13 ετών είχε την πρώτη διδακτική επαφή με την μουσική. Πήγε στο Σύλλογο προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής, όπου και μαθήτευσε κοντά στον δημιουργό του, Σίμωνα Καρά. Εκεί πήρε τα πρώτα μαθήματα Βυζαντινής μουσικής και της αποκαλύφθηκαν τα μυστικά του παραδοσιακού τραγουδιού.
2012 - Νίκος Δαδινόπουλος, ήταν Έλληνας ηθοποιός του σινεμά και της τηλεόρασης και τραγουδιστής.
Γεννήθηκε στην Αθήνα. Ξεκίνησε την καριέρα του στα μέσα της δεκαετίας του 1960, όταν έλαβε μέρος σε ταινίες, ενώ συνέχισε σε πολλά σήριαλ της κρατικής και της ιδιωτικής τηλεόρασης. Έγινε ευρύτερα γνωστός τη δεκαετία του 1970, χάρισ στη συμμετοχή του στη σειρά "Λούνα Παρκ".
2016 - Κιθ Έμερσον, Άγγλος μουσικός
2016 - Κώστας Κουτσομύτης, ήταν Έλληνας σκηνοθέτης της τηλεόρασης και του κινηματογράφου, ιδιαίτερα γνωστός για τηλεοπτικές μεταφορές κλασικής ελληνικής λογοτεχνίας. (Γρεβενά, 20 Σεπτεμβρίου 1938 – Μαρούσι, 10 Μαρτίου 2016)
Μεταξύ άλλων σκηνοθέτησε τις σειρές Βαμμένα κόκκινα μαλλιά, Εκείνος και εκείνος, Ματωμένα χώματα και Τα παιδιά της Νιόβης. Σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Κινηματογράφου της Βιέννης.