Χρήστος Παπακυριακόπουλος, γνωστός και ως «Πάπα» στο εξωτερικό, ήταν ένας Έλληνας μαθηματικός που ειδικευόταν στη γεωμετρική τοπολογία

Christos Papakyriakopoulos

Χρήστος Παπακυριακόπουλος

Ο Χρίστος Παπακυριακόπουλος του Δημητρίου, γνωστός και ως «Πάπα» στο εξωτερικό, ήταν ένας Έλληνας μαθηματικός που ειδικευόταν στη γεωμετρική τοπολογία, όπου είχε σημαντική συνεισφορά. Ολόκληρη σχεδόν η έρευνά του πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ, και συγκεκριμένα στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον. (Χαλάνδρι 29 Ιουνίου 1914 - Πρίνστον 29 Ιουνίου 1976)

Οικογένεια και αρχή της σταδιοδρομίας του
Ο πατέρας του Χρήστου, ο Δημήτριος Παπακυριακόπουλος, ήταν υφασματέμπορος με κατάστημα στην οδό Ερμού, στο κέντρο της Αθήνας, και ήταν νυμφευμένος από το 1913 με τη Ζωή Λίτσα, κόρη του πλούσιου εμπόρου Νικολάου Λίτσα. Προίκα της Ζωής ήταν και το σπίτι στη ρεματιά Χαλανδρίου (σημερ. διεύθυνση οδός Θρασυβούλου 2) όπου γεννήθηκε ο Χρίστος και αργότερα το χρησιμοποίησε ως κατοικία του, ενώ η οικογένειά του έμενε στην Πλάκα (Υπατίας και Απόλλωνος).

Ο Χρίστος είχε ένα μικρότερο κατά 1 έτος αδελφό, τον Νίκο. Τα δύο αδέλφια μεγάλωσαν σε ένα πλούσιο περιβάλλον: την αγωγή τους, από τη νηπιακή ηλικία μέχρι το τέλος του δημοτικού, εκτός από το σχολείο, τη μητέρα και τη γιαγιά τους Αγγελική Λίτσα, την είχαν αναλάβει και δύο Ευρωπαίες γκουβερνάντες, μία Γερμανίδα και μία Αγγλίδα.

Ο Νίκος σκοτώθηκε πολεμώντας ως ανθυπολοχαγός στη Μάχη του Ρίμινι το 1944.
Αφού φοίτησε για ένα έτος στο Α΄ Γυμνάσιο Αθηνών, ο Χρίστος εισάχθηκε τον Ιούλιο 1927 στη Βαρβάκειο. Από διηγήσεις γνωρίζουμε ότι ήταν ένας επιμελής μαθητής, ο πρώτος στην τάξη. Διακρινόταν σε όλα τα μαθήματα.

Εργάστηκε σε απομόνωση στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου και πήρε το διδακτορικό του το 1943, ύστερα από σύσταση του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή.

Το 1948 ο Ραλφ Φοξ τον προσκάλεσε ως προσωπικό του καλεσμένο στο τμήμα μαθηματικών του Πρίνστον. Ο Φοξ είχε εντυπωσιαστεί από τον Παπακυριακόπουλο όταν ο τελευταίος του έστειλε ένα φιλόδοξο γράμμα, στο οποίο υπήρχε η απόδειξη για το λήμμα του Ντεν.

Η απόδειξη όπως αποδείχθηκε ήταν λανθασμένη, αλλά η χορηγία του Φοξ θα συνεχιζόταν για πολλά χρόνια ακόμα και έτσι ο Παπακυριακόπουλος μπόρεσε να συνεχίσει να εργάζεται χωρίς να τον ανησυχούν τα οικονομικά.

Οι έρευνές του στο Πρίνστον
Ο Παπακυριακόπουλος είναι περισσότερο γνωστός για τις αποδείξεις του στο λήμμα του Ντεν, το θεώρημα του βρόχου και το θεώρημα της σφαίρας. Και τα τρία είναι θεμελιώδους σημασίας για την μελέτη των τρισδιάστατων πολλαπλοτήτων.

Για την εργασία του αυτή τού απονεμήθηκε το πρώτο βραβείο Βέμπλεν στη γεωμετρία το 1964.

Από τη δεκαετία του 1960 και μετά εργάστηκε κυρίως επάνω στην υπόθεση του Πουανκαρέ.

Οι αριστερίζουσες πολιτικές απόψεις του Παπακυριακόπουλου οδήγησαν τις ελληνικές αρχές να τον καταγγείλουν ως κομμουνιστή στις αμερικανικές αρχές όταν εκείνος έφτασε εκεί.

Ήταν κλειστός ως χαρακτήρας και περνούσε την περισσότερη ώρα στο γραφείο του δουλεύοντας, και ακούγοντας τον αγαπημένο του Βάγκνερ. Λέγεται ότι έζησε στο ίδιο δωμάτιο ξενοδοχείου επί 25 χρόνια.

Πέθανε από καρκίνο του στομάχου σε ηλικία 62 ετών, στο Πρίνστον του Νιού Τζέρσι.