Άρθουρ Κόναν Ντόυλ

Ο Σερ Άρθουρ Ιγνάτιος Κόναν Ντόυλ (22 Μαΐου 1859 – 7 Ιουλίου 1930) ήταν Σκωτσέζος ιατρός και συγγραφέας, ιδιαίτερα γνωστός ως ο δημιουργός των ιστοριών του ντετέκτιβ-σύμβουλου Σέρλοκ Χολμς, που θεωρήθηκαν σημαντική καινοτομία για το πεδίο συγγραφής αστυνομικών μυθιστορημάτων, και των περιπετειών του Καθηγητή Τσάλεντζερ. Ήταν ένας πολυγραφότατος συγγραφέας και τα έργα του περιλαμβάνουν ιστορίες επιστημονικής φαντασίας, ιστορικά μυθιστορήματα, θεατρικά έργα, ρομαντικά διηγήματα, ποίηση και αληθινές ιστορίες. Εντούτοις, θεωρείται ο πιο διάσημος απ' όλους τους συγγραφείς αστυνομικών μυθιστορημάτων.

Βιογραφία
Ο Άρθουρ Κόναν Ντόυλ γεννήθηκε στις 22 Μαΐου 1859 στο Εδιμβούργο της Σκωτίας και ήταν το τρίτο από δέκα αδέλφια. Ο πατέρας του, Κάρολος Άλταμοντ Ντόυλ ήταν Άγγλος ιρλανδικής καταγωγής και η μητέρα του, Μαίρη Φόλεϋ, ήταν Ιρλανδή. Ο πατέρας του ήταν καλλιτέχνης και κέρδιζε τα προς το ζην ως κυβερνητικός υπάλληλος, αλλά ήταν αλκοολικός. Πέθανε το 1893 στο Ντέμφρις μετά από πολλά χρόνια ψυχιατρικής νόσου.

Αν και ο Άρθουρ είναι γνωστός με το επώνυμο «Κόναν Ντόυλ», η προέλευση αυτού του σύνθετου επιθέτου είναι αβέβαιη. Κατά μία εκδοχή το όνομα «Κόναν» το πήρε για να τιμήσει έναν παππού του, που λεγόταν Κόναν και είχε πάρει γυναίκα από την οικογένεια Ντόυλ. Στο μητρώο του καθεδρικού ναού όπου βαπτίσθηκε ο Άρθουρ Κόναν Ντόυλ, καταχωρήθηκε ως «Arthur Ignatius Doyle» και το επώνυμό του ήταν απλά Ντόυλ. Επίσης, αναφέρεται το όνομα του Μάικλ Κόναν ως νονού.

Σε ηλικία εννέα ετών ο Άρθουρ Κόναν Ντόυλ στάλθηκε στο Ρωμαιοκαθολικό προπαρασκευαστικό σχολείο της αδελφότητας του Ιησού, Στόουνυχερστ. Στη συνέχεια πήγε στο Κολλέγιο του Στόουνυχερστ αλλά όταν έφυγε από το σχολείο, το 1875, είχε απορρίψει τον Χριστιανισμό και ήταν αγνωστικιστής.

Κατόπιν πέρασε ένα χρόνο στο Φελν Κιρς της Αυστρίας και από το 1876 μέχρι το 1881 σπούδασε ιατρική στο πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, συμπεριλαμβανομένης και μίας περιόδου που δούλεψε στο Άστον (σήμερα συνοικία του Μπέρμιγχαμ) και στο Σέφιλντ. Ένας από τους καθηγητές του στο Εδιμβούργο, ο δρ. Τζόζεφ Μπελ, αργότερα έγινε για τον Άρθουρ η βάση πάνω στην οποία δημιούργησε τον Σέρλοκ Χολμς. Ενώ σπούδαζε, ο Άρθουρ ξεκίνησε να γράφει μικρές ιστορίες. Η πρώτη του δημοσίευση ήταν στο εβδομαδιαίο περιοδικό Chambers's Edinburgh Journal, λίγο πριν κλείσει τα είκοσι. Μετά τη θητεία του στο πανεπιστήμιο, υπηρέτησε ως ιατρός σε πλοίο σε ένα ταξίδι στη Δυτική Αφρική. Το 1885 ολοκλήρωσε το διδακτορικό του με θέμα τη νωτιαία φθίση.

Το 1882 έγινε συνέταιρος με έναν πρώην συμφοιτητή του σε ένα ιατρείο στο Πλύμουθ αλλά η συνεργασία τους αποδείχτηκε δύσκολη και ο Κόναν Ντόυλ γρήγορα αποχώρησε για να στήσει δικό του ιατρείο. Τον Ιούνιο του ίδιου έτους έφτασε στο Πόρτσμουθ με λιγότερες από 10 αγγλικές λίρες στο όνομά του και έστησε ιατρείο στο Σάουθσι. Στην αρχή το ιατρείο δεν πήγαινε πολύ καλά κι έτσι ο Άρθουρ Κόναν Ντόυλ στον ελεύθερο χρόνο του ξεκίνησε και πάλι να γράφει ιστορίες.

Στον πρώτο χρόνο της σύντομης ιατρικής του σταδιοδρομίας, έγραψε το πρώτο μεγάλο του μυθιστόρημα, με τον τίτλο Η Φίρμα του Γκέρντλεστον. Ο ίδιος ο συγγραφέας περιγράφει την υποδοχή του έργου αυτού από τους εκδότες. Μιλώντας για το χειρόγραφο του βιβλίου ο Κόναν Ντόυλ είπε: «Μου το γυρίζανε με την ακρίβεια οικοσυντήρητου περιστεριού».

Το πρώτο του σημαντικό έργο ήταν η Σπουδή στο Κόκκινο, που δημοσιεύτηκε το 1887 στο ετήσιο χριστουγεννιάτικο έντυπο του Μπίτον. Στο έργο αυτό εμφανίζεται για πρώτη φορά ο Σέρλοκ Χολμς, χαρακτήρα που ο Άρθουρ Κόναν Ντόυλ δημιούργησε βασιζόμενος εν μέρει στον πρώην καθηγητή του, Τζόζεφ Μπελ. Άλλοι συγγραφείς αναφέρουν ενίοτε και άλλες επιρροές π.χ. τον διάσημο χαρακτήρα του Έντγκαρ Άλαν Πόε, Ωγκύστ Ντυπέν. Το έργο δεν σημείωσε καμία ιδιαίτερη επιτυχία. Δεν απέφερε στον συγγραφέα του κανένα ιδιαίτερο κέρδος, βοήθησε όμως να γνωρίσει το κοινό τον ήρωα Σέρλοκ Χολμς και τον συνεργάτη του, τον δόκτορα Γουάτσον, προτού αρχίσουν να δημοσιεύονται τακτικά οι περιπέτειές τους στο μηνιαίο περιοδικό Στραντ (The Strand Magazine). Όταν ο συγγραφέας βαρέθηκε να γράφει αστυνομικά διηγήματα και μυθιστορήματα έγινε ιστορικός κι έδινε διαλέξεις.

Το 1890 ο Άρθουρ Κόναν Ντόυλ σπούδασε οφθαλμολογία στη Βιέννη και το 1891 μετακόμισε στο Λονδίνο για να ανοίξει ιατρείο ως οφθαλμίατρος. Στην αυτοβιογραφία του έγραψε ότι ούτε ένας πελάτης δεν πέρασε το κατώφλι του. Αυτό του έδωσε περισσότερο χρόνο για γράψιμο και τον Νοέμβριο του 1891 έγραψε στη μητέρα του: «Σκέφτομαι να σκοτώσω τον Χόλμς... και να τον ξαποστείλω μια και καλή. Με αποσπά από σημαντικότερα πράγματα.» Η απάντηση της μητέρας του ήταν: «Κάνε ό,τι νομίζεις σωστό αλλά τα πλήθη δεν θα το πάρουν αυτό ελαφρά». Τον Δεκέμβριο του 1893 «σκότωσε» τον Χολμς με σκοπό να επικεντρωθεί στα ιστορικά του μυθιστορήματα. Ο Χολμς και ο καθηγητής Μοριάρτυ φαινομενικά σκοτώθηκαν πέφτοντας από ένα καταρράκτη στην ιστορία Το Τελικό Πρόβλημα. Η δημόσια κατακραυγή ανάγκασε τον Κόναν Ντόυλ να επαναφέρει τον χαρακτήρα στο έργο Το Σκυλί των Μπάσκερβιλ. Στην Περιπέτεια του Άδειου Σπιτιού δόθηκε η εξήγηση ότι μόνο ο Μοριάρτυ έπεσε και ότι επειδή ο Χολμς είχε άλλους επικίνδυνους εχθρούς, σκηνοθέτησε προσωρινά τον θάνατό του. Ο Χολμς τελικά εμφανίστηκε σε συνολικά 56 μικρές ιστορίες και τέσσερα μυθιστορήματα του Κόναν Ντόυλ και από τότε έχει εμφανιστεί σε πολλά μυθιστορήματα και ιστορίες άλλων συγγραφέων.

Μετά τον πόλεμο των Μπόερς στη Νότια Αφρική και την καταδίκη από όλο τον κόσμο των ενεργειών του Ηνωμένου Βασιλείου, ο Κόναν Ντόυλ έγραψε ένα μικρό φυλλάδιο με τίτλο «Ο πόλεμος στη Νότια Αφρική: Η αιτία και η πραγματοποίηση», το οποίο δικαιολογούσε τον ρόλο του Ηνωμένου Βασιλείου και μεταφράστηκε ευρέως. Για τον λόγο αυτό τιμήθηκε για διακεκριμένες υπηρεσίες προς τη χώρα του και το 1902 παρασημοφορήθηκε από τον βασιλιά της Αγγλίας, χρίσθηκε ιππότης και διορίσθηκε υποδιοικητής του Σάρρεϋ. Επίσης το 1900 έγραψε ένα μεγαλύτερο βιβλίο με τίτλο Ο Μεγάλος Πόλεμος των Μπόερς. Στα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα ο Σερ Άρθουρ ήταν δύο φορές υποψήφιος σε βουλευτικές εκλογές αλλά, αν και έλαβε σεβαστό αριθμό ψήφων, δεν εξελέγη.

Ο Κόναν Ντόυλ ενεπλάκη στην εκστρατεία για την αναμόρφωση του Κογκό με αρχηγούς τον δημοσιογράφο Ε. Μορέλ και τον διπλωμάτη Ρ. Κέισμεντ. Το 1909 έγραψε «Το Έγκλημα του Κογκό», ένα μεγάλο φυλλάδιο με το οποίο κατήγγειλε τη φρίκη σ' εκείνη την χώρα. Εξοικειώθηκε με τους Μορέλ και Κέισμεντ, και είναι πιθανό από αυτούς και τον Μπέρτραμ Φλέτσερ Ρόμπινσον να εμπνεύστηκε μερικούς χαρακτήρες του μυθιστορήματος Ο Χαμένος Κόσμος (1912). Απομακρύνθηκε και από τους δύο όταν ο Μορέλ έγινε ένας από τους αρχηγούς της φιλειρηνικού κινήματος κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και όταν ο Κέισμεντ καταδικάστηκε για προδοσία κατά του Ηνωμένου Βασιλείου. Ο Κόναν Ντόυλ προσπάθησε ανεπιτυχώς να σώσει τον Κέισμεντ από τη θανατική ποινή υποστηρίζοντας ότι είχε χάσει τα λογικά του και δεν ήταν υπεύθυνος για τις πράξεις του.

Ο Κόναν Ντόυλ ήταν ένθερμος υποστηρικτής της δικαιοσύνης και ερεύνησε προσωπικά δύο υποθέσεις που είχαν κλείσει, με αποτέλεσμα δύο άτομα να απαλλαγούν από τα εγκλήματα για τα οποία κατηγορήθηκαν. Η πρώτη υπόθεση, το 1906, ήταν ενός ντροπαλού Βρετανο-Ινδού δικηγόρου, του George Edalji, ο οποίος κατηγορήθηκε ότι έγραφε απειλητικά γράμματα και ακρωτηρίαζε ζώα. Η αστυνομία ήταν αποφασισμένη να τον καταδικάσει, παρόλο που οι ακρωτηριασμοί συνεχίστηκαν και μετά τον εγκλεισμό του στη φυλακή. Ήταν εν μέρει χάρη σ' αυτήν την υπόθεση που το 1907 ιδρύθηκε το Ποινικό Εφετείο. Έτσι ο Κόναν Ντόυλ όχι μόνο βοήθησε έναν αθώο αλλά και συνέβαλε στο να καθιερωθεί ένας τρόπος ώστε να αντιμετωπίζονται οι δικαστικές πλάνες.

Η δεύτερη υπόθεση ήταν ενός Γερμανο-Εβραίου, του Όσκαρ Σλάτερ, ο οποίος είχε λέσχη τυχερών παιχνιδιών και καταδικάστηκε για δολοφονία μιας 82χρονης γυναίκας στη Γλασκώβη το 1908. Η υπόθεση τού κέντρισε την περιέργεια λόγω αντιφάσεων στο κατηγορητήριο και μίας γενικής εντύπωσης ότι η κατηγορία ήταν κατασκευασμένη. Ο Άρθουρ Κόναν Ντόυλ πλήρωσε το μεγαλύτερο μέρος του κόστους της επιτυχημένης προσφυγής του Σλάτερ το 1928

Προσωπική ζωή και οικογένεια

Η οικογένεια Κόναν Ντόυλ στη Νέα Υόρκη (1922)
Κατά την παραμονή του στο Πόρτσμουθ ο Κόναν Ντόυλ έπαιζε ποδόσφαιρο ως τερματοφύλακας σε ερασιτεχνική ομάδα. Ήταν επίσης φανατικός παίκτης του κρίκετ και του γκολφ.

Το 1885 νυμφεύθηκε τη Λουΐζα Χόκινς, με την οποία απέκτησαν δύο παιδιά, ένα κορίτσι κι ένα αγόρι. Η Λουΐζα Χόκινς υπέφερε από φυματίωση και γι' αυτό τον λόγο, το 1892, η οικογένεια Ντόυλ εγκαταστάθηκε αναγκαστικά στην Ελβετία. Εκεί ο Ντόυλ έμαθε να κάνει σκι στις πλαγιές των Άλπεων.

Το 1894 έκανε μία περιοδεία στις Η.Π.Α. δίνοντας διαλέξεις. Αυτό ήταν το πρώτο από μία σειρά ταξιδιών που έκανε στην Αμερική. Το 1895 μετοίκησε και πάλι μαζί με την οικογένειά του, αυτή τη φορά στην Αίγυπτο. Εκεί εργάστηκε για πρώτη φορά ως πολεμικός ανταποκριτής, εργασία που έκανε αργότερα και στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Από τον Μάρτιο έως τον Ιούνιο του 1900 υπηρέτησε ως εθελοντής ιατρός στο νοσοκομείο Langman Field στο Μπλουμφοντέιν της Νότιας Αφρικής. Έπειτα επέστρεψε στην Αγγλία, όπου φρόντιζε την άρρωστη σύζυγό του. Το 1906 η Λουΐζα Χόκινς πέθανε. Το 1907 ο Άρθουρ Κόναν Ντόυλ νυμφεύθηκε την Τζιν Ελίζαμπεθ Λέκι, την οποία πρωτογνώρισε και ερωτεύθηκε το 1897 αλλά είχε διατηρήσει μαζί της πλατωνική σχέση λόγω πίστης στην πρώτη του σύζυγο. Μαζί της ο Άρθουρ Κόναν Ντόυλ απέκτησε άλλα τρία παιδιά. Η Τζιν πέθανε στο Λονδίνο το 1940. Ο μεγαλύτερος γιος του Κόναν Ντόυλ, ο Κίνγκσλεϊ, τραυματίστηκε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και πέθανε σε ηλικία μόλις 26 ετών, το 1918, λίγο μετά την υπογραφή της ανακωχής.

Πνευματισμός
Μετά τον θάνατο της γυναίκας του, Λουΐζας, του γιου του, Κίνγκσλεϊ, καθώς και του αδερφού του Ίνες, των δύο γαμπρών του και των δύο ανηψιών του λίγο μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Κόναν Ντόυλ έπεσε σε κατάθλιψη. Βρήκε παρηγοριά στον Πνευματισμό και στις προσπάθειές του να αποδειχθεί ότι υπάρχει ζωή μετά θάνατον. Τα έργα του με αυτό το θέμα ήταν ένας από τους λόγους που μία από τις συλλογές μικρών ιστοριών του, Οι περιπέτειες του Σέρλοκ Χολμς, απαγορεύθηκε στη Σοβιετική Ένωση το 1929, γιατί θεωρήθηκε συνδεδεμένη με τον αποκρυφισμό. Η απαγόρευση αυτή αργότερα άρθηκε.

Για μία περίοδο ο Άρθουρ Κόναν Ντόυλ ήταν φίλος με τον Αμερικανό μάγο Χάρρυ Χουντίνι, ο οποίος μετά τον θάνατο της μητέρας του έγινε προεξέχων αντίπαλος του πνευματιστικού κινήματος τη δεκαετία του 1920. Αν και ο Χουντίνι επέμενε ότι τα μέντιουμ χρησιμοποιούσαν κόλπα (και συνεχώς τα εξέθετε ως απατεώνες), ο Κόναν Ντόυλ είχε πεισθεί ότι ο ίδιος ο Χουντίνι διέθετε υπερφυσικές δυνάμεις, άποψη που εξέφρασε στο Χείλος του Αγνώστου. Προφανώς ο Χουντίνι δεν μπόρεσε να τον πείσει ότι τα κατορθώματά του ήταν απλά αυταπάτες και αυτό τους οδήγησε σε πικρή δημόσια ρήξη.

Θάνατος
Ο τάφος του Άρθουρ Κόναν Ντόυλ στο Minstead
Στις 7 Ιουλίου 1930 ο Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόυλ βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του κρατώντας το στήθος του. Πέθανε από καρδιακή προσβολή σε ηλικία 71 ετών. Οι τελευταίες του λέξεις ήταν προς τη γυναίκα του: «Είσαι υπέροχη».

Ο τάφος του βρίσκεται στο νεκροταφείο του Μίνστεντ στο Νιου Φόρεστ και γράφει:
STEEL TRUE
BLADE STRAIGHT
ARTHUR CONAN DOYLE
KNIGHT
PATRIOT, PHYSICIAN & MAN OF LETTERS

Εργογραφία
Ιστορίες με τον Σέρλοκ Χόλμς
Σπουδή στο Κόκκινο (A Study in Scarlet, 1887) ― ελλην. μετάφρ. Γ.-Ι. Μπαμπασάκης, εκδ. «ΕΡΑΤΩ», Αθήνα 2011, ISBN 978-960-229-016-3
Το Σήμα των Τεσσάρων (The Sign of Four, 1890)
Οι Περιπέτειες του Σέρλοκ Χολμς (The Adventures of Sherlock Holmes, 1892) ― ελλην. μετάφρ. Β. Καλλιπολίτης, εκδ. «ΕΞΑΝΤΑΣ»
Οι Αναμνήσεις του Σέρλοκ Χολμς (The Memoirs of Sherlock Holmes, 1894)
Το Σκυλί των Μπάσκερβιλ (The Hound of the Baskervilles, 1902)
Η Επιστροφή του Σέρλοκ Χολμς (The Return of Sherlock Holmes, 1904)
Η Κοιλάδα του Φόβου (The Valley of Fear, 1915)
Η Τελευταία Υπόκλιση (His Last Bow, 1917)
Το Σημειωματάριο του Σέρλοκ Χολμς (The Case-Book of Sherlock Holmes, 1927)
Ιστορίες με τον Καθηγητή Τσάλεντζερ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Χαμένος Κόσμος (The Lost World, 1912)
Η Ζώνη με το Δηλητήριο (The Poison Belt, 1913) ― ελλην. μετάφρ.-πρόλογος-σημειώσεις Θωμάς Μαστακούρης, εκδ. «ΑΙΟΛΟΣ», Αθήνα 2015, ISBN 978-960-521-251-3
Η Χώρα της Ομίχλης (The Land of Mist, 1926)
The Disintegration Machine (1927)
When the World Screamed (1928)

Ιστορικά μυθιστορήματα
Micah Clarke (1888)
Ο Λευκός Λόχος (The White Company, 1891)
Η Μεγάλη Σκιά (The Great Shadow, 1892)
The Refugees (έτος δημοσίευσης 1893, γράφτηκε το 1892)
Ρόντνι Στόουν (Rodney Stone, 1896)
Θείος Μπερνακ (Uncle Bernac, 1897)
Σερ Νάιτζελ (Sir Nigel, 1906)

Άλλα έργα
J. Habakuk Jephson's Statement (1884), ιστορία βασισμένη στη μοίρα του πλοίου Mary Celeste
The Mystery of Cloomber (1889)
Η Φίρμα του Γκέρντλεστον (1890)
The Captain of the Polestar, and other tales (1890)
The Great Keinplatz Experiment (1890)
The Doings of Raffles Haw (1891)
Πέρα από την Πόλη (Beyond the City, 1892)
Lot No. 249 (1892)
Jane Annie, or the Good Conduct Prize (1893)
My Friend the Murderer and Other Mysteries and Adventures (1893)
Round The Red Lamp (1894)
Το Παράσιτο (The Parasite, 1894)
Οι Επιστολές του Σταρκ Μανρό (The Stark Munro Letters, 1895)
The Exploits of Brigadier Gerard (1896)
Τραγούδια της Δράσης (Songs of Action, 1898)
The Tragedy of The Korosko (1898)
Ένα Ντουέτο (A Duet, 1899)
Ο Μεγάλος Πόλεμος των Μπόερς (The Great Boer War, 1900)
The Green Flag and Other Stories of War and Sport (1900)
The Adventures of Gerard (1903) ― ελλην. μετάφρ. Κώστας Παπαδάκης, εκδ. «ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ»
Through the Magic Door (1907)
Round the Fire Stories (1908)
Το Έγκλημα του Κογκό (The Crime of the Congo, 1909)
The Lost Gallery (1911)
The Terror of Blue John Gap (1912)
The British Campaign in France and Flanders: 1914 (1916)
Danger! and Other Stories (1918)
The New Revelation (1918)
The Horror of the Heights (1918)
The Vital Message (1919)
Ιστορίες Τρόμου και Μυστηρίου (Tales of Terror & Mystery, 1923)
The Black Doctor and Other Tales of Terror and Mystery (1925)
The Dealings of Captain Sharkey (1925)
The Man from Archangel and Other Tales of Adventure (1925)
The History of Spiritualism (1926)
The Maracot Deep (1929)