Μήτσος Λυγίζος, ήταν Έλληνας συγγραφέας λογοτεχνικών και θεατρικών έργων ποιητής, σκηνοθέτης, ηθοποιός και διευθυντής Δραματικών Σχολών

Μήτσος Λυγίζος

Mitsos Lygizos-1Ο Μήτσος Λυγίζος, ήταν Έλληνας συγγραφέας λογοτεχνικών και θεατρικών έργων ποιητής, σκηνοθέτης, ηθοποιός και διευθυντής Δραματικών Σχολών. (1 Σεπτεμβρίου 1912 - 18 Σεπτεμβρίου 1993)

Ο Μήτσος Λυγίζος ήταν ένας άνθρωπος γενικότερα του πνεύματος. Με μεγάλη ευρυμάθεια, υπήρξε επί σειρά ετών Γενικός Διευθυντής των Δραματικών Σχολών του Ωδείου Αθηνών και του Εθνικού Θεάτρου.

Ήταν πολυγραφότατος με σημαντικό συγγραφικό έργο. Ασχολήθηκε επιτυχώς με την λογοτεχνία και το θέατρο.,

Γεννήθηκε στην Αθήνα από νησιώτες γονείς. Ήταν παντρεμένος με τη γνωστή συγγραφέα Έλενα Πανταζώνη και απέκτησαν έναν γιο. Ο γνωστός ηθοποιός Ντάνος Λυγίζος ήταν ανιψιός του.

Πέθανε από οξύ πνευμονικό οίδημα σε ηλικία 81 ετών το 1993.

Θέατρο
Αρχικά σπούδασε στην Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου όπου έγινε βοηθός του Δημήτρη Ροντήρη , και συνέχισε τις σπουδές του στο Central School of Dramatic Arts στο Λονδίνο.

Ως ηθοποιός πρωτοεμφανίστηκε το 1940 συμμετέχοντας στην «Αντιγόνη» του Σοφοκλή που παρουσίασε το Εθνικό Θέατρο με πρωταγωνίστρια την Ελένη Παπαδάκη.

Το 1948 έφυγε από την Ελλάδα για να σπουδάσει σκηνοθεσία στο Παρίσι, στο Λονδίνο και στην Νέα Υόρκη .

Το 1954, όταν γύρισε στην Ελλάδα, δημιούργησε το «Κυκλικό Θέατρο» στον Παρνασσό σκηνοθετώντας πολλές παραστάσεις με γνωστούς πρωταγωνιστές όπως την Κυβέλη, την Κατερίνα, την Άννα Συνοδινού κ. ά. Το 1956 καινοτόμησε με το «Θέατρο στο πράσινο» ανεβάζοντας στον Εθνικό Κήπο το «Ρωμαίος και Ιουλιέτα», όπου αντί των σκηνικών κυριαρχούσε το φυσικό τοπίο.  Τα επόμενα χρόνια συνεργάστηκε με τους θιάσους Κατράκη, Έλσας Βεργή, Βουγιουκλάκη, Τζένης Καρέζη, Δημήτρη Παπαμιχαήλ, Δέσπως Διαμαντίδου, Νίκου Χατζίσκου κ.ά.  ανεβάζοντας έργα κλασσικού ρεπερτορίου έως επιθεώρηση. Έγραψε το σενάριο της κινηματογραφικής ταινίας «Το σταυροδρόμι του πεπρωμένου» που σκηνοθέτησε ο Τζιάννι Βερνούτσιο.

Πολύμορφη και ουσιαστική ήταν η συμβολή του τη διαμόρφωση του ραδιοφωνικού και τηλεοπτικού θεάτρου στη χώρα μας. Εργάστηκε στο ραδιόφωνο μέχρι το 1970 σκηνοθετώντας πολλά έργα. Υπήρξε ο πρώτος Έλληνας σκηνοθέτης θεατρικών έργων στο χώρο της ελληνικής ραδιοφωνίας (πχ «Ηχώ και Νάρκισσος» με Δημήτρη Χορν και Έλλη Λαμπέτη, «Ρινόκερος» του Ευγένιου Ιονέσκο, «Το Πάσχα του Ανδρόνικου» του Προκοπίου, κ.ά.). Στην τηλεόραση επίσης είχε μεγάλη θητεία καθώς σκηνοθέτησε εκτός από μονόπρακτα έργα στις τηλεοπτικές εκπομπές «Το μικρό Θέατρο» και το «Θέατρο της Δευτέρας» και τα σήριαλ «Ο άνθρωπος δίχως πρόσωπο», «Τα  αγρίμια», «Ο εφιάλτης», «Τα δύσκολα χρόνια», «Η Θέμις έχει νεύρα», «Η Θέμις έχει κέφια», «Μαντάμ Σουσού», «Μία υπέροχη γλωσσού» κ.ά.

Ο Μήτσος Λυγίζος ως σκηνοθέτης είχε πρωτοποριακές ιδέες ανανεώνοντας τον τρόπο μεταφοράς / μετάγγισης της παράστασης ενός έργου στο κοινό. Παραδείγματα υπήρξαν πολλά, όπως το Κυκλικό θέατρο και το Θέατρο στο Πράσινο ή η παράσταση του έργου «Θεοφανώ» του Άγγελου Τερζάκη στον παλιό χριστιανικό ναό της Ροτόντας στην Θεσσαλονίκη.

Ο σκοπός ήταν προφανής, με την αφαίρεση του φόρτου των σκηνικών από τις παραστάσεις και την προβολή στο κοινό αφενός της δύναμης του θεατρικού έργου και αφετέρου της ικανότητας των ηθοποιών να ενσαρκώσουν τους ήρωες.

Οι ιδέες του και οι πρωτότυπες σκηνοθετικές του αντιλήψεις είχαν ανταπόκριση στο κοινό και έτσι η δραστηριότητά του μπόρεσε να επεκταθεί  σε μία σειρά σκηνοθεσιών σε κρατικά και ελεύθερα θέατρα.

Ποίηση
Ως ποιητής είχε στο κέντρο της δημιουργίας του τον άνθρωπο. Αυτόν που δοκιμάζεται από κοινωνικές και εθνικές αντιξοότητες. Από την ποίησή του περνούν όλα εκείνα που απασχολούν τις αισθήσεις και την νόηση από τον περιβάλλοντα χώρο. Η ποιητική του γραφή ήταν ελλειπτική χωρίς φανατισμούς και προσήλωση σε κάποιο αισθητικό ρεύμα.

Η πρώτη του ποιητική συλλογή εκδόθηκε το 1940 («Τοπία του ημίφωτος»). Ακολούθησαν, μεταξύ άλλων, οι «Θαλασσινές καμπάνες», «Δίοδος», «Κατάδυση» για την οποία κέρδισε το α κρατικό βραβείο Ποίησης το 1981, «Μαρτυρολόγιο», «Λάμπα καταγραφής». Πολλά από τα ποιήματά του μεταφράστηκαν στα Ιταλικά, στα Γερμανικά, στα Αγγλικά και σε άλλες γλώσσες.

Το 1978 του απονεμήθηκε το πρώτο κρατικό βραβείο δοκιμίου για το έργο του «Θέματα και Ποιητές».

Mitsos Lygizos

Συγγραφικό έργο
Έγραψε πολλά και σημαντικά δοκίμια και μελέτες για το θέατρο και όχι μόνο. Μεταξύ αυτών το «Τομή στο σύγχρονο θέατρο», «Το Νεοελληνικό πλάι στο παγκόσμιο θέατρο (β’έκδοση)» για το οποίο του απονεμήθηκε το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών το 1982, «Νεοελληνική δραματουργία», κ. ά. 

Έγραψε μονόπρακτα, ασχολήθηκε με τη μετάφραση ξένων συγγραφέων «Επτά φημισμένα μονόπρακτα» με μεταφράσεις έργων συγγραφέων όπως οΤζων Μίλινγκτον Σιντζ (John Millington Synge), o Ουίλιαμ Σάρογιαν (William Saroyan), o Ρούπερτ Μπρούκ (Rupert Brooke) κ.ά.), την «Κοιμισμένη τρέλα» του Πωλ Βίνσεντ Κάρολ (Paul Vincent Carroll) καθώς και με ταξιδιωτικές περιγραφές.

Με το δίτομο ογκώδες βιβλίο του «Το Νεοελληνικό πλάι στο Παγκόσμιο θέατρο» προσπάθησε να Mitsos Lygizos-2δώσει μια καθοριστική εξήγηση στην έννοια Θέατρο. Θεωρούσε ότι Θέατρο σημαίνει για κάθε χώρα τα σκηνικά έργα που έγραψαν οι συγγραφείς της στη γλώσσα της.

Όταν, λ.χ., αναφέρεται η αρχαία ελληνική τραγωδία εννοούνται τα έργα του Αισχύλου, του Σοφοκλή, του Ευριπίδη και όχι οι υποκριτές ή ο τρόπος που ερμήνευαν τα έργα αυτά στις σκηνές των αρχαίων Θεάτρων.

Οι τελευταίοι καθώς και οι υπόλοιποι παράγοντες που συμβάλλουν στο ανέβασμα μιας παράστασης θεωρούσε ότι είναι οι δημιουργοί της σκηνικής τέχνης που αποτελεί ξεχωριστό τομέα του Θεάτρου.

Για μία σειρά ετών διετέλεσε Γενικός Διευθυντής των Δραματικών Σχολών του Εθνικού Θεάτρου και του Ωδείου Αθηνών, όπου δίδασκε κιόλας. Μαθητές του υπηρξαν πολλοί γνωστοί σημερινοί πρωταγωνιστές του Θεάτρου και της Τηλεόρασης.

Διετέλεσε μέλος του διοικητικού συμβουλίου στην Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών από το 1982 έως το 1984 και αντιπρόεδρος το 1980.

Ποιητικές συλλογές
Λάμπα καταγραφής, Αθήνα 1989, εκδόσεις Δωδώνη
Ποίηση απ' την αντίσταση, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, 1986, ISBN 9602243147
Κατάδυση, Από την Αντίσταση στο σήμερα, Αθήνα 1981 , εκδόσεις Δωδώνη
Πολιορκία, Αθήνα 1974
Μαρτυρολόγιο, Αθήνα 1974 , εκδόσεις Εργαστήρι
Εραναν τον τάφο, Αθήνα 1966, εκδόσεις Δίφρος
Δίοδος, Αθήνα 1965, Εκδόσεις Δίφρος
Μουσική, Αθήνα 1956
Οι τελευταίοι , Αθήναι 1956, εκδόσεις Μιχ.Σαλιβέρου
Η αλλαγή, Αθήνα 1947 , έκδοση Α. Μαυρίδης
Θαλασσινές Καμπάνες, Αθήνα 1943
Τοπία του ημίφωτος, 1940 (η πρώτη του ποιητική συλλογή)

Βιβλία & Λογοτεχνικές μελέτες
Τομή στο σύγχρονο θέατρο και δώδεκα θεατρικά δοκίμια, εκδόσεις Δωδώνη, Αθήνα 1987, ISBN 960-248-332-6
Από τα ταξίδια μου, εκδόσεις Δωδώνη, Αθήνα 1984
Αντίσταση εμφύλιος και δικτατορία, εκδόσεις Δωδώνη, ISBN 960-248-334-4
Προβληματισμοί στην ποίηση-Δοκίμια, εκδόσεις Δωδώνη, 1978, ISBN 960-248-402-0
Το νεοελληνικό πλάι στο παγκόσμιο θέατρο, έκδοση Μ. Σαλίβερος, Αθήνα 1958
Ο Τέλλος Άγρας και ο λυρικός λόγος
Η έννοια της ποίησης

Φιλμογραφία
Ο Δρόμος των Ηρώων (1971)
Αυτοί που ξέχασαν τον Όρκο τους (1971)
Μία Ζωή χωρίς Αγάπη (1970)
Ο Μεγάλος Ένοχος (1970)
Αλτ! και σ'έφαγα. Εδώ Προκόπης (1969)
Κουρέλι της Ζωής (1969)
Η λεωφόρος της προδοσίας (1969)... στρατιωτικός, πρόεδρος ανακριτικής επιτροπής
Η Οδύσσεια ενός ξεριζωμένου (1969)
Ο Τσαχπίνης (1968)
Πήρε ο άνεμος τα όνειρά μου (1968)
Ωραία Αιγιώτισσα (1968)
Ορκίζομαι, Είμαι Αθώα (1968)...Μίλτος Κανδρής
Ένας ιππότης με... τσαρούχια (1968) .... Επαμεινώνδας Κουλουβάχατος
Αυτή που δεν λύγισε (1968) .... Πέτρος Βελλίδης
Ο εμποράκος (1967) .... Μαρίνος Κωνσταντινίδης
Άδικη Κατάρα (1967)
Ο Αδελφός Άννα (1963)... ηγούμενος
Συντρίμμια της Ζωής (1963)
Ο Λουστράκος (1962) .... Γιώργος Καρέλης
Το ταξίδι(1962)...Κεχαγιόγλου
Ποτέ την Κυριακή / Never on Sunday (1960) .... Αρμάθης (καπετάνιος)

Θεατρικές παραστάσεις που σκηνοθέτησε στην τηλεόραση
Ο αντρειωμένος 1971 ΥΕΝΕΔ
Ε, εσείς οι απ'έξω 1971 ΥΕΝΕΔ
Η νεράιδα 1972 ΥΕΝΕΔ
Ένας ευτυχής θνητός 1972 ΥΕΝΕΔ
Όνειρο για δύο 1972 ΥΕΝΕΔ
Δείπνο για δύο 1972 ΥΕΝΕΔ
Κατ' αντιπαράστασιν 1972 ΥΕΝΕΔ
Ο άνθρωπος της Ραγκούν 1972 ΥΕΝΕΔ
Ο τυχερός 1972 ΥΕΝΕΔ
Την παραμονή 1972 ΥΕΝΕΔ
Το παιδί 1972 ΥΕΝΕΔ
Ένα γκαρσόνι με τρυφερή καρδιά 1973 ΥΕΝΕΔ
Ένας σύζυγος με κατανόηση 1973 ΥΕΝΕΔ
Αγάπη και πως να τη θεραπεύσεις 1973 ΥΕΝΕΔ
Αυτεπάγγελτος υπεράσπισις 1973 ΥΕΝΕΔ
Αυτός που έφυγε 1973 ΥΕΝΕΔ
Βασίλισσες της Γαλλίας 1973 ΥΕΝΕΔ
Δίπλωμα 1973 ΥΕΝΕΔ
Η αρμονία 1973 ΥΕΝΕΔ
Η ιστορία ενός πουκαμίσου κι ενός βιολιού 1973 ΥΕΝΕΔ
Η μέγγενη 1973 ΥΕΝΕΔ
Η παρεξήγηση (1973) 1973 ΥΕΝΕΔ
Κοράν 1973 ΥΕΝΕΔ
Νυχτερινή ιστορία 1973 ΥΕΝΕΔ
Ο Μπελαβίτα 1973 ΥΕΝΕΔ
Ο γερο-ζηλιάρης 1973 ΥΕΝΕΔ
Ο τενόρος (1973) 1973 ΥΕΝΕΔ
Πέντε πέσος πρόστιμο 1973 ΥΕΝΕΔ
Ποτέ μην πεις μεγάλο λόγο 1973 ΥΕΝΕΔ
Τα κύματα ήταν μεγάλα 1973 ΥΕΝΕΔ
Τα ποντίκια (1973) 1973 ΥΕΝΕΔ
Το διαμάντι (1973) 1973 ΥΕΝΕΔ
Το ραντεβού 1973 ΥΕΝΕΔ
Η κοιμισμένη τρέλα 1981 ΕΡΤ

Σειρές που σκηνοθέτησε στην Τηλεόραση
Αγρίμια 1973 ΥΕΝΕΔ
Δύσκολα χρόνια 1975 ΥΕΝΕΔ
Εφιάλτης 1973 ΕΙΡT
Η Θέμις έχει κέφια 1975 ΕΙΡΤ
Η Θέμις έχει νεύρα 1976 ΕΡΤ
Μαντάμ Σουσού 1972 ΥΕΝΕΔ
Μια υπέροχη γλωσσού 1977 ΕΡΤ
Ο άνθρωπος δίχως πρόσωπο 1972 ΕΙΡΤ
Ορκίζομαι να είπω την αλήθεια 1976 ΥΕΝΕΔ
Ορκιστείτε παρακαλώ 1982 ΥΕΝΕΔ
Χωρίς φόβο και πάθος 1976 ΕΡΤ