Δήμος Μούτσης, ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους Έλληνες συνθέτες

Dimos Moutsis-4

Δήμος Μούτσης

Ο Δήμος Μούτσης γεννήθηκε στον Πειραιά. Θεωρείται ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους Έλληνες συνθέτες.

Βιογραφικά στοιχεία
Γεννημένος στον Πειραιά, και τελειώνοντας τις μουσικές του σπουδές από το Ωδείον Αθηνών με ένα πρώτο βραβείο, ο Δήμος Μούτσης ξεκίνησε την περιπετειώδη ανήσυχη και δημιουργική του διαδρομή στην ελληνική μουσική, προς τα τέλη της δεκαετίας του '60, μια εποχή ρευστή μεν πολιτικά αλλά ιδιαίτερα γόνιμη πνευματικά σε πολλούς τομείς.

Dimos Moutsis-1Ύστερα από μία σειρά μεγάλων λαϊκών τραγουδιών, κάπου 32 τον αριθμό συν 2 δίσκων «Κάποιο Καλοκαίρι» και «Ένα Χαμόγελο» με τη συμμετοχή γνωστών αλλά και πρωτοεμφανιζόμενων τραγουδιστών (Μητσιάς-Γαλάνη).

Φτάνει στο 1971 όπου με τον «Άγιο Φεβρουάριο» Μητροπάνος-Σαλπέα, ένα πολύ σημαντικό έργο, τελειώνει νοηματικά και μορφολογικά, όλη την πρώτη αυτή περίοδο, ανοίγοντας μάλιστα με αυτό το έργο, όπως αποδείχτηκε εκ των υστέρων, καινούργιους δρόμους στη μετέπειτα Ελληνική δισκογραφία. Ακολουθούν ακόμα 2 δίσκοι με λαϊκά τραγούδια, ο «Συνοικισμός Α» (μουσική απ το θεατρικό έργο «50 χρόνια δάκρυα 50 χρόνια γέλιο») κατόπιν οι «Στροφές» και το 1974 με τη μεταπολίτευση, ένα ακόμα σημαντικό L.P. οι «Μαρτυρίες» με διάφορα σπουδαία τραγούδια, κομμένα μέχρι τότε από τη λογοκρισία.

Το 1975 επιχειρεί την «Τετραλογία», με πρωτοεμφανιζόμενη την Άλκηστη Πρωτοψάλτη, ένα αρκετά δύσκολο εγχείρημα, αποφασίζοντας να αναμετρηθεί με θηριώδη κείμενα της ελληνικής ποίησης (Καβάφη, Σεφέρη, Καρυωτάκη, Ρίτσο). Εδώ, έχει πολύ ενδιαφέρον να ακούσει κανείς αυτό το έργο, και στην ορχηστρική του εκδοχή. Αν αφαιρούσαμε δηλαδή τις φωνές, ίσως και να έπαιρνε, μια άλλη διάσταση. Ίσως και όχι. Τίποτα από όσα προηγήθηκαν και ακολούθησαν στον χώρο της μελοποιημένης ποίησης δε μοιάζει μαζί του.

Η εντυπωσιακή ενορχήστρωση πολύπλοκη και πολύχρωμη, σε κάνει συχνά, όσο και αν φαίνεται απίστευτο, να ξεχνάς αυτούς τους στίχους, που είναι απ' τους καλύτερους που γράφτηκαν στην ελληνική ποίηση, και να επικεντρώνεσαι μόνο στη μουσική. Και αυτό το μεγάλο επίτευγμα του Μούτση ελάχιστοι το τόλμησαν και ακόμα λιγότεροι το κατάφεραν. Ίσως γι' αυτό σ' όλες τις λίστες, που κατά καιρούς γίνονται από διάφορους ειδικούς μελετητές κι' ερευνητές της ελληνικής μουσικής, αυτό το έργο κατέχει μια από τις πρώτες θέσεις στην τελική κατάταξη των σημαντικότερων κύκλων.

Dimos Moutsis-3

Ακολούθησε το 1976 η «Εργατική συμφωνία», μουσική από το θεατρικό έργο του Γιώργου Σκούρτη «Απεργία», και το 1979 το «Δρομολόγιο». Όμως παρά τα όμορφα τραγούδια που περιέχονταν στους δυο αυτούς κύκλους, και τις ενορχηστρωτικές εκπλήξεις της «Εργατικής συμφωνίας», για όσους γνωρίζουν καλά τον Μούτση και την μέχρι τότε δουλειά του, θα καταλάβουν πως εδώ, και για διαφορετικούς λόγους, σα να μην είχε ο ίδιος την πρωτοβουλία όλων των κινήσεων. Dimos Moutsis-2

Κατ' αρχήν, η πρώτη μεγάλη παύση (3 ολόκληρα χρόνια), κι ύστερα μια χαλάρωση, που κανείς δεν την περίμενε, και που ποτέ μέχρι τότε δεν είχε δείξει ο Μούτσης. «Φοβάμαι ότι θ' αρχίσω να επαναλαμβάνομαι», είχε πει κάποτε, «Φοβάμαι και δεν το θέλω καθόλου».

Το 1981 κυκλοφόρησε το «Φράγμα» με τον Τριπολίτη. Μια στροφή 180 μοιρών: «Ερηνούλα», «Γράμμα από τη λεγεώνα των ξένων», «Δε λες κουβέντα», κι ένας Μούτσης απ' την αρχή. Μια ιδεολογική, μουσική και αισθητική πρόταση, που σ' όλα τα επίπεδα είχε να προτείνει κάτι φρέσκο και νέο, και το πέτυχε. Και δικαιώθηκε στο χρόνο, και δημιούργησε σχολή ανοίγοντας συγχρόνως στον εαυτό του το δρόμο, για αυτή την τόσο πολυσυζητημένη μετέπειτα, μοναχική του πορεία.

Για τους πάρα πολλούς ανθρώπους που εκτιμούν το έργο του Δήμου Μούτση, τη στάση του που θυμίζει το «Όσο μπορείς» του Καβάφη, ακόμα και την "Ηχηρή" σιωπή του που ανά πάσα στιγμή περιμένουμε να σπάσει και να μας αποκαλύψει το επόμενο του αριστούργημα, οι στίχοι του, η δραματικότητα και αγωνία στην ερμηνεία του, η μουσική που έγραψε στην προσωπική του τριλογία Ενέχυρο - Να...! - Για Πούλημα Λοιπόν!, με την παρεμβολή του Ταξιδιώτη κάπου ενδιάμεσα, όλα αυτά μαζί και ιδιαίτερα, αποτελούν μιαν αρκετά ικανοποιητική εξήγηση για το γιατί έχει τόσα χρόνια να μας δώσει ένα καινούργιο κύκλο τραγουδιών. Αυτό βέβαια καλύπτει τη μισή αλήθεια. Ίσως η άλλη μισή να κρύβεται σε μια παλαιότερη δήλωση του που δείχνει την ταπεινότητα, το μέτρο και την αυτογνωσία με την όποια αντιμετωπίζει το έργο του: «Περνώντας ο καιρός, καταλαβαίνω πως η δουλειά μου γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Ίσως γιατί από τιμιότητα, χρειάζομαι περισσότερες διευκρινήσεις...!».