Φραντζέσκα Ιακωβίδου, το τελευταίο αντίο

Franceska Iakovidou 3

Τελευταίο αντίο στην Φραντζέσκα Ιακωβίδου
Πέθανε η ηθοποιός και τραγουδίστρια που είχε κερδίσει τον τίτλο της «Ελληνίδας Πιαφ»

Πέθανε την Κυριακή 8 Μαίου στο πατρικό της σπίτι στην Αθήνα σε ηλικία 94 ετών, η τραγουδίστρια και ηθοποιός Φραντζέσκα Ιακωβίδου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1922, κόρη της ποιήτριας και συγγραφέως Λιλής Ιακωβίδη-Πατρικίου και του ηθοποιού Μίχη Ιακωβίδη, εγγονή του ζωγράφου Γεωργίου Ιακωβίδη και σύζυγος του ζωγράφου και χαράκτη Χρίστου Δαγκλή.

Franceska Iakovidou 2Η Φραντζέσκα Ιακωβίδου φοίτησε πρώτα στη σχολή του Γιάννου Σαραντίδη με τον Ντίνο Ηλιόπουλο και τον Μίνω Βολονάκη και έπειτα στην φημισμένη σχολή του Reinhardt στην Βιέννη. Γυρνώντας στην Ελλάδα το 1949, με τον θίασο του Αδαμάντιου Λαιμού  στο έργο «Επιστροφή  απ’ το Μπούχενβαλντ», στη συνέχεια έπαιξε στις μουσικές κωμωδίες του Rex με τους Λάμπρο Κωνσταντάρα, Ντίνο Ηλιόπουλο,  Άννα Καλουτά, Κατερίνα Ανδρεάδη, Μάνο Κατράκη, συνεργάστηκε με τους θιάσους «Λαμπέτη - Χορν»  και εμφανίστηκε  στο Εθνικό Θέατρο. Παράλληλα, άρχισε να κάνει τα πρώτα της βήματα και ως τραγουδίστρια,  διαπρέποντας στο εξωτερικό, παρουσιάζοντας  ένα ατομικό θέαμα με τραγούδι και πρόζα, τύπου μιούζικαλ., και προσλήφθηκε ως παρουσιάστρια στην ΕΙΡ (μετέπειτα ΕΡΤ) το 1952.

Το 1953 έκανε το πρώτο της ρεσιτάλ τραγουδιού στο Rex κερδίζοντας τις επευφημίες του κοινού (με πρώτη την Μαρία Κοτοπούλη) και την αποδοχή των σοβαρών κριτικών της εποχής, όπως της Αλεξάνδρας Λαλαούνη, η οποία την χαρακτήρισε ιδιοφυία, συγκρίνοντάς την με την κορυφαία Γαλλίδα τραγουδίστρια της εποχής Ιβέτ Ζιλμπερ.

Στη συνέχεια, βρέθηκε με υποτροφία στο Παρίσι, και ακολούθησαν παρουσιάσεις της σε ραδιοφωνικούς σταθμούς όπως το BBC και το Radio Wien, σε φεστιβάλ όπως της Deauville, και στα σημαντικά κοσμικά κέντρα στην Αθήνα (Rex, Κεντρικόν, Διονύσια, Ακροπόλ Παλάς) και στην Ευρώπη (Eden στην Βιέννη).

Η ερμηνεία της στο ρεπερτόριο της Eντίθ Πιαφ, σε ρεσιτάλ της στον Παρνασσό, της έδωσε τον τίτλο η «Ελληνίδα Πιαφ», και όπως ανέφερε η Ελένη Βλάχου στην Καθημερινή, «η Ιακωβίδου θυμίζει την μεγάλη Εντιθ Πιάφ χωρίς να την μιμείται, γιατί διατηρεί ένα δικό της, ιδιότυπο προσωπικό ύφος.» Την δεκαετια του 1960 ακολούθησαν τουρνέ στην Ευρώπη και την Σοβιετική Ένωση.

Το 1965,  το τραγούδι της «Μη λες τίποτα» απέσπασε το πρώτο βραβείο  στο Φεστιβάλ της Βαρκελώνης.  Από το 1967 έως το 1974 έμεινε στο Παρίσι.

Κατά την διάρκεια της χούντας, η Ιακωβίδου έζησε στο Παρίσι με τον σύντροφό της, ζωγράφο και χαράκτη Χρίστο Δαγκλή, του οποίου το σημαντικό έργο επιμελήθηκε και μετά τον θάνατό του το 1991. Γυρνώντας στην Αθήνα με την μεταπολίτευση, συνέχισε την θεατρική πορεία της (θίασος Ποταμίτη, Μ. Ριάλδη, Λαικό Πειραματικό, ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης), και περιόρισε το τραγούδι στις ανάγκες των θεατρικών έργων. Σύμφωνα με τον Τύπο της εποχής εξελίχθηκε σε «μεγάλη Μπρεχτική ερμηνεύτρια, ισάξια των καλύτερων διεθνών ερμηνευτριών στα Μπρεχτικά τραγούδια».

Όπως αναφέρει ο Λάμπρος Λιάβας στην Ελευθεροτυπία (19/5/99), «η Φραντζέσκα Ιακωβίδου ανακαλύπτει και αποκαλύπτει το τραγούδι σαν ένα θεατρικό μονόπρακτο. Είναι, ταυτόχρονα, τόσο βαθιά Ελληνίδα όσο και συνειδητά κοσμοπολίτισσα, τραγουδώντας Γαλλικά, Γερμανικά, Ιταλικά και Αγγλικά με την άνεση και την φυσικότητα της γνήσιας αστικής παιδείας της. Τραγουδά με απλότητα, ειλικρίνεια, και γνήσια συγκίνηση διαθέτοντας μια στέρεα τεχνική: φωνή ζεστή, γεμάτη, στρογγυλή, ιδιαίτερα εντυπωσιακή στην χαμηλή της περιοχή, και κυρίως μια άψογη άρθρωση… Μνήμη και ταυτότητα, σε καιρούς λήθης, ευτέλειας και πολιτισμικής ισοπέδωσης, από μία πραγματική κυρία -με όλη τη σημασία της λέξης- του Ελληνικού τραγουδιού.»

Στο ευρύτερο κοινό έχει μείνει επίσης γνωστή από την -επί 12 χρόνια- εκπομπή της «Τραγουδώντας το χτές» στο Β' Πρόγραμμα της ΕΡΤ παρουσιάζοντας συνεντεύξεις, ιστορικά ντοκουμέντα εποχής και σπάνιο μουσικό υλικό από την ιστορία του παλιού Ελληνικού τραγουδιού. H MINOS-EMI εξέδωσε το 1999 ένα διπλό συλλεκτικό CD («ό,τι τραγούδησα») που περιλαμβάνει ζωντανές ηχογραφήσεις από ρεσιτάλ της στην Ελλάδα και το εξωτερικό, και φωτογραφικό υλικό.

Στον κινηματογράφο, εμφανίστηκε στην ταινία του Νίκου Κούνδουρου, «Μπορντέλο».

Η εξόδιος ακολουθία έγινε σήμερα Τρίτη 10 Μαΐου, στη 1μμ, στο 1ο Νεκροταφείο Αθηνών.