Άρθρα
Επιχείρηση "Γοργοπόταμος", η κορυφαία αντιστασιακή πράξη κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής
Επιχείρηση "Γοργοπόταμος"
Κορυφαία αντιστασιακή πράξη κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής. Υπήρξε αποτέλεσμα της συνεργασίας των δύο μεγαλύτερων αντιστασιακών οργανώσεων, του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ, υπό την υψηλή καθοδήγηση βρετανών κομάντος.
Στις 29 Σεπτεμβρίου 1942 μία ομάδα αποτελούμενη από δώδεκα κομάντος, με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Έντι Μάιερς και τον ελληνομαθή ταγματάρχη Κρις Γουντχάουζ, έπεσε με αλεξίπτωτα στην περιοχή της Γκιώνας. Ανάμεσά τους ήταν ο Ελλαδίτης Θεμιστοκλής Μαρίνος κι ένας Κύπριος με το κωδικό όνομα «Γιάννης». Σκοπός τους, να έλθουν σε επαφή με έλληνες αντάρτες και να υλοποιήσουν την «Επιχείρηση Χάρλινγκ», που είχε σχεδιάσει το Συμμαχικό Στρατηγείο στο Κάιρο.
Το σχέδιο συνίστατο στην ανατίναξη μιας από τις τρεις γέφυρες Παπαδιάς, Ασωπού και Γοργοποτάμου (και οι τρεις βρίσκονται στον ορεινό όγκο του Μπράλλου), πάνω από τις οποίες διέρχεται η σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης - Αθηνών. Ήταν η μοναδική αξιόπιστη δίοδος προς τα λιμάνια της Νότιας Ελλάδας και η αχρήστευσή της θα προκαλούσε τη διακοπή του ανεφοδιασμού της γερμανικής στρατιάς του Ρόμελ στη Βόρειο Αφρική. Βρισκόμαστε λίγο πριν από την Μάχη του Ελ Αλαμέιν, που θα έκρινε πολλά για την πορεία των στρατιωτικών επιχειρήσεων στην περιοχή αυτή.
Τις επόμενες μέρες ο Μάιερς με τον λοχαγό Χάμσον κατόπτευσαν και τις τρεις πιθανές για σαμποτάζ περιοχές και έκριναν ότι η γέφυρα του Γεργοποτάμου ήταν ο ευκολότερος στόχος. Έπρεπε, όμως, να εξασφαλίσουν την υποστήριξη των αντάρτικων ομάδων για να έχει πιθανότητα επιτυχίας η επιχείρηση.
Στις 19 Νοεμβρίου ο Μάιερς έσπευσε προς συνάντηση του Ναπολέοντα Ζέρβα, ηγέτη του ΕΔΕΣ στο Μαυρολιθάρι Φωκίδας. Την επομένη αφίχθη και ο ηγέτης του ΕΛΑΣ, Άρης Βελουχιώτης. Όλοι συμφώνησαν ότι στόχος του σαμποτάζ θα ήταν η γέφυρα του Γοργοποτάμου, ενός παραποτάμου του Σπερχειού ποταμού. Τρεις μέρες αργότερα έγινε η κατόπτευση του χώρου από κοινή ομάδα ανταρτών και στις 22 Νοεμβρίου καταστρώθηκε το τελικό σχέδιο. Η επιχείρηση ορίστηκε για τη νύχτα της 25ης Νοεμβρίου.
Τα πρώτα αντίποινα: Οι κατοχικές δυνάμεις εκτελούν στο σημείο 9 έλληνες πατριώτες.Η γέφυρα του Γοργοποτάμου φυλασσόταν από 100 ιταλούς και 5 γερμανούς στρατιώτες. Η φρουρά διέθετε βαριά πολυβόλα και οπλοπολυβόλα και η εξουδετέρωσή της απαιτούσε κεραυνοβόλα ενέργεια. Στην επιχείρηση αποφασίστηκε να λάβουν μέρος 150 άνδρες (86 του ΕΛΑΣ, 52 του ΕΔΕΣ και οι 12 κομάντος). Το σχέδιο προέβλεπε την εξουδετέρωση ή την παρενόχληση της φρουράς από τους αντάρτες, την ώρα που οι κομάντος θα τοποθετούσαν τα εκρηκτικά για την ανατίναξη της γέφυρας.
Στις 11:07 το βράδυ της 25ης Νοεμβρίου εκδηλώθηκε η επίθεση εναντίον της φρουράς και στα δύο άκρα της γέφυρας. Όλα κυλούσαν σύμφωνα με το σχέδιο και στη 1:30 το πρωί της 26ης Νοεμβρίου ανατινάχθηκε ένα τμήμα της γέφυρας για να ακολουθήσει στις 2:21 η ανατίναξη ενός δεύτερου, που την έβγαλε οριστικά εκτός λειτουργίας. Εν τω μεταξύ, ένα τρένο με ιταλούς στρατιώτες εμποδίστηκε από τους αντάρτες και δεν μπόρεσε να προσφέρει ενισχύσεις.
Στις 4:30 το πρωί και ο τελευταίος αντάρτης είχε αποχωρήσει από την περιοχή του σαμποτάζ και βρισκόταν στην τοποθεσία Καλύβια, όπου ήταν το σημείο συνάντησης. Από τους 150 άνδρες που έφεραν σε πέρας την «Επιχείρηση Χάρλινγκ» μόνο τέσσερις τραυματίστηκαν, ενώ η φρουρά της γέφυρας έχασε 20 με 30 στρατιώτες. Σε αντίποινα, λίγες μέρες αργότερα στον χώρο της κατεστραμμένης γέφυρας εκτελέστηκαν 9 έλληνες πατριώτες.
Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου ήταν μία από τις μεγαλύτερες πράξεις δολιοφθοράς κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Προκάλεσε τον θαυμασμό όλης της κατεχόμενης Ευρώπης και έδωσε κουράγιο στον δοκιμαζόμενο ελληνικό λαό. Όμως, οι επιπτώσεις της στο βορειοφρικανικό μέτωπο ήταν πολύ περιορισμένες, επειδή η εκτέλεση της επιχείρησης πραγματοποιήθηκε κατόπιν εορτής, έχοντας καθυστερήσει κατά δύο μήνες. Στο διάστημα αυτό οι δυνάμεις του Ρόμελ, έχοντας χάσει τη Μάχη του Ελ Αλαμέιν, μετατοπίστηκαν δυτικότερα κι έτσι ο ανεφοδιασμός τους μέσω Ελλάδος δεν έπαιζε κανένα ρόλο.
Χρόνια αργότερα κατά τον εορτασμό της επετείου στις 29 Νοεμβρίου 1964 σημειώθηκε ένα αιματηρό περιστατικό. Από την ανατίναξη μιας ξεχασμένης βόμβας σκοτώθηκαν 13 και τραυματίστηκαν 45 άνθρωποι. Το 1982 η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου καθιέρωσε την επέτειο της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου ως επίσημο εορτασμό της Εθνικής Αντίστασης.
Νίγια, μια πανάρχαια χαμένη ελληνική πόλη στην Κίνα
Νίγια
Μια πανάρχαια χαμένη ελληνική πόλη στην Κίνα!
Μια δημοσίευση της αυστραλιανής εφημερίδας ανέτρεψε τα ιστορικά δεδομένα, τα πρώτα έτη δεκαετίας 1990.
Αφού, λοιπόν, μιλάμε για δημοσιεύματα που κλείστηκαν στα δώματα του παρελθόντος, ας κάνουμε τον κόπο να ανοίξουμε τη λησμονημένη αυτή πόρτα για να δουν οι νεότεροι μερικά πράγματα.
Ένα δημοσίευμα αυστραλιανής εφημερίδας τάραξε τα ιστορικά ύδατα, τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1990. Το δημοσίευμα έλεγε για ελληνικό πολιτισμό σε πόλη της Κίνας. Έτσι έχουμε το παράδοξο ότι αφού ο Μέγας Αλέξανδρος έφθασε μέχρι το Γάγγη ποταμό πως υπάρχουν ελληνικές πόλεις στην Κίνα;
Μήπως ο Αλέξανδρος έφθασε μέχρι το εσωτερικό της Κίνας; Ή τουλάχιστον, έφθασαν εκεί στρατεύματά του; Αναπάντητα ιστορικά ερωτήματα, αφού δεν υπάρχουν οι ανάλογες ιστορικές πηγές που να τεκμηριώνουν κάτι τέτοιο.
Κι όμως στην Κίνα βρέθηκε αρχαία ελληνική πόλη. Αυτό μας λέει το δημοσίευμα της Μελβούρνης το 1993. Ή για να ακριβολογούμε: σε πανάρχαια κινεζική πόλη είχαν εγκατασταθεί στρατεύματα του Αλεξάνδρου, τα αντικείμενα των οποίων έμελλε να βρεθούν 2.300 χρόνια μετά.
Η ανακάλυψη δεν είναι νέα, δηλαδή δεν είναι ούτε του προαναφερόμενου χρόνου. Πηγαίνει αρκετά πίσω.
Ο Βρετανός εξερευνητής σερ Όρελ Στέιν, περιδιαβάζοντας την Κίνα το 1903 (106 χρόνια πριν) άκουσε από Κινέζους χωρικούς για την ύπαρξη μιας αρχαίας ελληνικής πόλης κάτω από μεγάλους αμμόλοφους. Πρόκειται για την πανάρχαια πόλη Νίγια που στις επόμενες δεκαετίες χάθηκαν τα ίχνη της. ( Όταν επιβλήθηκε στην Κίνα το κομμουνιστικό καθεστώς τα αρχαιολογικά ενδιαφέροντα αδράνησαν.).
Από τη δεκαετία, όμως, του 1980, αναζωπυρώθηκε το ενδιαφέρον και έτσι μια ομάδα Κινέζων και Ιαπώνων ερευνητών άρχισε να ψάχνει για την χαμένη πόλη Νίγια κάπου 640 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της πόλης Kashgar.
Πράγματι έπειτα από κοπιώδη έρευνα βρήκαν κάτω από τους αμμόλοφους τα ερείπια της αρχαίας πόλης.
Στη διαδικασία της ανασκαφής με μεγάλη έκπληξη εντόπισαν μέσα στα ερείπια ‘έπιπλα ελληνικού στυλ’(!!)
Βρήκαν δηλαδή, ανάγλυφες παραστάσεις με μαιάνδρους, αμφορείς ελληνικούς με αναπαραστάσεις από τα ομηρικά έπη.
Η χρονολόγησή τους ανάγεται στα χρόνια της αλεξανδρινής εκστρατείας.
Η ανακάλυψη είχε μεγάλο ενδιαφέρον.
Κανένα ιστορικό στοιχείο δεν υπήρχε που να αναφέρει έστω αόριστα την παρουσία των Ελλήνων στην κινεζική αυτή επαρχία.
Η είδηση των ευρημάτων της ανασκαφής μεταδόθηκε από το κινεζικό πρακτορείο και δημοσιεύθηκε πρώτα στην Αυστραλία και από εκεί αναδημοσιεύθηκε στον ελληνικό Τύπο.
(ΠΗΓΗ: http://echedoros-a.blogspot.com/2009/03/blog-post_21.html)
Κάρολος Δαρβίνος και η καταγωγή των ειδών
Η καταγωγή των ειδών
Η Καταγωγή των Ειδών (αγγλ.: On the Origin of Species, πλήρης τίτλος 'On the Origin of Species by Means of Natural Selection, or The Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life ') είναι έργο του Άγγλου επιστήμονα, Κάρολου Δαρβίνου, που εκδόθηκε στις 24 Νοεμβρίου 1859. Είναι επιστημονικό σύγγραμμα που θεωρείται ότι έθεσε τις βάσεις της εξελικτικής βιολογίας. Το έργο αυτό του Δαρβίνου εισήγαγε την θεωρία ότι οι πληθυσμοί εξελίσσονται από γενιά σε γενιά με τη διαδικασία της φυσικής επιλογής. Παρουσίαζε μία σειρά από στοιχεία και αποδείξεις ως συμπέρασμα παρατηρήσεων, πειραμάτων και επιστημονικών συζητήσεων. Πιο συγκεκριμένα "Η Καταγωγή των Ειδών" εμπεριέχει δύο βασικές θέσεις: α) ότι όλα τα είδη προήλθαν, μέσω τροποποιήσεων, από κοινά προγονικά είδη και β) ότι οι τροποποιήσεις αυτές οφείλονται στη φυσική επιλογή που δρα πάνω στις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των ατόμων ενός είδους.
Εκείνη την εποχή, οι θεωρίες «περί Εξέλιξης» υπονοούσαν δημιουργία χωρίς θεϊκή παρέμβαση, και ο Δαρβίνος απέφυγε τη χρήση των λέξεων «εξέλιξη» και «εξελίσσομαι». Το βιβλίο έκανε μόνο έναν σύντομο υπαινιγμό στην ιδέα ότι και ο άνθρωπος μπορούσε να εξελιχθεί με τον ίδιο τρόπο όπως και οι άλλοι οργανισμοί.
Το έργο, παρά τις αρχικές αντιδράσεις, ιδιαίτερα από κύκλους της Εκκλησίας της Αγγλίας προσέλκυσε το γενικό ενδιαφέρον της κοινής γνώμης εκείνης της εποχής καθώς είχε γραφτεί σε ύφος που να γίνεται κατανοητό στον απλό αναγνώστη. Εντός είκοσι ετών από την δημοσίευση η θεωρία της εξέλιξης έγινε γενικά αποδεκτή στον επιστημονικό κόσμο, όμως με την πάροδο του χρόνου κυριάρχησαν διάφορα μοντέλα αυτής της επιστημονικής προσέγγισης, βασισμένη στις απόψεις του Δαρβίνου.
Μέχρι το 17ο/18ο αιώνα, οπότε έγινε κοινό κτήμα το έργο των παλαιοντολόγων και γεωλόγων, η έννοια της σταθερότητας των ειδών αποτελούσε επαρκή θεώρηση σχετικά με το σύνολο της οργανικής ζωής της Γης. Άλλωστε, η ομοιότητα μεταξύ καταγραφών διαφορετικών βιολογικών ειδών, από την αρχαιότητα μέχρι εκείνη την εποχή, φαινόταν να ενισχύει την άποψη πως τα είδη δεν είχαν εξελιχθεί για χιλιάδες χρόνια. Συγχρόνως, εναλλακτικές θεωρίες που αμφισβητούν τη στατικότητα των ειδών μπορούν να εντοπιστούν ήδη από την αρχαιότητα. Σε ένα σύντομο ιστορικό σχεδίασμα των απόψεων περί της καταγωγής των ειδών, σε μεταγενέστερες εκδόσεις της Καταγωγής των Ειδών, ο Δαρβίνος αναγνώρισε ίχνη εξελικτικών ιδεών στο έργο Περί Φυσικής Ακροάσεως του Αριστοτέλη. Ο Αναξίμανδρος (π. 610-546 ΠΚΕ) και ο Εμπεδοκλής (π. 492-432 ΠΚΕ) ισχυρίστηκαν επίσης πως τα ζώα μεταλλάσσονταν και αφανίζονταν, ωστόσο μέχρι το 17ο αιώνα, η εξαφάνιση ορισμένων ειδών θεωρούνταν αποτέλεσμα κάποιας φυσικής καταστροφής, όπως για παράδειγμα του κατακλυσμού που περιγράφεται στο βιβλίο της Γένεσης. Τέτοιου είδους προσεγγίσεις προσέκρουσαν σύντομα σε παρατηρησιακά δεδομένα, όπως το γεγονός πως ορισμένα είδη ευδοκιμούσαν σε συγκεκριμένες περιοχές.
Πριν τη δημοσίευση του έργου τού Δαρβίνου, τα ερωτήματα περί της καταγωγής των ειδών έβρισκαν εξηγήσεις στα πλαίσια της φυσικής θεολογίας που είχε αρχίσει να διαμορφώνεται από φιλοσόφους και θεολόγους του 17ου αιώνα. Σύμφωνα με αυτή, η φύση αποτελούσε πηγή γνώσης για το Θεό, ο οποίος αποκαλυπτόταν μέσα από την ομορφιά και την οργάνωση του φυσικού κόσμου. Ενδεικτικό είναι το έργο του βρετανού θεολόγου Γουίλιαμ Πέϊλι (1743-1805), όπως καταγράφεται αναλυτικά στις πραγματείες A View of the Evidences of Christianity (1794) και Natural Theology: or, Evidences of the Existence and Attributes of the Deity, Collected from the Appearances of Nature (1802). Κατά τον Πέϊλι, και τις αποδεκτές αντιλήψεις της εποχής, ο κόσμος είχε ηλικία μερικών χιλιάδων ετών και είχε υποστεί τουλάχιστον μία μεγάλη φυσική καταστροφή στην ιστορία του, γεγονός που εξηγούσε την ύπαρξη απολιθωμάτων που ανήκαν σε εξαφανισμένα είδη. Η πολυπλοκότητα και ευταξία του φυσικού κόσμου μπορούσε να εξηγηθεί μόνο ως έργο ενός Θεού δημιουργού και λίγα περιθώρια αφήνονταν για αλλαγές στη φύση.
Στις αρχές του 19ου αιώνα, τέτοιες αλλαγές έγιναν αντικείμενο μελέτης για αρκετούς φυσιοδίφες που προσπαθούσαν να ταξινομήσουν τα είδη. Σήμερα, το έργο του Τζον Ρέι, του Κάρολου Λινναίου και του Ζαν Μπατίστ Λαμάρκ θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικό ως προς τη διαμόρφωση των δαρβινικών ιδεών. Όπως σημειώνει ο ίδιος ο Δαρβίνος, η βασική αιτία που οδήγησε τον Λαμάρκ στην ιδέα πως τα είδη αλλάζουν βαθμιαία ήταν η δυσκολία της διάκρισης ανάμεσα σε είδος και ποικιλία . Ο Έρασμος Δαρβίνος, παππούς του Κάρολου, διατύπωσε πρώτος την υπόθεση περί μεταλλάξεων των ειδών κατά τη δεκαετία του 1790, αλλά ο Λαμάρκ ανέπτυξε και δημοσίευσε μια περισσότερο αναλυτική θεωρία το 1809. Ανάλογες αντιλήψεις εξέφρασε και ο φυσιοδίφης Ζωφρουά Σεντ-Ιλέρ (1772-1844), ο οποίος διατύπωσε την άποψη πως τα είδη δε διαιωνίστηκαν με την ίδια μορφή. Ο Δαρβίνος βασίστηκε σε πλήθος επιστημονικών γνώσεων και παρατηρήσεων της εποχής του, χωρίς τις οποίες θα ήταν μάλλον αδύνατο να κληροδοτήσει την Καταγωγή των Ειδών. Από την άλλη πλευρά, εξίσου σημαντικές ήταν οι παρατηρήσεις και τα πειράματα που πραγματοποίησε ο ίδιος, και η μεγάλη συμβολή του έγκειται στο γεγονός πως κατάφερε να ενοποιήσει με μοναδικό τρόπο τα συμπεράσματα διαφορετικών ερευνών, συνθέτοντας μία συνεπή και καλά τεκμηριωμένη γενική θεωρία για την καταγωγή των ειδών.
Βασιλικό αρχικά, Εθνικό Θέατρο στη συνέχεια
Βασιλικό αρχικά, Εθνικό Θέατρο στη συνέχεια
1901: Ανοίγει τις πύλες του για το κοινό το Βασιλικό Θέατρο στο νεοκλασικό κτίριο της οδού Αγίου Κωνσταντίνου. Χτίστηκε με σχέδια του Ερνέστου Τσίλερ και είχε πρότυπο για την πρόσοψη, τη Βιβλιοθήκη του Αδριανού στην Αθήνα. Το θέατρο θα επανιδρυθεί με νόμο το 1930 ως Εθνικό Θέατιστορικο
ΙΣΤΟΡΙΚΟ
1880
Ο Βασιλιάς Γεώργιος Α΄ λαμβάνει δωρεά 10.000 αγγλικές λίρες από τον ομογενή Ευστράτιο Ράλλη και αποφασίζει να τις χρησιμοποιήσει για την ανέγερση Εθνικής Σκηνής.
1891
Μπαίνουν τα θεμέλια του θεάτρου, επί της οδού Αγίου Κωνσταντίνου, σε οικόπεδο του Νικόλαου Θων. Το θέατρο χτίζεται με βάση τα σχέδια του γνωστού και για άλλα δημόσια κτίρια Αυστριακού αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλλερ.
1900
Ορίζονται : Διευθυντής ο Άγγελος Βλάχος, Γενικός Γραμματέας ο Στέφανος Στεφάνου, Σκηνοθέτης ο Θωμάς Οικονόμου, Κοσμήτωρ της σκηνής ο Χριστόφορος Ταβουλάρης. Ο Α. Βλάχος παραιτείται πριν την έναρξη των παραστάσεων -για να επιστρέψει και πάλι ως Διευθυντής από το 1906 έως το οριστικό κλείσμο του θεάτρου το 1908. Διευθυντής αναλαμβάνει ο Νικόλαος Θων.
1901
7 Νοεμβρίου. Αρχίζει η λειτουργία της Δραματικής Σχολής με καθηγητές τους Θωμά Οικονόμου και Αριστοτέλη Κουρτίδη.
24 Νοεμβρίου. Το Βασιλικό Θέατρο ανοίγει τις πύλες του στο κοινό, με μονόλογο από το έργο του Δημήτρη Βερναρδάκη Μαρία Δοξαπατρή και δύο ελληνικές μονόπρακτες κωμωδίες: Δημήτρη Κορομηλά Ο θάνατος του Περικλέους και Χαράλαμπου ’Αννινου Ζητείται υπηρέτης.
1903
30 Δεκεμβρίου. Ανεβαίνει η Ορέστεια του Αισχύλου, σε πεζή μετάφραση Γ. Σωτηριάδη. Αυτή η παράσταση υπήρξε και η αφορμή να ξεσπάσει μια μακρόχρονη γλωσσική αντιπαράθεση. Φοιτητές της Φιλοσοφικής σχολής, υποκινούμενοι από τον αρχαιολάτρη καθηγητή τους Γ. Μιστριώτη κατέβηκαν στην Αγίου Κωνσταντίνου και προσπάθησαν να ματαιώσουν την παράσταση. Τα επεισόδια που προκλήθηκαν, γνωστά ως Ορεστειακά , είχαν αποτέλεσμα ένα νεκρό και δέκα τραυματίες.
1908
Το Βασιλικό Θέατρο ανακοινώνει ότι διακόπτει τις παραστάσεις του επ’ αόριστον. Το θέατρο παρέμεινε κλειστό, φιλοξενώντας σποραδικά ξένους θιάσους, ως το 1932.
1930
Ιδρύεται το Εθνικό θέατρο, με νόμο που υπογράφει ο τότε Υπουργός Παιδείας Γ. Παπανδρέου στις 3 Μαΐου. Γενικός Διευθυντής ορίζεται ο Ιωάννης Γρυπάρης. Μόνιμος σκηνοθέτης του θεάτρου ο Φώτος Πολίτης.
1932
19 Μαρτίου. Εγκαινιάζεται το Εθνικό Θέατρο. Πρώτη παράσταση: Αισχύλου Αγαμέμνων και Γρηγορίου Ξενόπουλου Ο Θείος Όνειρος. Μόνιμοι συνεργάτες -μέχρι τη συνταξιοδότησή τους- ο Κλεόβουλος Κλώνης στα σκηνικά και ο Αντώνης Φωκάς στα κοστούμια.
1934
Πεθαίνει ο Φώτος Πολίτης. Τη θέση του αναλαμβάνει ο Δημήτρης Ροντήρης.
1938
11 Σεπτεμβρίου. Η πρώτη μετά την αρχαιότητα παράσταση Αρχαίου Δράματος στην Επίδαυρο: Η Ηλέκτρα του Σοφοκλή. Δίνονται στο Εθνικό παραστάσεις από γνωστά θέατρα του εξωτερικού, με την πρωτοβουλία του Γενικού Διευθυντή Κωστή Μπαστιά.
1939
Ιδρύεται η κινητή μονάδα περιοδειών με το όνομα "΄Αρμα Θέσπιδος" και σκηνοθέτη τον Πέλο Κατσέλη. Πρώτη παράσταση ο Οθέλλος του Σαίξπηρ, στην Κόρινθο, στις 17 Σεπτεμβρίου.
5 Μαρτίου. Ιδρύεται η Εθνική Λυρική Σκηνή ως τμήμα του Εθνικού Θεάτρου.
Περιοδείες της Ηλέκτρας του Σοφοκλή και του Άμλετ του Σαίξπηρ, στο Κάιρο, Αλεξάνδρεια, Βερολίνο, Λονδίνο κτλ.
1941
24 Νοεμβρίου - 26 Απριλίου. Για λόγους ασφαλείας οι παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου και της Λυρικής Σκηνής μεταφέρονται από την Κεντρική Σκηνή στον κινηματογράφο Παλλάς στην οδό Βουκουρεστίου, που διαθέτει καταφύγιο για την περίπτωση αεροπορικού συναγερμού.
Πρώτη επαγγελματική εμφάνιση της Μαρίας Κάλλας στη Λυρικη Σκηνή, στον "Βοκκάκιο" του von Suppe
1943
Η τελευταία τραγική παρουσία της Ελένης Παπαδάκη στο Ηρώδειο, ενάμιση χρόνο πριν την δολοφονία της, στο έργο Εκάβη του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Σωκράτη Καραντινού.
1944
Ιδρύεται η Εθνική Λυρική Σκηνή στο Θέατρο Ολύμπια, της οδού Ακαδημίας, με Καλλιτεχνικό Διευθυντή τον Μανώλη Καλομοίρη.
1948
Η πρώτη εμφάνιση της Μελίνας Μερκούρη στο Εθνικό Θέατρο, στο έργο του Μάρτιν Σιέρρα Το τραγούδι της Κούνιας.
1949
Η Μαρίκα Κοτοπούλη συνεργάζεται για πρώτη φορά με το Εθνικό Θέατρο ως Κλυταιμνήστρα στην Ορέστεια του Αισχύλου. Σκηνοθεσία του Δημήτρη Ροντήρη.
1950
Πρώτη σκηνοθεσία του Αλέξη Σολομού στο Εθνικό Θέατρο με το έργο του Σαίξπηρ ΄Οπως σας αρέσει, και του Κάρολου Κουν με το έργο του Πιραντέλλο Ερρίκος Δ΄.
1951
Ο τελευταίος ρόλος του Αιμίλιου Βεάκη στο έργο του Διονυσίου Ρώμα Τρεις κόσμοι. Ο Βεάκης πέθανε τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς.
1953
Η Κυβέλη υπογράφει μία μεγάλη επιτυχία στην καριέρα της, στο έργο του Γρηγορίου Ξενόπουλου Το μυστικό της κοντέσας Βαλέραινας.
1954
Ο Δημήτρης Ροντήρης, δεκαέξι χρόνια μετά την Ηλέκτρα , επιστρέφει στον ανοιχτό χώρο του αρχαίου θεάτρου με τον Ιππόλυτο του Ευριπίδη. Θησέας ο Θάνος Κωτσόπουλος, Ιππόλυτος ο Αλέκος Αλεξανδράκης.
1955
Τη θέση του Δημήτρη Ροντήρη στην διεύθυνση του θεάτρου αναλαμβάνει ο Αιμίλιος Χουρμούζιος. Το Εθνικό Θέατρο καθιερώνει το θεσμό των Επιδαυρίων. Κορυφαία ερμηνεία της Κατίνας Παξινού ως Εκάβη στο έργο του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή. Στην ίδια παράσταση πρώτη εμφάνιση της ?ννας Συνοδινού στο ρόλο της Πολυξένης.
Ο Αλέξης Μινωτής σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί στο έργο του Σοφοκλή Οιδίπους Τύραννος.
1956
Στο Εθνικό Θέατρο ιδρύεται η Δεύτερη Σκηνή , με στόχο την παρουσίαση νεοελληνικών έργων. Έναρκτήρια παράσταση με το έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη Η Έβδομη μέρα της Δημιουργίας.
Η πρώτη παράσταση Αρχαίας Κωμωδίας στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού με το έργο του Αριστοφάνη Εκκλησιάζουσες σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολομού. Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους η Μαίρη Αρώνη και ο Χριστόφορος Νέζερ.
Η Βάσω Μανωλίδου, Ο Θάνος Κωτσόπουλος και ο Γιώργος Παππάς πρωταγωνιστούν στον Φάουστ του Γκαίτε.
1957
Η Λυσιστράτη του Αριστοφάνη στην Επίδαυρο, σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολομού. Στη μεγάλη επιτυχία συμβάλλει η μουσική του Μάνου Χατζιδάκι.
1958
Πρώτη εμφάνιση του Μινωτή στο έργο Οιδίπους επί Κολωνώ. Η μεγάλη επιτυχία της παράστασης οδήγησε σε μεγάλες διεθνείς περιοδείες και πολλές επαναλήψεις στα επόμενα χρόνια.
Ο Θάνος Κωτσόπουλος και η ?ννα Συνοδινού πρωταγωνιστούν στον Οθέλλο του Σαίξπηρ.
1960
Παγκόσμια πρεμιέρα του έργου Δύσκολος του Μενάνδρου στην Επίδαυρο. Πρώτη συνεργασία του Μίκη Θεοδωράκη με το Εθνικό Θέατρο στο έργο του Ευριπίδη Φοίνισσες.
1961
Τεράστια επιτυχία της Κατίνας Παξινού στο έργο του Φρήντριχ Ντύρρενματ Η επίσκεψη της γηραιάς κυρίας.
1964
Η Ελλη Λαμπέτη πρωταγωνίστρια στο Εθνικό στο έργο του Πωλ Κλωντέλ Το Ατλαζένιο Γοβάκι.
1965
Ο Δημήτρης Χορν πρωταγωνιστεί στο Εθνικό Θέατρο στο έργο του Αλφρέ ντε Μυσσέ Λορεντζάτσιο σε σκηνοθεσία Ζαν Τασσό.
1969
Η παράσταση της Ηλέκτρας του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία Τάκη Μουζενίδη και σκηνικά-κουστούμια Παύλου Μαντούδη, προκαλεί σκάνδαλο λόγω των "βαλκανικών" της αναφορών.
1971
Ίδρυση της Νέας Σκηνής, σε αρχιτεκτονικό σχεδιασμό του Μ. Περάκη, από τον τότε διευθυντή Βασίλειο Φράγκο. Δημιουργία Κινητής Θεατρικής Μονάδας για περιοδείες στην ελληνική επαρχία.
1972
Ο Μάνος Κατράκης πρωταγωνιστεί στο Εθνικό Θέατρο, στο έργο του Θερβάντες Δον Κιχώτης.
1974
Διευθυντής του Θεάτρου διορίζεται για δεύτερη φορά ο Αλέξης Μινωτής.
Ματαίωση της καλοκαιρινής παραγωγής της Λυσιστράτης επειδή ο ανδρικός Χορός έπρεπε να πάρει μέρος στην γενική επιστράτευση κατά της Τουρκίας.
1978
Η τελευταία σκηνοθεσία του Δημήτρη Ροντήρη στην Επίδαυρο, με το έργο του Σοφοκλή Ηλέκτρα.
1980
Έναρξη της Παιδικής Σκηνής με την παράσταση του έργου του Μώρις Μέτερλινκ Το Γαλάζιο Πουλί.
Η Βάσω Μανωλίδου ερμηνέυει τον ρόλο της Ουίνυ στις Ευτυχισμένες Μέρες του Σάμιουελ Μπέκετ.
1981
Θάνατος του Δημήτρη Ροντήρη. Στο Εθνικό θέατρο σκηνοθέτησε πάνω από σαράντα παραστάσεις.
Τα Επιδαύρια αφιερώνονται στους καταξιωμένους στυλοβάτες της αρχαίας παράδοσης.
1982
Η πρώτη σκηνοθεσία του Μίνου Βολανάκη με το Εθνικό Θέατρο στην Επίδαυρο, με το έργο Οιδίπους Τύραννος. Στον ρόλο του Οιδίποδα ο Νίκος Κούρκουλος.
1984
Η πρώτη σκηνοθεσία του Ζυλ Ντασέν στο Εθνικό Θέατρο με το έργο του Αντρέι Τουργκιένιεφ Ένας μήνας στην εξοχή. Επανέναρξη των παραστάσεων της Κινητής Μονάδας με το έργο Ένας Όμηρος του Μπ. Μπήαν.
1986
Η Αλέκα Κατσέλη πρωταγωνιστεί στο έργο του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα Το σπίτι της Μπερνάντα Αλμπα.
Θάνατος του Αντώνη Φωκά.
1988
Θάνατος του Κλεόβουλου Κλώνη.
1989
Η τελευταία εμφάνιση του Αλέξη Μινωτή στο Εθνικό Θέατρο στο έργο Η θυσία του Αβραάμ.
Ίδρυση της Γ’ Σκηνής, στο Γκαράζ του Εθνικού Θεάτρου, με το έργο του Πέτερ Βάϊς Η Δολοφονία του Μαρά.
1991
Ματαίωση των παραστάσεων του Εθνικού στην Επίδαυρο λόγω στάσης του τεχνικού προσωπικού.
1992
Τελευταία εμφάνιση του Νίκου Τζόγια στην Επίδαυρο, ως Κρέοντα στην Αντιγόνη του Σοφοκλή . Συμμετοχή των έργων Φιλοκτήτης του Σοφοκλή και Τρωάδες του Ευριπίδη στο Φεστιβάλ Συρακουσών.
1993
Εγκαίνια της Σκηνής «Μαρίκα Κοτοπούλη» στο κτίριο του Ρεξ, με το έργο του Δημήτρη Ψαθά Φον Δημητράκης.
1994
Το Εθνικό Θέατρο γίνεται Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου.
1995
Με το νέο νομικό καθεστώς διευθυντής αναλαμβάνει ο Νίκος Κούρκουλος. Εγκαινιάζεται το Παιδικό Στέκι με το έργο του Μ. Περώ Ωραία Κοιμωμένη.
1996
Καλλιτεχνική και εμπορική αναγνώριση του Εθνικού στην περιοδεία στις Η.Π.Α με το έργο Ηλέκτρα του Σοφοκλή.
Ίδρυση της Πειραματικής Σκηνής, του Άδειου Χώρου και του Εργαστηρίου Ηθοποιών.
1997
Δημιουργείται ο Θίασος Περιοδειών Αρχαίου Δράματος και παρουσιάζονται τα έργα Μήδεια του Ευριπίδη και Ηλέκτρα του Σοφοκλή σε πολλές πόλεις του εξωτερικού.
2000
Διοργανώνεται η Πρώτη Θερινή Ακαδημία Θεάτρου στο Μονοδένδρι της Ηπείρου.
2006
Υπογράφεται η σύμβαση για την αποκατάσταση και τον εξοπλισμό του κτιρίου του Εθνικού Θεάτρου
2008
Η Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου επαναλειτουργεί μετά από επτά χρόνια ως "Νέα Σκηνή Νίκος Κούρκουλος" με το έργο του Μπερνάρ- Μαρί Κολτές Ρομπέρτο Τσούκο
2009
Η Κεντρική Σκηνή ανοίγει τις πόρτες της στο κοινό στις 14 Οκτωβρίου με την παράσταση Πουθενά του Δημήτρη Παπαϊωάννου.
https://www.youtube.com/watch?v=UqDi_NX3d38
Η κατάργηση του πολυτονικού συστήματος
Η κατάργηση του πολυτονικού συστήματος
Hταν 23 Νοεμβρίου του 1981, ο πρώτος μήνας της κυβέρνησης Ανδρέα Παπανδρέου, όταν θεσπίστηκε με το προεδρικό διάταγμα 297/1982 (που ακολούθησε) το μονοτονικό σύστημα ορθογραφίας, τόσο στη διοίκηση όσο και στην εκπαίδευση. Σύμφωνα με αυτό καταργούνται τα δυο πνεύματα (ψιλή και δασεία, όσοι δεν τα θυμούνται) και οι δυο από τους τρεις ΕΠΙΣΗΜΟΥΣ τόνους, στην πραγματικότητα χρησιμοποιούνταν μόνο δυο (περισπωμένη και βαρεία λέγονταν οι τόνοι που καταργήθηκαν). Έτσι, το μόνο τονικό σημάδι παραμένει η ΟΞΕΙΑ.
Σε κάθε λέξη που έχει δυο ή περισσότερες συλλαβές υπάρχει μια συλλαβή που προφέρεται πιο δυνατά από τις άλλες. Πάνω από φωνήεν της συλλαβής που τονίζεται βάζουμε ένα σημάδι, που λέγεται ΤΟΝΟΣ. Καμιά λέξη δεν τονίζεται πιο πάνω από την προπαραλήγουσα. Σε μια λέξη που κλίνεται ο τόνος δε μένει πάντα στην ίδια συλλαβή.
Ποιες είναι όμως οι παρενέργειες που δημιουργούνται από την εφαρμογή του σημερινού «μονοτονικού» συστήματος;
Δημιουργεί πρόβλημα στη μελέτη του ποιητικού ρυθμού (παραδοσιακή «μετρική»), ο οποίος, ως γνωστόν, στηρίζεται στην εναλλαγή τονισμένων και άτονων συλλαβών. Κάθε φορά που κάποιος θέλει να ασχοληθεί με τη μετρική, πρέπει να λαμβάνει υπόψη του άλλους (τους ορθούς) κανόνες τονισμού, διαφορετικούς από αυτούς που χρησιμοποιεί στη γραφή.
Εξαιτίας της αδυναμίας του συστήματος να καλύψει κάθε πιθανή περίπτωση (για να μη γεμίσει με εξαιρέσεις) προβαίνει άθελά-του σε γλωσσική ρύθμιση. (Πού γίνεται, για παράδειγμα, διάκριση ανάμεσα στο ερωτηματικό «τί» και το σπάνιο αιτιολογικό «τι»; Προφανώς ο γλωσσικός νομοθέτης θεώρησε πως δεν είναι σκόπιμο να προσθέσει μία ακόμα διάκριση για έναν τύπο τόσο σπάνιο όσο το αιτιολογικό «τι». Στην ουσία, δηλαδή, επέλεξε να το αποσιωπήσει. Απο πού άντλησε όμως αυτό το δικαίωμα;)
Δεν επιτρέπει στο γραπτό λόγο να αποδοθεί με τη φυσικότητα που θα μπορούσε, αν οι χρήστες της γραφής χειρίζονταν με άνεση τους κανόνες τονισμού. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή που αφορά τα λεγόμενα «πάθη των φωνηέντων» («έκθλιψη», «αφαίρεση» κλπ.). Επειδή ο μέσος χρήστης της γραφής πολύ δύσκολα κατανοεί, θυμάται και χρησιμοποιεί τους προβλεπόμενους κανόνες, προτιμά να γράφει τις λέξεις χωρίς τα επισυμβαίνοντα πάθη, με αποτέλεσμα καμιά φορά να δημιουργούνται ακόμα και ενοχλητικές χασμωδίες.
Σε κάθε όμως περίπτωση, πάντως, η κατάργηση του πολυτονικού συστήματος υπήρξε θετική εξέλιξη για τη γλώσσα μας, αφού μας απάλλαξε από το πλήθος των δύσκολων και πολλές φορές αντιεπιστημονικών κανόνων τονισμού.
Η μεταρρύθμιση ασφαλώς δημιούργησε κάποια προβλήματα, αλλά αυτά εντοπίζονται κυρίως στον χώρο εκείνων που δεν ήταν συνηθισμένοι στη χρήση της δημοτικής.
Το πολυτονικό και η ιστορία του
Ένα από τα πιο φλέγοντα θέματα του 20ου και του 19ου αιώνα ήταν το θέμα του πολυτονικού συστήματος
Το πολυτονικό σύστημα (βαρεία, δασεία, οξεία, περισπωμένη, υπογεγραμμένη, ψιλή), δηλαδή τα τρία τονικά σημάδια και τα δύο πνεύματα επινοήθηκαν από τον Αριστοφάνη το Βυζάντιο γύρω στα 200 π.Χ, για να βοηθήσει τους ξένους μελετητές της αρχαίας ελληνικής γλώσσας να την διαβάζουν και να την προφέρουν σωστά, καθώς η αρχαία ελληνική προφορά ήταν μουσική και τονική, δηλαδή τα φωνήεντα προφέρονταν πολύ διαφορετικά απ' ότι προφέρονται στη γλώσσα μας. Δεν έγινε για την απόδοση της νέας (κοινής) ελληνικής γλώσσας, αλλά για τα αρχαία Ελληνικά.
Οι βυζαντινοί μελετητές, γύρω στα 800-850 μ.Χ, όταν και γενικεύτηκε η χρήση των πεζών γραμμάτων (μικρογράμματη γραφή), θεώρησαν καλό να χρησιμοποιήσουν το τονικό σύστημα του Αριστοφάνη του Βυζάντιου, το οποίο όμως δεν είχε πρακτική σημασία για τα βυζαντινά και νέα Ελληνικά. Οι Νεοέλληνες κληρονόμησαν το πολυτονικό σύστημα από τους Βυζαντινούς και για πολλά χρόνια (δυστυχώς ακόμη και σήμερα) αρκετοί θεωρούν τη χρήση του επιβεβλημένη για τη σωστή γραφή της ελληνικής γλώσσας, θεωρώντας την θέμα εθνικό και γοήτρου, αγνοώντας ή αποκρύπτοντας το γεγονός ότι όχι μόνο είναι περιττό, αλλά και δαπανηρό για την απόδοση της νέας ελληνικής γλώσσας. Η σκέψη για κατάργησή του άρχισε από τα την εποχή της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού, αλλά δεν γενικεύτηκε μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, όπου και ερχόταν αρωγός στο άλλο μείζον θέμα, την κατάργηση της καθαρεύουσας και την υιοθέτηση της δημοτικής.
Πολλές διαμάχες και διαξιφισμοί έγιναν για τα δύο αυτά θέματα, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν διάφορα κινήματα, και ο κόσμος να αρχίσει να διαμορφώνει άποψη. Στο τέλος, φαίνεται ότι το πολυτονικό σύστημα είχε περισσότερη «δύναμη» από την καθαρεύουσα, γιατί ενώ η καθαρεύουσα καταργήθηκε το 1976, το πολυτονικό καταργήθηκε το 1982, με το Π.Δ 207/1982. Όμως, ακόμη και σήμερα, στην αυγή του 21ου αιώνα, πολλοί συγγραφείς και φορείς εκδίδουν συγγράμματα στο πολυτονικό σύστημα και (ακόμη χειρότερα) στην καθαρεύουσα.