DIASKEDASI.INFO

Ρόμι Σνάιντερ

Η Ρόμι (Ρόσμαρι) Σνάιντερ ήταν Αυστριακή ηθοποιός. (Romy Schneider, 23 Σεπτεμβρίου 1938 - 29 Μαΐου 1982)

Γεννήθηκε στη Βιέννη, σε οικογένεια ηθοποιών. Τη δεκαετία του 1960 ξεκίνησε καριέρα στη Γαλλία και καθ' υπόδειξη του Λουκίνο Βισκόντι έκανε και ένα σύντομο πέρασμα από το Χόλιγουντ. Μετά το 1970, εργάστηκε κυρίως στη Γαλλία, όπου και απέκτησε τη Γαλλική υπηκοότητα. Έγινε γνωστή με τον ρόλο της στην τριλογία Σίσσυ με θέμα τη ζωή της Ελισάβετ της Βαυαρίας, που έμεινε γνωστή σαν "πριγκίπισσα Σίσσυ".

Στα τέλη της δεκαετίας του '50 αρραβωνιάστηκε με τον τότε ανερχόμενο Αλέν Ντελόν. Τον Ιούλιο του 1960, η Ρόμι Σνάιντερ, ο Αλέν Ντελόν και ο σκηνοθέτης Λουκίνο Βισκόντι επισκέφτηκαν την Ελλάδα προσκεκλημένοι του Ε.Ο.Τ. Τα βλέμματα και το ενδιαφέρον κέρδισαν οι δύο ηθοποιοί, των οποίων το πρόγραμμα περιελάμβανε και την παρακολούθηση παράστασης στο Αρχαίο θέατρο Επιδαύρου. Έτσι, είδαν Φοίνισσες και Εκάβη και φωτογραφήθηκαν με το θιασαρχικό ζεύγος Κατίνα Παξινού-Αλέξη Μινωτή.

Με τον πρώτο της γάμο η Ρόμι Σνάιντερ απέκτησε τον γιο της Ντάβιντ. Λίγο αργότερα ήρθε και το διαζύγιο, ενώ το 1979 ο πρώτος της σύζυγος αυτοκτόνησε. Με τον δεύτερο σύζυγό της, που επίσης χώρισε, απέκτησε την κόρη της Σάρα. Η υγεία της δεν ήταν σε καλύτερη κατάσταση, αφού υποχρεώθηκε και σε αφαίρεση ενός νεφρού, που λέγεται πως της άφησε και μια τεράστια ουλή στην πλάτη.

Το γεγονός όμως που την συγκλόνισε, χωρίς να καταφέρει να συνέλθει ποτέ, ήταν ο τραγικός θάνατος του γιου της, τον Ιούνιο του 1981. Ο 13 ετών Ντάβιντ έπαιζε στον κήπο του σπιτιού της, όταν γλίστρησε και καρφώθηκε πάνω στα κάγκελα βρίσκοντας έτσι ακαριαίο θάνατο. Η μητέρα του δε βρισκόταν στο σπίτι και ενημερώθηκε για το συμβάν από το τηλέφωνο. Το σοκ, που υπέστη από τον θάνατό του, την οδήγησε σε νοσηλεία σε ψυχιατρική κλινική στο Παρίσι.

Ένα χρόνο αργότερα, στις 30 Μαΐου 1982, βρέθηκε νεκρή στο σπίτι της από τον Λοράν Πετέν, από υπερβολική δόση βαρβιτουρικών χαπιών, σε συνδυασμό με αλκοόλ. Ήταν μόλις 43 χρονών.

Ενδεικτική φιλμογραφία
1955, 1956, 1957 Σίσσυ (τριλογία)
1962 Η δίκη
1962 Βοκκάκιος '70
1964 Inferno
1965 Χαρέμι για δύο
1966 Καλοκαίρι βράδι
1969 Η πισίνα
1973 Το Λυκόφως των Θεών
1975 Σημασία έχει ν'αγαπάς

Βαρθολομαίος Ντιάζ

Ο Βαρθολομαίος Ντιάζ ήταν Πορτογάλος θαλασσοπόρος. (Bartolomeu Dias, 1450 - 29 Μαΐου 1500)

Το 1488 έγινε ο πρώτος Ευρωπαίος που ανακάλυψε το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, πραγματοποιώντας τον περίπλου της Αφρικής. Πνίγηκε σε ναυάγιο ανοιχτά των ακτών του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας στις 29 Μαΐου του 1500.

Πορτογάλος θαλασσοπόρος, ο πρώτος Ευρωπαίος εξερευνητής που κατόρθωσε να παρακάμψει το νότιο άκρο της Αφρικής.

Ο Βαρθολομαίος Ντιάζ, πεπειραμένος και αξιόπιστος πλοίαρχος, επιφορτίστηκε από τον βασιλιά της Πορτογαλίας Ιωάννη Β΄ να εξερευνήσει τις ακτές της Αφρικής, νότια του κόλπου της Γουινέας .

Αφού προετοίμασε το ταξίδι του με μεγάλη προσοχή, ξεκίνησε από τη Λισσαβόνα, το 1487, με δύο καραβέλες και ένα ανεφοδιαστικό πλοίο, έχοντας σαφείς εντολές: έπρεπε να πλεύσει όσο το δυνατόν πιο μακριά από τις γνωστές περιοχές, με σκοπό να βρει το νοτιότερο άκρο της αφρικανικής ηπείρου. Πράγματι, ο στολίσκος του Ντιάζ, μετά από ταξίδι τριών μηνών, πέρασε το νοτιότερο σημείο στο οποίο είχαν φτάσει μέχρι τότε Πορτογάλοι εξερευνητές και μπήκε σε αχαρτογράφητα νερά. Συναντώντας άγριες καταιγίδες και προκειμένου να τις αποφύγει, ο Ντιάζ αποφάσισε να πλεύσει ακόμη πιο νότια παρακάμπτοντας, χωρίς να το ξέρει, το νοτιότερο άκρο της Αφρικής.

Αφού ξέφυγε από την κακοκαιρία, κινήθηκε προς τα βόρεια όπου συνάντησε, και πάλι, τις ακτές της Αφρικής. Κατά την επιστροφή του συνειδητοποίησε τι ακριβώς είχε συμβεί. Παραπλέοντας τις ακτές της νότιας Αφρικής, ο Ντιάζ εντόπισε ένα μεγάλο ακρωτήριο, με βράχους από γρανίτη. Εκεί αποβιβάστηκε και εγκατέστησε τα σύμβολα της πορτογαλικής κυριαρχίας, για να σημαδέψει αυτό που είχε εκλάβει ως το νοτιότερο άκρο της Αφρικής.

Στην πραγματικότητα είχε χάσει το νοτιότερο άκρο της Αφρικής, που βρισκόταν πάνω από 200 χιλιόμετρα προς τα νοτιοανατολικά. Ονόμασε την ανακάλυψή του Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. Φτάνοντας στην Πορτογαλία, στο τέλος του 1488, ύστερα από 16 μήνες ταξιδιού, έγινε δεκτός ως ήρωας. Ο δρόμος προς τις Ινδίες ήταν πια ανοιχτός.

Πολλά χρόνια αργότερα, το 1497, ο Ντιάζ συνόδευσε τον Βάσκο ντα Γκάμα στο ταξίδι του προς τις Ινδίες και ύστερα έλαβε μέρος στην αποστολή του Πέδρο ’λβαρες Καμπράλ , ο οποίος ανακάλυψε τη Βραζιλία. Κατά την επιστροφή του, όμως, από την Αμερική, πνίγηκε σε ναυάγιο, στα ανοιχτά του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας.

Ιάννης Ξενάκης
ο νεοπυθαγόρειος μουσικός

Ο Ιάννης Ξενάκης ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες συνθέτες και αρχιτέκτονες του 20ού αιώνα, διεθνώς γνωστός ως Iannis Xenakis. (29 Μαΐου 1922 – 4 Φεβρουαρίου 2001)

Οι πρωτοποριακές συνθετικές μέθοδοι που ανέπτυξε συσχέτιζαν τη μουσική και την αρχιτεκτονική με τα μαθηματικά και τη φυσική, μέσω της χρήσης μοντέλων από τη θεωρία των συνόλων, τη θεωρία των πιθανοτήτων, τη θερμοδυναμική, τη Χρυσή Τομή, την ακολουθία Φιμπονάτσι κ.ά. Παράλληλα, οι φιλοσοφικές του ιδέες για τη μουσική έθεσαν καίρια το αίτημα για ενότητα φιλοσοφίας, επιστήμης και τέχνης, συμβάλλοντας στο γενικότερο προβληματισμό για την κρίση της σύγχρονης ευρωπαϊκής μουσικής των δεκαετιών του 1950 και 1960.Οι ιδέες του υπήρξαν προσκείμενες με τα Κομμουνιστικά ιδεώδη.

Βιογραφικά στοιχεία
Γεννήθηκε στη Βραΐλα της Ρουμανίας. Ήταν ο πρωτότοκος γιος του Κλεάρχου Ξενάκη, εμπόρου με καταγωγή από την Εύβοια, και της Φωτεινής Παύλου, η οποία καταγόταν από τη Λήμνο. Η μητέρα του πέθανε από ιλαρά όταν ο Ξενάκης ήταν πέντε ετών, αλλά πρόλαβε να του εμφυσήσει την αγάπη της για τη μουσική (η ίδια έπαιζε ερασιτεχνικά πιάνο). Πέντε χρόνια αργότερα (1932) ο πατέρας του τον έστειλε μαζί με τα αδέλφια του Ιάσονα (φιλόσοφο και καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Λουιζιάνας, ΗΠΑ) και Κοσμά (αρχιτέκτονα/πολεοδόμο/ζωγράφο/γλύπτη) στην Αναργύρειο και Κοργιαλένειο Σχολή Σπετσών. Εκεί πήρε και τα πρώτα του μαθήματα μουσικής (αρμονίας και πιάνου).

Το 1938 μετακόμισε στην Αθήνα, προκειμένου να προετοιμαστεί για τις εισαγωγικές εξετάσεις στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ). Παράλληλα έπαιρνε μαθήματα αρμονίας και αντίστιξης με τον Αριστοτέλη Κουντούρωφ, μαθητή του Αλεξάντερ Σκριάμπιν, κάνοντας και τις πρώτες συνθετικές του απόπειρες. Τότε άρχισε επίσης να μελετά τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους, κυρίως τον Πλάτωνα. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι από αυτή την ηλικία ενδιαφερόταν για τη σχέση των μαθηματικών και της μουσικής, προσπαθώντας να βρει πώς θα μπορούσαν να εφαρμοστούν μαθηματικά μοντέλα στην Τέχνη της Φούγκας του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, έτσι ώστε οι μουσικές δομές να παρασταθούν με γραφήματα ως οπτικές αντιστοιχίες της μουσικής.

Το 1940 πέτυχε την εισαγωγή του στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του ΕΜΠ, παρόλο που δεν ήθελε να γίνει πολιτικός μηχανικός ή αρχιτέκτονας, όπως έχει δηλώσει ο ίδιος. Κατάφερε όμως με αυτή του την επιλογή να συνδυάσει σε κάποιο βαθμό τα δικά του ενδιαφέροντά (Μουσική, Μαθηματικά, Φυσική) με τις επιθυμίες του πατέρα του, ο οποίος ήθελε να τον στείλει στην Αγγλία να σπουδάσει Ναυπηγική. Την ίδια χρονιά εντάχθηκε στο – παράνομο τότε – KKE, ενώ αργότερα (1943) έγινε γραμματέας της ΕΠΟΝ Πολυτεχνείου και καθοδηγητής της ομάδας «Λόρδος Βύρων». Κατά τη συμμετοχή του στα Δεκεμβριανά τραυματίστηκε σοβαρά από θραύσμα αγγλικής οβίδας, με αποτέλεσμα να χάσει το αριστερό του μάτι και να παραμορφωθεί η αριστερή πλευρά του προσώπου του.

Λόγω της αντιστασιακής του δράσης και των γενικότερων συνθηκών της εποχής, οι σπουδές του γίνονταν μετ' εμποδίων μέχρι και το 1947, οπότε και υποστήριξε επιτυχώς την διπλωματική του εργασία με θέμα το ενισχυμένο σκυρόδεμα. Λίγο αργότερα παρουσιάστηκε στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου, περιμένοντας να απαλλαγεί από τη στρατιωτική θητεία ή να υπηρετήσει ως βοηθητικός λόγω του τραυματισμού του, αλλά κάτι τέτοιο δεν συνέβη. Φοβούμενος την εξορία στη Μακρόνησο, δραπέτευσε με πλαστό διαβατήριο στην Ιταλία, οπότε και καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο για λιποταξία. Από την Ιταλία, με την βοήθεια Ιταλών κομμουνιστών πέρασε στη Γαλλία και έφτασε τελικά στο Παρίσι.

Στο Παρίσι, με τη μεσολάβηση του Γιώργου Κανδύλη, ο Ξενάκης προσλήφθηκε από τον γνωστό αρχιτέκτονα Λε Κορμπυζιέ, για τον οποίον εργάστηκε μέχρι και το 1959. Παράλληλα αναζητούσε δασκάλους για να συνεχίσει τα μαθήματα σύνθεσης. Οι πρώτοι στους οποίους απευθύνθηκε ήταν οι Αρτύρ Ονεγκέρ και Νταριούς Μιγιώ, μέλη της «ομάδας των Έξι». Ο Ξενάκης όμως δεν ήταν διατεθειμένος να διδαχθεί τους ακαδημαϊκούς κανόνες της αρμονίας και της αντίστιξης. Σύντομα συγκρούστηκε με τον Ονεγκέρ, ο οποίος δεν αποδεχόταν τις ιδέες του. Η Νάντια Μπουλανζέ, στην οποία απευθύνθηκε επίσης ο Ξενάκης, είδε μερικά έργα του και του εξέφρασε την αδυναμία της να αναθεωρήσει τις απόψεις της στην ηλικία της ή να «ξεκινήσει για χάρη του από την αρχή».

Τη λύση στις μουσικές του αναζητήσεις την έδωσε τελικά ο Ολιβιέ Μεσιάν, ο οποίος ήταν ο πρώτος που κατάλαβε τις μουσικές ιδιαιτερότητες του Ξενάκη, λέγοντάς του ότι δεν χρειάζεται να μελετήσει αρμονία και αντίστιξη. Ο ίδιος ο Μεσιάν θυμάται μάλιστα ότι τον συμβούλεψε: «Είσαι σχεδόν 30 χρονών, έχεις την τύχη να είσαι Έλληνας, αρχιτέκτονας και με γνώσεις εφαρμοσμένων μαθηματικών. Εκμεταλλεύσου τα αυτά. Κάν’τα στη μουσική σου». Τα μόνα μαθήματα που του πρότεινε να παρακολουθήσει μαζί του ήταν μουσικής αισθητικής και ανάλυσης, στο Κονσερβατουάρ του Παρισιού. Πράγματι, ο Ξενάκης άρχισε να παρακολουθεί το 1952 μαθήματα με τον Μεσιάν, ενώ στον λιγοστό ελεύθερό του χρόνο συνέθετε. Εκείνη την περίοδο γνώρισε και τη Φρανσουάζ – τη γνωστή σήμερα μυθιστοριογράφο Φρανσουάζ Ξενάκη – την οποία παντρεύτηκε το 1953 και με την οποία απέκτησε μία κόρη, τη Μάχη.

Από το 1960, ο Ξενάκης αφιερώνεται ολοκληρωτικά στη σύνθεση, έχοντας ολοκληρώσει μια σειρά πρωτοποριακών αρχιτεκτονικών κατασκευών που του είχε αναθέσει ο Λε Κορμπυζιέ, με σημαντικότερο το Περίπτερο της Philips για τη διεθνή έκθεση των Βρυξελλών του 1958, μία από τις πρώτες πολυμεσικές εγκαταστάσεις στον κόσμο. Είχε προηγηθεί η παρουσίαση του έργου του Μεταστάσεις (1955), το οποίο προκάλεσε αίσθηση, σηματοδοτώντας την αρχή της «στοχαστικής μουσικής». Παράλληλα, ο Ξενάκης δημοσίευε τα πρώτα κείμενά του σε διάφορα περιοδικά, εκφράζοντας τη φιλοσοφία του για τη μουσική, δημιουργώντας νέους όρους και μουσικές κατηγορίες, ενώ άσκησε έντονη κριτική στη σειραϊκή μουσική με το κείμενό του «Η κρίση της σειραϊκής μουσικής», μετατρέποντας με αυτόν τον τρόπο σε εχθρούς του τους Πιερ Μπουλέζ και Καρλχάιντς Στοκχάουζεν, δεσπόζουσες προσωπικότητες της πρωτοποριακής ευρωπαϊκής μουσικής σε Γαλλία και Γερμανία αντίστοιχα, οι οποίοι τον αποκάλεσαν «ηλίθιο».

Παρ' όλες τις δυσκολίες όμως που αντιμετώπιζε ο Ξενάκης από τους επίσημους κύκλους της πρωτοποριακής ευρωπαϊκής μουσικής, η φήμη του άρχισε να εξαπλώνεται ραγδαία σε όλο τον κόσμο από το 1960 και έπειτα. Από τη δεκαετία του 1970 και μέχρι τον θάνατό του έμεινε στο προσκήνιο της σύγχρονης ευρωπαϊκής μουσικής, εργαζόμενος πάντα στο πλαίσιο της σχέσης μαθηματικών, μουσικής και αρχαιοελληνικής φιλοσοφίας, με έναν προσωπικό, πρωτοποριακό αλλά και μοναχικό τρόπο, αφήνοντας ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στη σύγχρονη μουσική του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα.

Ο Ξενάκης πέθανε τα ξημερώματα της 4ης Φεβρουαρίου 2001, σε ηλικία 78 ετών και μετά από μακρόχρονες περιπέτειες με την υγεία του. Η σορός του αποτεφρώθηκε στην υπόγεια κρύπτη του κοιμητηρίου Περ Λασαίζ στο Παρίσι χωρίς θρησκευτική τελετή, σύμφωνα με την τελευταία του επιθυμία.

Το μουσικό του έργο
Ο Ξενάκης χρησιμοποίησε ως βάση για τις περισσότερες συνθέσεις του µαθηµατικά µοντέλα, με αποτέλεσμα να χαρακτηριστεί «νεοπυθαγόρειος». Στο γενικότερο πλαίσιο της κρίσης της σύγχρονης δυτικοευρωπαϊκής μουσικής μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, επεδίωξε να ξεφύγει από το αδιέξοδο στο οποίο θεωρούσε ότι είχε οδηγήσει η σειραϊκή και μετασειραϊκή μουσική. Σε αντίθεση όμως με άλλους Ευρωπαίους και Αμερικανούς συνθέτες που απέρριψαν ολοκληρωτικά την μουσική πρωτοπορία και στράφηκαν σε έναν μουσικό μεταμοντερνισμό, επιστρέφοντας εν μέρει ή ολοκληρωτικά στην τονικότητα, αναμιγνύοντας παλιά και νέα ύφη, «σοβαρή» και «δημοφιλή» μουσική κ.ά, ο Ξενάκης παρέμεινε ουσιαστικά πρωτοπόρος, πιστός στους στόχους που έθεσε από την αρχή. Όμως, ακόμα και οι συνθέτες που συνέχισαν να γράφουν πρωτοποριακή μουσική μετά το 1960 (με κύριο πόλο τον Πιερ Μπουλέζ στη Γαλλία) τον απομόνωσαν αρχικά, στερώντας του ακόμα και κρατικές επιχορηγήσεις. Ο Ξενάκης απέκτησε φανατικούς θαυμαστές αλλά και επικριτές, με επιχειρήματα τον φορμαλισμό και την στασιμότητα της μουσικής του μετά το 1970, αλλά και την υπερβολική δεξιοτεχνία που απαιτούσε από τους εκτελεστές.

Μουσική ηχητικών μαζών
Στην προσπάθειά του να ξεφύγει από αυτό που έβλεπε ως αδιέξοδο της σειραϊκής μουσικής στη δεκαετία του 1950, ο Ξενάκης στράφηκε στα μαθηματικά και στην αρχιτεκτονική. Προσπάθησε, δηλαδή, να εφαρμόσει στη μουσική τους φυσικούς νόμους που διέπουν διάφορα φαινόμενα, όπως π.χ. το θρόισμα των φύλλων ενός δέντρου, την οχλοβοή μιας διαδήλωσης, το τερέτισμα των τζιτζικιών κ.ά., δημιουργώντας μια μουσική «ηχητικών μαζών», «συμπάντων» ή «γαλαξιών».. Το πρώτο έργο που σηματοδοτεί την πρωτοποριακή αυτή κατεύθυνση, που θα ονομάσει αργότερα «στοχαστική μουσική», είναι οι Μεταστάσεις (1954) για 61 όργανα. Το έργο αυτό, με το οποίο έγινε ευρύτερα γνωστός, χρησιμοποιεί μαζικά glissandi, δημιουργώντας την αίσθηση κινούμενων ηχητικών μαζών και είναι βασισμένο σε μια γραφική παράσταση παραβολοειδών υπερβολών που αντιστοιχεί στα glissandi των εγχόρδων με άξονα χ τον χρόνο (sec) και άξονα ψ τις συχνότητες των φθόγγων (Hz). Ως αποτέλεσμα, η μελωδία εξαφανίζεται μέσα σε ένα σύνολο από κινούμενες ηχητικές επιφάνειες και οι επιμέρους φωνές των οργάνων δεν έχουν καμία σχέση με τις αντιστικτικές διαδικασίες που χρησιμοποιεί η τονική, η ατονική ή και δωδεκαφθογγική/σειραϊκή μουσική.

Τα Πιθοπρακτά που ακολούθησαν ήταν η πρώτη απόπειρα του Ξενάκη να τυποποιήσει τη συνθετική τεχνική που είχε αρχίσει να εφαρμόζει με μαθηματικές θεωρίες, δημιουργώντας τη «στοχαστική μουσική». Στο έργο αυτό εφάρμοσε νόμους της θερμοδυναμικής που περιγράφουν τη συμπεριφορά ενός αερίου κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες (κατανομή Maxwell-Boltzmann), αντιστοιχώντας παραμέτρους της μουσικής με τη συμπεριφορά των μορίων ενός αερίου.

Στοχαστική μουσική και μαθηματικοί νόμοι
Ο όρος «στοχαστικός» γοήτευσε τον Ξενάκη λόγω της διττής σημασίας του, φιλοσοφικής και μαθηματικής. Από φιλοσοφική άποψη συνδέεται με τον φιλοσοφικό «στοχασμό», ενώ στα μαθηματικά συνδέεται με την θεωρία των πιθανοτήτων και τον χρησιμοποίησε για πρώτη φορά ο Ελβετός Ζακ Μπερνούλι, αναφερόμενος στη συμπεριφορά φαινομένων «μεγάλων αριθμών». Η θεωρία των «μεγάλων αριθμών», όπως αναπτύχθηκε από μεταγενέστερους επιστήμονες, εξηγεί – με απλά λόγια – ότι όσο πιο πολλά είναι κάποια φαινόμενα, τόσο περισσότερο τείνουν σε κάποιο συγκεκριμένο στόχο. Με αυτό το σκεπτικό, ο Ξενάκης κατευθύνθηκε σε μία «τυποποίηση» της μουσικής, με τη μαθηματική έννοια του όρου, εισάγοντας τον όρο «στοχαστική μουσική».

Με αυτή τη λογική, ο Ξενάκης κατασκευάζει συνολικά ηχητικά συμβάντα , τα οποία αποτελούνται από ένα μεγάλο πλήθος μεμονωμένων ήχων, με βάση τους στοχαστικούς νόμους. Συνθέτει έναν κύκλο έργων το 1962, τα οποία αριθμεί με τα αρχικά ST (ΣΤ, από το «Στοχαστικά»). Τα προηγούμενα έργα του τα κατέταξε στην κατηγορία της «ελεύθερης στοχαστικής μουσικής». Ως μεμονωμένα γεγονότα ενός μαζικού φαινομένου, που ορίζεται από στοχαστικούς νόμους, μπορούν να θεωρηθούν μοτίβα, ομάδες οργάνων, ηχοχρώματα, μορφολογικές δομές κ.ά. Για τους σχετικούς υπολογισμούς ο Ξενάκης άρχισε να χρησιμοποιεί ηλεκτρονικό υπολογιστή, κάτι που εντυπωσίασε ως πρωτοποριακό γεγονός για την εποχή. Η «μαρκοβιανή στοχαστική μουσική» σχετίζεται με τη θεωρία περί «στοχαστικών διαδικασιών» του μαθηματικού Αντρέι Μαρκόφ, γνωστή με το όνομα «μαρκοβιανές αλυσίδες».

Ο Ξενάκης εφαρμόζει ακόμα ένα πλήθος από μαθηματικές θεωρίες στο έργο του, όπως:
Η θεωρία των συνόλων, όπως την εφάρμοσε στο έργο του Έρμα για πιάνο. Όλη η έκταση του πιάνου θεωρείται ως σύνολο Α με τρία υποσύνολα, με αποτέλεσμα να προκύπτει ποικιλία ακουσμάτων
Η θεωρία των παιγνίων. Στα έργα που εφαρμόζει τη θεωρία αυτή (Duel και Στρατηγική), υπάρχουν δύο μαέστροι που αντιδρούν ο ένας στις επιλογές του άλλου. Είναι τα μόνα έργα του Ξενάκη, μαζί με το Λίναια-Αγών, στα οποία υπάρχει το στοιχείο του αυτοσχεδιασμού.
Η Άλγεβρα Μπουλ, σε συνδυασμό με τη θεωρία των συνόλων. Η θεωρία αυτή χρησιμοποιείται στα έργα Έρμα και Εόντα και ονομάζεται από τον Ξενάκη «Συμβολική μουσική».

Μάγια Αγγέλου
1928 – 2014

Η Μάγια Αγγέλου ήταν Αμερικανίδα ποιήτρια, συγγραφέας, ηθοποιός, μουσικός και υπέρμαχος των πολιτικών δικαιωμάτων των μαύρων στις ΗΠΑ. «Εθνικό Θησαυρό» τη χαρακτηρίζουν οι Αμερικανοί.

Η Μάργκεριτ Τζόνσον, όπως ήταν το πατρικό της όνομα, γεννήθηκε στις 4 Απριλίου του 1928 στο Σεντ Λούις του Μιζούρι. Πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια μετά τον χωρισμό των γονιών της.

Σε ηλικία 8 ετών έπεσε θύμα βιασμού από τον σύντροφο της μητέρας της. Όταν το αποκάλυψε στην οικογένειά της, ο άνδρας βρέθηκε νεκρός. «Πίστεψα ότι η φωνή μου τον σκότωσε, επομένως σκέφτηκα ότι ήταν καλύτερα να μη μιλάω. Κι έτσι σταμάτησα να μιλάω» είπε. Μίλησε ξανά μετά από πέντε χρόνια.

Το 1951 παντρεύτηκε τον ελληνοαμερικανό ηλεκτρολόγο και επίδοξο μουσικό Τος Άντζελος (Αναστάσιος Αγγελόπουλος), το επίθετο του οποίου υιοθέτησε έκτοτε ως καλλιτεχνικό ψευδώνυμο.

Το Μάγια ήταν το χαϊδευτικό της. Το ζευγάρι έφτιαξε ένα χορευτικό σχήμα, τους «Αλ και Ρίτα», αλλά το 1954 χώρισε, επειδή ο συμπατριώτης μας δεν ήταν αρεστός στη μητέρα της και ο γάμος τους ήταν αταίριαστος για τα ήθη της εποχής.

Μετά τον χωρισμό της, η Μάγια Άντζελου, όπως είναι η ορθή προφορά του ονόματός της στα αγγλικά, συνέχισε να χορεύει μόνη της σε νυχτερινά κλαμπ, ενώ κυκλοφόρησε και ένα δίσκο, το «Miss Calypso» (1957).

Από το 1959 αφιερώθηκε στη λογοτεχνία. Έγραψε ποίηση, διηγήματα, δοκίμια, κινηματογραφικά σενάρια, θεατρικά έργα και αυτοβιογραφικά βιβλία, με πιο γνωστό το «Ξέρω γιατί κελαηδάει το πουλί στο κλουβί», που αφηγείται τα δύσκολα παιδικά της χρόνια και αποτέλεσε μεγάλη εκδοτική επιτυχία το 1970. Παρότι δεν είχε πανεπιστημιακό δίπλωμα, δίδαξε επί σειρά ετών σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ στα τμήματα αμερικανικών σπουδών.

Εκτός από την καλλιτεχνική της δραστηριότητα, η Αγγέλου ανέπτυξε και έντονη πολιτική δράση, καθώς βρέθηκε στην πρώτη γραμμή του αγώνα των μαύρων στις ΗΠΑ για την απόκτηση πολιτικών δικαιωμάτων. Συνεργάστηκε με τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και ήταν στενή φίλη του δυναμικού ακτιβιστή Μάλκολμ X.

Το 1992 έγραψε το ποίημα «On the Pulse of the Morning», το οποίο διαβάστηκε στην ορκωμοσία του προέδρου Μπιλ Κλίντον. Το 2000 τιμήθηκε με το Εθνικό Μετάλλιο Τεχνών και το 2011 ο πρόεδρος Ομπάμα της απένειμε το Μετάλλιο της Ελευθερίας. Μετά τον θάνατο του Νέλσον Μαντέλα, ο οποίος είχε διαβάσει το ποίημα της «Still I Rise» κατά την τελετή ορκωμοσίας του το 1994, η Αγγέλου έγραψε το ποίημα «His Day Is Done» προς τιμήν του εκλιπόντα Νοτιοαφρικανού ηγέτη, μετά από παραγγελία του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών.

Η Μάγια Αγγέλου πέθανε στις 28 Μαΐου του 2014 στο Γουίνστον-Σάλεμ της Βόρειας Καρολίνας, σε ηλικία 86 ετών.
Στα ελληνικά κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Πατάκη τα αυτοβιογραφικά της κείμενα «Ξέρω γιατί κελαηδάει το πουλί στο κλουβί» και «Τα δυνατά πουλιά της επαγγελίας»

ορισμένα από τα πιο σημαντικά αποφθέγματα της ποιήτριας Μάγιας Αγγέλου

• Οι άνθρωποι μπορεί να μη θυμούνται τι έκανες ή τι τους είπες, αλλά πάντα θα θυμούνται πώς τους έκανες να αισθανθούν.
• Αν δεν σου αρέσει κάτι, άλλαξέ το. Αν δεν μπορείς να το αλλάξεις, άλλαξε τον τρόπο που το αντιμετωπίζεις. Μην παραπονιέσαι.
• Επιτυχία είναι να σ' αρέσει ο εαυτός σου, να σ' αρέσει αυτό που κάνεις και να σ' αρέσει ο τρόπος που το κάνεις.
• Ζήτα αυτό που θέλεις και να είσαι προετοιμασμένος να το αποκτήσεις.
• Η ζωή γουστάρει να τη βουτάνε από το πέτο και να της λένε: «είμαι μαζί σου μικρή μου, φύγαμε».
• Δεν πρέπει ποτέ να κάνεις πρώτη σου προτεραιότητα κάποιον που σε βλέπει απλά σαν μια εναλλακτική λύση.
• Θα πρέπει να ξέρουμε όλοι ότι η διαφορετικότητα κεντάει ένα πλούσιο χαλί, και πρέπει να καταλάβουμε πως όλοι οι κόμποι του χαλιού έχουν ισότιμη αξία, ανεξάρτητα από το χρώμα τους.
• Νομίζω πως το πιο σημαντικό πράγμα, πέρα από την πειθαρχία και τη δημιουργικότητα, είναι η τόλμη να τολμάς.
• Όλα στο σύμπαν έχουν ένα ρυθμό, όλα χορεύουν.
• Θα γνωρίσεις πολλές ήττες στη ζωή σου, αλλά ποτέ μην επιτρέψεις στον εαυτό σου να νικηθεί.
• Η ζωή είναι πόρνη. Πρέπει να βγεις έξω και να τους αλλάξεις τα φώτα.
• Αν εγώ δεν είμαι καλός με τον εαυτό μου, πώς μπορώ να περιμένω να είναι οι άλλοι καλοί μαζί μου;
• Η μόρφωση βοηθάει κάποιον να πάψει να φοβάται παράξενες καταστάσεις.
• Τίποτε δεν δουλεύει αν δεν δουλέψεις εσύ.
• H πίκρα είναι σαν τον καρκίνο. Τρώει το σώμα που την φιλοξενεί. Αλλά ο θυμός είναι σαν τη φωτιά. Τα εξαγνίζει όλα.
• Δεν υπάρχει μεγαλύτερη αγωνία από το να 'χεις μέσα σου μια ιστορία ανείπωτη.
• Τα παιδιά έχουν ταλέντο να υπομένουν, που πηγάζει από την άγνοια εναλλακτικών λύσεων.
• "Να φυλάγεσαι από τον γυμνό άνθρωπο που σου χαρίζει το πουκάμισό του."
• Όταν οι άνθρωποι σου δείχνουν ποιοι πραγματικά είναι, να τους πιστεύεις, την πρώτη φορά.
• H προκατάληψη είναι ένα βαρύ φορτίο που θολώνει το παρελθόν, απειλεί το μέλλον και κάνει το παρόν απρόσιτο.
• Μην φέρνεις τίποτε αρνητικό στην πόρτα μου.
• Δεν είναι δυνατό να ξοδέψεις όλη σου τη δημιουργικότητα. Όσο περισσότερη χρησιμοποιείς, τόσο περισσότερη έχεις.
• Οι ανάγκες της κοινωνίας προσδιορίζουν την ηθική της.
• Είναι πολύ λεπτή η γραμμή ανάμεσα στο να αγαπάμε τη ζωή και να είμαστε άπληστοι για αυτήν.
• Το πουλί δεν κελαηδάει επειδή έχει μια απάντηση, κελαηδάει επειδή έχει ένα τραγούδι.
• Κάνε ό,τι καλύτερο μπορείς μέχρι να μάθεις. Μετά όταν μάθεις καλύτερα, καν' το καλύτερα.
• Όλα τα μεγάλα επιτεύγματα απαιτούν χρόνο.
• Το θάρρος είναι το πιο σημαντικό από όλα τα προσόντα, γιατί χωρίς θάρρος δεν μπορείς να χρησιμοποιείς με συνέπεια κανένα άλλο προσόν.
• Οι λέξεις σημαίνουν περισσότερα από αυτό που διατυπώνεται γραπτά. Χρειάζεται η ανθρώπινη φωνή για να τις διαποτίσει με ένα βαθύτερο μήνυμα.