Άρθρα
Όπρα Γουίνφρεϊ, είναι Αμερικανίδα ιδιοκτήτρια και διευθύντρια μέσων μαζικής ενημέρωσης, εκδότρια περιοδικών, συγγραφέας βιβλίων, τηλεοπτική παραγωγός και ηθοποιός
Όπρα Γουίνφρεϊ
Η Όπρα Γουίνφρεϊ, είναι Αμερικανίδα ιδιοκτήτρια και διευθύντρια μέσων μαζικής ενημέρωσης, εκδότρια περιοδικών, συγγραφέας βιβλίων, τηλεοπτική παραγωγός και ηθοποιός. (Oprah Gail Winfrey, 29 Ιανουαρίου 1954)
Γεννήθηκε σε αγροτική επαρχία της πολιτείας Μισισίπι ως κόρη ανύπαντρης και έφηβης μητέρας. Τα παιδικά της χρόνια ήταν πολύ δύσκολα, με τις δύο γυναίκες να παλεύουν με τη φτώχεια και την ανέχεια μέσα στη μικρή γεωργική κοινότητα.
Σαν να μην έφταναν αυτά για τη ζωή του μικρού κοριτσιού, βιάζεται σε ηλικία 9 ετών από έναν αριθμό συγγενών της (θείος και ξάδερφος), αλλά και από φίλο της μητέρας της. Η οικογένεια μετακομίζει στην πόλη του Μιλγουόκι για να θαφτεί το γεγονός και εκεί, σε ηλικία 14 ετών, η Όπρα μένει έγκυος την ώρα που το έχει ήδη σκάσει από το σπίτι της, αν και θα έχανε το αγοράκι λίγο μετά τη γέννα του.
Επόμενη κίνηση, να μετακομίσει ξανά, αυτή τη φορά για να ζήσει με τον πατέρα της, κουρέα στο Τενεσί. Τα δύσκολα παιδικά χρόνια της Όπρα, όπου βίωσε από πρώτο χέρι τη φτώχεια, την κακοποίηση, τον ρατσισμό και το στίγμα, βρίσκουν λύτρωση το 1971, όταν γίνεται δεκτή στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Τενεσί και ξεκινά δειλά-δειλά την περιπέτειά της με το ραδιόφωνο και την τηλεόραση στο Νάσβιλ.
Τα πρώτα βήματα μιας τεράστιας καριέρας
Σταθμός στη σταδιοδρομία της Όπρα στάθηκε το 1976, όταν μετακομίζει στη Βαλτιμόρη του Μέριλαντ για να παρουσιάσει την πρώτη δική της εκπομπή! Γίνεται παρουσιάστρια στο τηλεοπτικό talk-show «People Are Talking», το οποίο μετατρέπεται σε επιτυχία σχεδόν από την αρχή και κάνει την Όπρα γνωστή.
Αφού πέρασαν 8 χρόνια στο τιμόνι της εκπομπής, ήταν πια ώρα για άλλα: η Όπρα βρίσκεται σε τηλεοπτικό σταθμό του Σικάγου, για να παρουσιάσει τη δική της πρωινή εκπομπή «A.M. Chicago». Αντίπαλός της στην πρωινή ζώνη ήταν ο «πολύς» Φιλ Ντόναχιου, τον οποίο μέσα σε λίγους μήνες κάνει σκόνη η Όπρα σε όρους τηλεθέασης: η εκπομπή της, από την τελευταία θέση που την παρέλαβε, ήταν πια το διαμάντι της πρωινής ζώνης!
Η επιτυχία της οδήγησε σε πανεθνική πια φήμη, την οποία εξαργύρωσε η Όπρα με ρόλο στο φιλμ του 1985 του Στίβεν Σπίλμπεργκ «The Color Purple», εμφάνιση μάλιστα για την οποία τιμήθηκε με υποψηφιότητα για Όσκαρ Β' Γυναικείου Ρόλου!
Η επόμενη χρονιά ήταν πάντως εκείνη που θα την έστελνε στην κορυφή των προτιμήσεων του τηλεοπτικού κοινού: η Όπρα λανσάρει το πρόγραμμα «Oprah Winfrey Show» το 1986, εξασφαλίζοντας συμφωνίες για την πανεθνική προβολή του. Η τοποθέτησή του στο πρόγραμμα περισσότερων από 120 σταθμών(!) και τα 10 εκατομμύρια ανθρώπων που είχε κοινό το στέλνουν στην κορυφή της συνολικής τηλεθέασης των ΗΠΑ.
Και βέβαια από τα 125 εκατομμύρια δολάρια που «καθάρισε» η εκπομπή στην πρώτη της αυτή χρονιά, στην τσέπη της δαιμόνιας παρουσιάστριας μπήκαν τα 30 εκατ. Ήταν πια εκατομμυριούχος!
Η Όπρα σύντομα θα αποκτούσε τα πλήρη δικαιώματα της εκπομπής από το δίκτυο ABC, ιδρύοντας έτσι τη δική της εταιρία παραγωγής Harpo Productions (αναγραμματισμός του Oprah), σε μια αμίμητη επιχειρηματική κίνηση που κάνει τον τραπεζικό της λογαριασμό να πάρει φωτιά!
Επιτυχία και ασύλληπτη φήμη
Το 1994, με τα υπόλοιπα talk-shows της Αμερικής να γίνονται ολοένα και πιο «κιτρινιάρικα», η ίδια αρνήθηκε να παντρέψει την εκπομπή της με τον σκανδαλοθηρικό Τύπο, κρατώντας τη έτσι μακριά από την κατρακύλα της αμερικανικής τηλεόρασης. Παρά το γεγονός ότι αρχικά έχασε σε νούμερα, κέρδισε τον σεβασμό των τηλεθεατών, κάτι που θα έκανε την τηλεθέαση να εκτοξευτεί για άλλη μια φορά, μόνο που πλέον τα ποσοστά ήταν δυσθεώρητα!
Και ως παραγωγός όμως δεν τα πήγαινε άσχημα. Η Harpo, κάτω από την υψηλή επίβλεψή της, παράγει το 1989 την τηλεοπτική μίνι σειρά «The Women of Brewster Place», στην οποία πρωταγωνιστούσε μάλιστα η ίδια, αποκομίζοντας μερικές ακόμα καραβιές λεφτών!
Τον προηγούμενο χρόνο είχε ήδη υπογράψει συμβόλαιο με την Disney, σε μια συμφωνία που την ήθελε πρωταγωνίστρια σε μια σειρά ταινιών του γνωστότατου στούντιο! Η πρώτη ταινία που ξεπήδησε όμως από το παχυλότατο συμβόλαιο, το «Beloved» με την Όπρα και τον Ντάνι Γκλόβερ, πήρε μεικτές κριτικές και δεν δικαίωσε τις αρχικές φιλοδοξίες των δημιουργών του.
Την ίδια εποχή η Όπρα, που ήταν πια εξίσου γνωστή για τις απέλπιδες προσπάθειές της να χάσει βάρος όλα αυτά τα χρόνια, καταφέρνει να απαλλαγεί από 40 περιττά κιλά και συμμετέχει για να το γιορτάσει στον Μαραθώνιο της Ουάσιγκτον το 1995.
Ταυτοχρόνως, στον απόηχο της προσωπικής νίκης με το βάρος της, η σεφ της, Rosie Daley, και ο γυμναστής της, Bob Greene, γράφουν αμφότεροι βιβλία που γίνονται ανάρπαστα. Η Όπρα ήταν πια ο Μίδας της τηλεόρασης που ό,τι άγγιζε γινόταν χρυσός! Την ίδια στιγμή, βλέποντας τις εκδοτικές επιτυχίες των δύο συνεργατών της, αποφασίζει να εμπλακεί στην περιπέτεια των βιβλίων και λανσάρει το «Oprah's Book Club» ως μέρος του τηλεοπτικού της σόου.
Όπως ήταν αναμενόμενο, τα βιβλία που προτείνει η Όπρα στο κοινό της γίνονται μπεστ-σέλερ και μια νέα φουρνιά άγνωστων συγγραφέων μετατρέπονται σε λογοτεχνικές διασημότητες! Και το 1999, όταν ντεμπουτάρει η Oxygen Media, η εταιρία που συνίδρυσε η Όπρα και είναι αφιερωμένη στην παραγωγή προγραμμάτων αποκλειστικά για γυναίκες τόσο στην καλωδιακή τηλεόραση όσο και το ίντερνετ, η παρουσιάστρια εξασφάλισε τη θέση της στην πρώτη γραμμή της βιομηχανίας του Τύπου.
Και βέβαια έγινε και ένας από τους πιο ισχυρούς και ευκατάστατους ανθρώπους της showbiz! Όταν λοιπόν το 2002 εξασφαλίζει άλλη μια παχυλή συμφωνία για ένα καινούριο συνοδευτικό πρόγραμμα του συνεχώς εξελισσόμενου «Oprah Winfrey Show», το νέο τηλεοπτικό προϊόν δεν παίζει πια κανένα ρόλο στις ασύλληπτες αποδοχές της: έχει αγγίξει ταβάνι!
Εν τω μεταξύ, από το 2000 είχε ήδη κυκλοφορήσει το περιοδικό της «O: The Oprah Magazine», που τη μετέτρεψε σε μεγιστάνα και της έντυπης ενημέρωσης.
Η Όπρα ήταν πια ηγέτης της αμερικανικής -και όχι μόνο- τηλεόρασης. Το 2004 υπογράφει νέο συμβόλαιο με το ABC για το «Oprah Winfrey Show» (μέχρι τη σεζόν 2010-2011), το οποίο προβάλλεται πλέον σε 212 αμερικανικά κανάλια αλλά και σε περισσότερες από 100 χώρες του πλανήτη...
Το Oprah Winfrey Network
Το 2009, η Όπρα ανακοίνωσε ότι η εκπομπή της θα έπαιρνε τέλος όταν θα έληγε το συμβόλαιό της το 2011. Όπως και πράγματι έγινε (στις 9 Σεπτεμβρίου 2011 έπεσαν οι οριστικοί τίτλοι τέλους για μια ολόκληρη τηλεοπτική εποχή), αν και η δαιμόνια Όπρα δεν θα σταματούσε εκεί. Πολύ σύντομα θα ξεκινούσε τη δική της περιπέτεια ως καναλάρχης του Oprah Winfrey Network (OWN TV), κοινή επιχειρηματική προσπάθεια με την Discovery Communications.
Παρά τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπισε αρχικά το κανάλι της, θα γινόταν πρωτοσέλιδο στον παγκόσμιο Τύπο τον Ιανουάριο του 2013, όταν και πρόβαλε τη συνέντευξη του καρκινοπαθή ποδηλάτη Λανς Άρμστρονγκ στην Όπρα, στην οποία εξομολογήθηκε τη χρήση απαγορευμένων ουσιών. Η συνέντευξη απέφερε εκατομμύρια δολάρια στο OWN!
Ακτιβισμός και φιλανθρωπία
Σύμφωνα με το έγκριτο περιοδικό «Forbes», η Όπρα είναι η πλουσιότερη Αφροαμερικανή του 20ού αιώνα και ο μόνος μαύρος δισεκατομμυριούχος για τρεις συναπτές χρονιές, την ίδια ώρα που το «Life» τη χαιρέτισε ως τη γυναίκα με τη μεγαλύτερη επιρροή της γενιάς της.
Όλοι οι τίτλοι και οι περγαμηνές της Όπρα όμως ωχριούν μπροστά στο φιλανθρωπικό της έργο, που μετρά και μπόλικες δεκαετίες ζωής και αναρίθμητα εκατομμύρια σε αγαθοεργίες. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι το περιοδικό «Business Week» την ονόμασε ήδη από το 2005 ως τη μεγαλύτερη μαύρη φιλάνθρωπο στην αμερικανική ιστορία.
Το φιλανθρωπικό της σωματείο, το Oprah's Angel Network, έχει δαπανήσει περισσότερα από 51 εκατ. δολάρια σε αγαθοεργίες που εκτείνονται από την εκπαίδευση των κοριτσιών της Νότιας Αφρικής μέχρι και την ανακούφιση των θυμάτων του τυφώνα Κατρίνα.
Δεν είναι όμως μόνο τα χρήματα που δίνει: το 1994 ο πρόεδρος Μπιλ Κλίντον επικύρωσε το σχέδιο νόμου που πρότεινε η Όπρα στο αμερικανικό Κογκρέσο μετατρέποντάς το σε νομοσχέδιο των ΗΠΑ και έχει να κάνει με τη δημιουργία μιας ομοσπονδιακής βάσης δεδομένων με τα στοιχεία όσων έχουν καταδικαστεί για παιδική κακοποίηση.
Η απαρίθμηση των φιλανθρωπικών της δραστηριοτήτων ξεφεύγει από τα στενά όρια του πορτρέτου της, καθώς κάτι τέτοιο θα απαιτούσε ξεχωριστό άρθρο (ή καλύτερα τόμους!). Αρκεί πάντως να αναφερθεί η αθρόα στήριξη που παρέχει σε αναξιοπαθούντες, εκπαιδευτικά ιδρύματα και φιλανθρωπικά προγράμματα στα μήκη και τα πλάτη της Γης.
Στην πολιτική της δραστηριότητα, η Όπρα υποστήριξε τον πρόεδρο Ομπάμα τον Δεκέμβριο του 2007, περιοδεύοντας στο πλευρό του σε αρκετές πολιτείες και προσελκύοντας για λογαριασμό του τα μεγαλύτερα κοινά που έχουν δει ποτέ οι ΗΠΑ σε προεκλογικές ομιλίες! Ήταν η πρώτη φορά στην καριέρα της που υποστήριξε δημόσια προεδρικό υποψήφιο, με την πρόδηλη συμβολική του χρώματος να μην αφήνει περιθώρια αμφιβολίας για τους λόγους που προέβη σε μια τέτοια κίνηση.
Τελευταίος σταθμός σε μια ασύλληπτη καριέρα που συνεχίζεται με την ίδια δυναμική, ο Νοέμβριος του 2013, όταν η Όπρα έλαβε την ύψιστη τιμή που μπορεί να απολαύσει αμερικανός πολίτης, το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας.
Στην προσωπική της ζωή, η Όπρα είναι αρραβωνιασμένη από το 1992 με μεγαλοστέλεχος φίρμας δημοσίων σχέσεων (Stedman Graham)...
Κώστας Μαρτάκης, είναι τραγουδιστής, μοντέλο, περιστασειακός ηθοποιός και παρουσιαστής
Κώστας Μαρτάκης
Ο Κώστας Μαρτάκης είναι τραγουδιστής, μοντέλο, περιστασειακός ηθοποιός και παρουσιαστής. Γεννήθηκε στις 25 Μαΐου του 1984 στην Αθήνα.
Μέχρι τα 22 του χρόνια ασχολήθηκε με τον αθλητισμό και συγκεκριμένα με το μπάσκετ.
Εγινε γνωστός με την συμμετοχή του στο μουσικό reality "Dream Show". Ξεκίνησε στο χώρο έχοντας ασχοληθεί με το χώρο της μόδας ως μοντέλο. Το καλοκαίρι του 2006 κυκλοφόρησε το πρώτο δείγμα της δισκογραφικής του δουλειάς με το single "Πάντα Μαζί". Την ίδια χρονιά συνεργάστηκε με γνωστά ονόματα του τραγουδιού, όπως η Δέσποινα Βανδή και ο Γιώργος Μαζωνάκης.
Το 2007 τραγούδησε μαζί με την Κέλλυ Κελεκίδου, το Διονύση Μακρή και το Νίκο Απέργη. Toν Μάιο του 2007 ο Μαρτάκης ερμήνευσε ένα κομμάτι με το Χρήστο Δάντη σε "μυστική συναυλία " (Secret Concert) που διοργάνωσε το μουσικό κανάλι MAD TV. Τον Ιούνιο του ιδίου έτους κυκλοφόρησε το νέο του CD με τον τίτλο "Ανατροπή".
Ο Κώστας Μαρτάκης πήρε μέρος στο φεστιβάλ New Wave Festival που έγινε στην Λεττονία, παίρνοντας την 2η θέση.
Ο Κώστας Μαρτάκης στην Μόσχα κατά την διάρκεια του βίντεο κλιπ του με τον τίτλο «Όνειρα Μεγάλα»
Με αφορμή το επαγγελματικό του ταξίδι στη Μόσχα, γυρίστηκε το video clip του τραγουδιού «Όνειρα Μεγάλα». Είναι η πρώτη φορά που Έλληνας καλλιτέχνης παίρνει άδεια για να κάνει γυρίσματα σε ιστορικούς χώρους της Μόσχας, όπως το παλάτι του Κρεμλίνου, η Κόκκινη Πλατεία, και ο ναός του Αγ. Βασιλείου. Το Δεκέμβριο του 2007 ο Κώστας Μαρτάκης επιλέγεται από την ΕΡΤ, ως ένας από τους 3 υποψηφίους που θα εκπροσωπήσουν την Ελλάδα στον Ευρωπαϊκό διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision. Ο Κώστας Μαρτάκης συμμετέχει στον Ελληνικό διαγωνισμό με το ποπ ροκ τραγούδι «ALWAYS & FOREVER» σε μουσική του Δημήτρη Κοντόπουλου και στίχους της Βίκυ Γεροθόδωρου.
Το Δεκέμβριο του 2007 ανακοινώθηκε η υποψηφιότητά του για την ελληνική εκπροσώπηση στο διαγωνισμό τραγουδιού της Γιουροβίζιον του 2008, με συνυποψήφιες τραγουδίστριες την Καλομοίρα και τη Χρύσπα. To τραγούδι του Μαρτάκη παρουσιάστηκε μαζί με τα τραγούδια των άλλων δύο υποψηφίων στις 6 Φεβρουαρίου και έχει τον τίτλο Always and Forever. Κέρδισε το τραγούδι της Καλομοίρας.
Το καλοκαίρι του 2008 ο Κώστας Μαρτάκης πραγματοποιεί περιοδεία στην Ανατολική Ευρώπη για την προώθηση του «ALWAYS & FOREVER» που κυκλοφόρησε και στα Ρώσικα.
Ο Κώστας Μαρτάκης με την Τζένιφερ Λόπεζ και το σύζυγό της στην Αθήνα. Ο Κώστας Μαρτάκης άνοιξε τη συναυλία της τον Σεπτέμβριο του 2008.
Παράλληλα στην Ελλάδα κυκλοφορεί το πρώτο του digital single «Φίλα με». Το 2008 άνοιξε τη συναυλία της Τζένιφερ Λόπεζ στην Αθήνα. Το Αμερικάνικο δικτυο «E! Entertainment» τον βάζει στη λίστα με τους 25 πιο σέξι άντρες του πλανήτη.
Την Άνοιξη του 2009 κλείνει ο κύκλος συνεργασίας του μετά από 3 χρόνια με τη Sony music και υπογράφει συμβόλαιο με την Universal Music. Το καλοκαίρι του 2009 ολοκληρώνει τη στρατιωτική του θητεία και ταξιδεύει στη Σουηδία όπου ηχογραφεί με το συνθετικό δίδυμο Holter & Erixson το πρώτο του single με την Universal Music με τίτλο «ΠΙΟ ΚΟΝΤΑ». Το δεύτερο άλμπουμ του κυκλοφόρησε στις 12 Νοεμβρίου 2009 με τίτλο «Πιο κοντά» κι έγινε πλατινένιο μέσα σε λίγους μήνες.
Τον Μάρτιο του 2011 συμμετέχει στο χορευτικό σόου του ANT1 "Dancing with the Stars". Στο σόου Dancing with the stars, το οποίο είχε φιλανθρωπικό σκοπό, κατάφερε να βγει δεύτερος έπειτα από μια συνεργασία με τη χορεύτρια Μαρία Αντιμισάρη.
Στις 5 Δεκεμβρίου κυκλοφορεί ο τρίτος δίσκος του Κώστα Μαρτάκη με τίτλο "ΕΝΤΑΣΗ" από την Universal Music. Πήρε μέρος στο δημοφιλές σόου Your Face Sounds Familiar στο οποίο κατάφερε να πάρει την πέμπτη θέση.
Στην πιο ώριμη και δημιουργική περίοδο της ζώης του κυκλοφορεί τον τέταρτο ολοκληρωμένο του δίσκο με τίτλο "Αν Κάπου Κάποτε" το 2013. Περιέχει κομμάτια πιο ώριμα και ο δικός σημειώνει μεγάλη επιτυχία. Την επόμενη χρονιά είναι παρουσιαστής στο Backstage του σόου Dancing with the stars 5 μαζί με την Δούκισσα Νομικού.
Tην ίδια περίοδο κυκλοφορεί και το νέο του single "Μόνος Μου" σε στίχους και μουσική του Στέλιου Ρόκκου. Το single γυρίζεται με τη σκηνοθεσία του Γιάννη Παπαδάκου. Τον Μάρτιο του ίδιου έτους κυκλοφορεί το single "Ούτε Ήξερες", σε μουσική Κυριάκου Παπαδόπουλου και στίχους Ηλία Φιλίππου, είναι ένα ιδιέταιρο τσιφτετέλι που μόλις κυκλοφόρησε στα ραδιόφωνα όλης της Ελλάδας αγαπήθηκε από το πρώτο άκουσμα!
Το 2015 βρίσκει τον Κώστα να παρουσιάζει το τηλεοπτικό παιχνίδι "Super Buzz" στο Epsilon! Παράλληλα εμφανίζεται στο Posidonio μαζί με τον Γιάννη Πλούταρχο, Μαρία Έλενα Κυριάκου, Boys and Noise, Βίλλυ Ραζή, Josephine και Βαλένθια. Τον Ιούνιο κυκλοφορεί το single με τίτλο "Πες Το Ναι" σε μουσική του Κυριάκου Παπαδόπουλου και σε στίχους της Βίκυς Γεροθόδωρου. Ο Κώστας ερμηνεύει το νέο hit single του καλοκαιριού και ο Κώστας Καπετανίδης τον σκηνοθετεί σε μοναδικά τοπία της Ζακύνθου!
Το, παγκόσμια γνωστό, Ναυάγιο, το νησί του Cameo, η Ιερά Μητρόπολη της Ζακύνθου, τα μαγευτικά σοκάκια και τα καταγάλανα νερά του Ιονίου, είναι μερικά απο τα τοπία που βρίσκουμε τον Κώστα Μαρτάκη να τραγουδάει «Πες Το Ναι» και να αναδεικνύει τις φυσικές ομορφιές της χώρας μας.
Τον ίδιο μήνα εμφανίζεται στα Mad Video Music Awards 2015 μαζί με τον RiskyKidd, τον Oge και τον Dj Pitsi, σε μία εμφάνιση - έκπληξη, παρουσιάζοντας το νέο single "Πες Το Ναι" σε ένα ιδιαίτερο remix με το Bailando, του Enrique Iglesias. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους ο Κώστας συμμετέχει στην καθημερινή πρωινή εκπομπή του Mega Channel "Καλημερούδια", την οποία παρουσιάζει η Ντορέττα Παπαδημητρίου. Παράλληλα εμφανίζεται στην Πύλη Αξιού με την Δέσποινα Βανδή και τον Παντελή Παντελίδη.
Παράλληλα, κυκλοφορεί το νέο single "Εγώ Θα Φύγω". Σε μουσική του Κυριάκου Παπαδόπουλου, όπως και ολόκληρος ο επερχόμενος δίσκος και σε στίχους της Ναταλίας Γερμανού, ο Κώστας Μαρτάκης ερμηνεύει μια αισθησιακή μπαλάντα, ύμνο στην πραγματική αγάπη! Το single οπτικοποιείται σε σκηνοθεσία Γιάννη Παπαδάκου. Τέλη Φεβρουαρίου κυκλοφορεί το νέο single "Πάντα Θα Ζεις", λίγο πριν την κυκλοφορία του νέου του album. Η μουσική υπογράφεται και πάλι από τον Κυριάκο Παπαδόπουλο και οι στίχοι από τον Γιώργο Τσοπάνη.
Χρήστος Ευθυμίου, "o πιο διάσημος «βλάκας" του ελληνικού κινηματογράφου με μετάλλιο ανδρείας και σπουδές στη Νομική
Χρήστος Ευθυμίου
"o πιο διάσημος «βλάκας" του ελληνικού κινηματογράφου
με μετάλλιο ανδρείας και σπουδές στη Νομική
Ο Χρήστος Ευθυμίου ήταν Έλληνας κωμικός ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου. (Κωσταλέξι της Φθιώτιδας (Λαμία) 3 Αυγούστου 1900 - 4 Μαΐου 1971)
Πρόκειται για τον πιο διάσημο και συνάμα γλυκό "βλάκα", που πέρασε από την ιστορία του κινηματογράφου. Ένας ρόλος που εκτόξευσε την καριέρα του, αλλά και του έδωσε μία ξεχωριστή θέση στην καρδιά του κοινού.
Ο κόσμος λάτρεψε τον κινηματογραφικό χαρακτήρα του αφελή, που με τόσο πειστικότητα υποδύθηκε στο πανί ο Χρήστος Ευθυμίου. Και ήταν τόσο μέσα στο πετσί του ρόλου, που θαρρείς ότι και στην πραγματική του ζωή ο ηθοποιός ήταν τόσο γλυκά… αφελής.
Ο πατέρας του διατηρούσε στο χωριό ένα καφεζυθοπωλείο, όμως, ήταν κι ερασιτέχνης ηθοποιός. Εκείνο, λοιπόν, το μικρό καφενεδάκι, τα βράδια μετατρεπόταν σε θέατρο, φιλοξενώντας διάφορους αθηναϊκούς θιάσους αλλά και ερασιτεχνικές παραστάσεις με ντόπιους συντελεστές. Και κάπως έτσι και με αυτές τις εικόνες μεγάλωσε ο ηθοποιός. Αλλά η Υποκριτική θα αργούσε να μπει στη ζωή του.
Όταν τελείωσε το Γυμνάσιο στη Λαμία, πήρε μέρος στη Μικρασιατική Εκστρατεία κάνοντας τη στρατιωτική του θητεία. Ήταν σε μάχιμη μονάδα του Ελληνικού στρατού και αποβιβάστηκε από τους πρώτους στη Σμύρνη, τον Μάιο του 1919. Μάλιστα, αργότερα, τα ανδραγαθήματα τιμήθηκαν με το μετάλλιο ανδρείας. Ένας λεοντόκαρδος, λοιπόν, άνδρας με καρδιά μικρού παιδιού.
Μετά τον στρατό, μπήκε στη Νομική Αθηνών, όμως, στα χρόνια της φοίτησης του, μπήκε στο μυαλό του και η Υποκριτική. Ήταν ένας ανομολόγητος έρωτας που πήρε σάρκα και οστά, όταν πέρασε θριαμβευτικά στη νεοϊδρυθείσα Επαγγελματική Σχολή Θεάτρου, του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών. Το ανυπέρβλητο ταλέντο του Χρήστου Ευθυμίου έγινε αντιληπτό από τους καθηγητές της Σχολής, οι οποίοι εντυπωσιάστηκαν τόσο από το παρουσιαστικό του, όσο και από τις γκριμάτσες του. Όπλα που αργότερα αποδείχτηκαν… άσος στο μανίκι του. Όσο για τη δικηγορία; Τελείωσε τη Σχολή, ενώ προηγουμένως για να βγάζει τα προς τα ζην, δούλεψε στο υπουργείο Δικαιοσύνης. Όμως, ήξερε ότι αυτή η σχέση είχε ημερομηνία λήξης. Τα μυαλά του 25χρονου, τότε Χρήστου τα είχε πάρει ήδη η Υποκριτική.
Η οικογένειά του ήταν πάντα στο πλευρό του. Οι εποχές, όμως, ήταν δύσκολες και τα χρόνια φτωχικά. Έτσι, για να μπορέσει να επιβιώσει, αναγκαζόταν να δουλεύει, όσο σπούδαζε. Εκτός από το υπουργείο Δικαιοσύνης, δούλεψε και ως υποβολέας σε θεατρικές σκηνές. Εκεί, λέγεται ότι συνέβη ένα περιστατικό, που τον πείσμωσε για την μετέπειτα καλλιτεχνική του πορεία.
Ο ηθοποιός φέρεται να είχε δυσανασχετήσει που οι καθηγητές του τού έδιναν μόνο κωμικούς ρόλους. Και μία μέρα έπιασε τον διευθυντή της Σχολής και του εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του.
Εκείνος, θυμωμένος με το νεαρό σπουδαστή, τον έπιασε από το γιακά, τον πήγε μπροστά από έναν καθρέφτη και φέρεται να του είπε: «Πιστεύεις στ’ αλήθεια ότι κάνεις εσύ για Οιδίποδας ή για Σέξπιρ; Κοίτα τη φάτσα σου και πες μου!».
Η αντίδραση του καθηγητή δεν στάθηκε ικανή να τον πάρει από κάτω και να γκρεμίσει το όνειρό του να παίξει στο θέατρο.
Ήταν ένα διακαής πόθος και το 1929 όταν πήρε το πτυχίο του, ήξερε πώς θα κυνηγήσει το όνειρό του.
Όπως και να είχε. Άλλωστε, αποφοίτησε από τη Σχολή ως ένα εξαιρετικό ταλέντο και αυτό ήταν ένα δυνατό «όπλο», για τη συνέχεια.
Το 1929 έκανε τη πρώτη του θεατρική παρουσία με το θίασο Κυβέλης και μετά διετία προσκλήθηκε ως ιδρυτικό μέλος του Βασιλικού Θεάτρου, όπου και υπηρέτησε ως βασικό στέλεχος και ως ένας των πρωταγωνιστών του. Από τη θέση αυτή διέπρεψε ως κωμικός ιδίως σε έργα του Μολιέρου, του Σαίξπηρ, αλλά και σε χαρακτηριστικούς ελληνικούς λαογραφικούς ρόλους ελληνικών έργων.
Στη ζωή του, πολύ νωρίς μπήκε το τότε νεοσύστατο Βασιλικό Θέατρο (το σημερινό Εθνικό) και παρέμεινε στην κεντρική του σκηνή, ως ιδρυτικό μέλος μέχρι το 1955.
Μέσα σε αυτά τα χρόνια, πρωταγωνίστησε σε πλείστες θεατρικές παραστάσεις, όπου το κωμικό του ταλέντο ξεχείλιζε στη σκηνή. Μάλιστα, το 1952 δίπλα στο παράσημο ανδρείας από τη Μικρασιατική εκστρατεία για τα ανδραγαθήματά του, ήρθε να προστεθεί ένα ακόμη παράσημο, αυτό από το Γαλλικό κράτος για την εξαιρετική ερμηνεία του στον Μολιέρο.
Χαρακτηρίστηκε ως μία «κωμική διάνοια», την αξία της οποίας είχε την τύχη να γνωρίσει το ευρύ κοινό και μέσα από τον κινηματογράφο. Και ας μην πρωταγωνίστησε σε πολλές ταινίες.
Η αλήθεια είναι ότι πολλοί ηθοποιοί έχουν χαρακτηριστεί από έναν ρόλο που έχουν υποδυθεί και με αυτόν έχουν περάσει στη συνείδηση του κοινού. Και σίγουρα αυτό ισχύει και με την περίπτωση του Χρήστου Ευθυμίου.
Το 1959, ο Γιάννης Δαλιανίδης μετέφερε στη μεγάλη οθόνη το θεατρικό έργο του Δημήτρη Ψαθά, «Ένας βλάκας και μισός». Στο ρόλο του καλοκάγαθου, μα αφελή Θωμά Κατσαρού επιλέχθηκε ο Χρήστος Ευθυμίου, ο οποίος είχε ήδη δώσει το στίγμα του στο ρόλο του ανόητου φουκαρά.
Η ταινία γνώρισε τεράστια επιτυχία και το κοινό λάτρεψε τον αφελή αυτό χαρακτήρα, με τη χαρακτηριστική φωνή. Ο Χρήστος Ευθυμίου καθιερώθηκε στη συνείδηση όλων ως ο πιο «γλυκός βλάκας», που πέρασε ποτέ από το πανί. Και δεν έχουν άδικο.
Ένα χρόνο αργότερα, συμμετείχε σε ακόμη μία μεγάλη κινηματογραφική επιτυχία, του Ιάκωβου Καμπανέλλη στην ταινία «Η Χιονάτη και τα 7 γεροντοπαλίκαρα». Μία ταινία που ο κόσμος έκανε ουρές έξω από τις κινηματογραφικές αίθουσες και είχε ακόμη και εφτά προβολές μέσα στην ημέρα. Ο λόγος; Συμμετείχαν σε αυτήν, τα μεγαλύτερα αστέρια της εποχής. Από την Τζένη Καρέζη και τον Ανδρέα Μπάρκουλη, μέχρι τον Ορέστη Μακρή, τον Διονύση Παπαγιαννόπουλο, τον Μίμη φωτόπουλο, τον Βασίλη Αυλωνίτη, το Νίκο Σταυρίδη, τη Δέσπω Διαμαντίδου, τον Αλέκο Λειβαδίτη και τον Χρήστο Ευθυμίου, στο ρόλο του γλυκού κι ευγενικού γιατρού.
Μάλιστα, λέγεται ότι την ταινία την είχε απορρίψει ο Φίνος, επειδή φοβήθηκε πώς με τόσα αστέρια μαζεμένα, δεν θα έλειπαν οι γκρίνιες και τα προβλήματα. Κάτι βέβαια, που δεν ίσχυσε ποτέ.
Αυτή ήταν και η τελευταία του ταινία, αφού ο ηθοποιός αποφάσισε να κλείσει το σύντομο, αλλά «χρυσό» κύκλο στον κινηματογράφο. Αφοσιώθηκε στο θέατρο, όπου πήρε ακόμη ένα παράσημο για το τεράστιο ταλέντο του και την προσφορά του στο θέατρο, από τον Βασιλιά Παύλο.
Επίσης χαρακτηριστική υπήρξε η επί μακρόν συμμετοχή του σε καθημερινές απογευματινές ραδιοφωνικές πεντάλεπτες "παρλάτες" με την ατάκα "Αχ τι τραβάω!"
Διακρίσεις
Το 1952 τιμήθηκε ιδιαίτερα από τη Γαλλική Κυβέρνηση για την εξαίρετη ερμηνεία του των έργων του Μολιέρου με το παράσημο των Ακαδημαϊκών Δαφνών. Μετά τον θάνατο του Βασίλη Λογοθετίδη το 1960 τέθηκε επικεφαλής του θιάσου του εκλιπόντος δημοφιλούς κωμικού. Δύο χρόνια αργότερα τιμήθηκε με σχετικό παράσημο από τον Βασιλέα Παύλο.
Φιλμογραφία
Έτος Τίτλος
1933 Δεσποινίς δικηγόρος
1944 Το δρομάκι του Παραδείσου
1954 Η άγνωστος
1955 Ο αγαπητικός της βοσκοπούλας
1957 Ο γυναικάς
1959 Ένας βλάκας και μισός
1960 Η Χιονάτη και τα 7 γεροντοπαλίκαρα
Θέατρο
Έτος Τίτλος
1929 Δεσποινίς δικηγόρος
1932 Βαβυλωνία
1933 Ο αρχοντοχωριάτης
1936 Δον Κιχώτης & Ο επιθεωρητής
1940 Η νυχτερίδα
1946 Φον Δημητράκης
1950 Ο φαταούλας
1961 Φύλαγε τα ρούχα σου & Η νύχτα είναι του Λεωνίδα
1962 Δεσποινίς ετών 39
1967 Ταρτούφος & Ο επιθεωρητής
Ραδιοφωνικές εκπομπές
Η νύχτα είναι του Λεωνίδα
Αχ τι τραβάω
Σίγκμουντ Φρόυντ, ήταν Αυστριακός ιατρός, φυσιολόγος, ψυχίατρος και θεμελιωτής της ψυχανάλυσης
Σίγκμουντ Φρόυντ
Ο Σίγκμουντ Φρόυντ ήταν Αυστριακός ιατρός, φυσιολόγος, ψυχίατρος και θεμελιωτής της ψυχανάλυσης. Αναγνωρίζεται ως ένας από τους πλέον βαθυστόχαστους αναλυτές του 20ού αιώνα που μελέτησε και προσδιόρισε έννοιες όπως το ασυνείδητο, την απώθηση και την παιδική σεξουαλικότητα. (Sigmund Freud, γεννημένος ως Σίγκισμουντ Σλόμο Φρόυντ, 6 Μαΐου 1856 – 23 Σεπτεμβρίου 1939)
Οι επιστημονικές θεωρίες του Φρόυντ και οι τεχνικές θεραπείας που ανέπτυξε θεωρήθηκαν ιδιαίτερα καινοτόμες και αποτέλεσαν αντικείμενα έντονης αμφισβήτησης όταν παρουσιάστηκαν στη Βιέννη του 19ου αιώνα. Ωστόσο και σήμερα συνεχίζουν να εγείρουν έντονο προβληματισμό και αντιπαραθέσεις. Η επίδραση του Φρόυντ δεν περιορίστηκε μόνο στην ψυχολογία και την ψυχιατρική, αλλά ταυτόχρονα απλώθηκε σε πολλούς τομείς της επιστήμης (ανθρωπολογία, κοινωνιολογία, φιλοσοφία) και της τέχνης.
Νεανικά χρόνια
Ο Σίγκμουντ Φρόυντ γεννήθηκε στη σημερινή πόλη της Τσεχίας Πρίμπορ (Příbor, γερμανικά: Φράιμπεργκ), που αποτελούσε την εποχή εκείνη τμήμα της Αυστρίας. Ήταν εβραϊκής καταγωγής και σύμφωνα με τη σύντομη αυτοβιογραφία που έγραψε το 1925, η οικογένεια του πατέρα του ήταν παλαιότερα εγκατεστημένη στη Ρηνανία, πριν εγκαταλείψει την περιοχή μετά από αντισημιτικό διωγμό.
Η γέννησή του ακολούθησε δύο μήνες μετά το θάνατο του παππού του, Σάλομον Φρόυντ, γεγονός που θεωρήθηκε ιδιαίτερης σημασίας και για το λόγο αυτό του δόθηκε εκτός από το γερμανικό όνομα Σίγκμουντ, το εβραϊκό όνομα Σάλομον (Salomon) που έφερε ο παππούς του. Ο πατέρας του, Γιάκομπ Φρόυντ (1815-96), ήταν έμπορος μαλλιού και απέκτησε τον Σίγκμουντ στη διάρκεια του δεύτερου γάμου του με την Amalie Nathansohn (1835-1930), μαζί με άλλους δύο γιους και πέντε κόρες.
Σε ηλικία τριών ετών, ο Φρόυντ μετακόμισε με την οικογένεια του στη Λειψία και ένα χρόνο αργότερα στη Βιέννη, όπου και έζησε μέχρι το 1938.
Κυριότερες αιτίες για τη μετεγκατάσταση της οικογένειας υπήρξε από τη μία πλευρά η παρατηρούμενη ανεργία, εξαιτίας της κρίσης του εμπορικού κλάδου, και από την άλλη ο ανερχόμενος τσεχικός εθνικισμός που στράφηκε εναντίον των γερμανόφωνων Εβραίων.
Για την περίοδο των παιδικών χρόνων του Φρόυντ, διαθέτουμε λίγες πληροφορίες, ενώ ούτε ο ίδιος καταπιάστηκε με αυτή στα γραπτά του. Σχετικά με τη θρησκευτική ανατροφή του, επιβεβαιώνεται πως ήταν από νωρίς εξοικειωμένος με τα ιουδαϊκά έθιμα, ενώ ήρθε επίσης σε επαφή με την καθολική λειτουργία υπό την επίδραση της καθολικής γκουβερνάντας του.
Από νεαρή ηλικία, έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη μελέτη της Βίβλου, η οποία, όπως ο ίδιος σημείωσε στην αυτοβιογραφία του άσκησε διαρκή επίδραση πάνω του, αν και σε όλη τη διάρκεια της ζωής του παρέμεινε αντίθετος με όλους τους θρησκευτικούς κανόνες, υιοθετώντας τελικά μία αθεϊστική στάση ζωής, χωρίς ωστόσο να απολέσει τη συναίσθηση της εβραϊκής του καταγωγής.
Ήδη από τα παιδικά του χρόνια έδειξε να διαθέτει σημαντικές διανοητικές ικανότητες, ενώ ήταν άριστος και πειθαρχημένος μαθητής. Την εκπαίδευσή του ανέλαβαν αρχικά οι γονείς του, πριν σταλεί σε ένα άγνωστο ιδιωτικό σχολείο.
Σε ηλικία εννέα ετών πέτυχε στις εισαγωγικές εξετάσεις του γυμνασίου Sperl, όπου ξεχώρισε για τις επιδόσεις του και αποφοίτησε με τη διάκριση summa cum laude. Διέθετε κλίση στις γλώσσες και μεγάλη ευχέρεια στα Λατινικά, τα Αρχαία Ελληνικά, τα Γαλλικά και τα Αγγλικά.
Σπουδές και πρώτες έρευνες
Το φθινόπωρο του 1873 ξεκίνησε σπουδές ιατρικής στη σχολή του Πανεπιστήμιο της Βιέννης. Πέρα από τα καθιερωμένα μαθήματα που απαιτούνταν, παρακολούθησε επίσης με ενδιαφέρον διαλέξεις στη φιλοσοφία. Το Μάρτιο του 1876, ανέλαβε την πρώτη του πρωτότυπη έρευνα, υπό την επίβλεψη του καθηγητή ζωολογίας Καρλ Κλάους, ο οποίος ήταν επικεφαλής του Ινστιτούτου Συγκριτικής Ανατομίας. Ο Φρόυντ υπήρξε ένας από τους πρώτους επιστήμονες που χρηματοδοτήθηκαν για έρευνα στον Ζωολογικό Πειραματικό Σταθμό που είχε ιδρυθεί στην Τεργέστη.
Στο πλαίσιο της έρευνάς του, ασχολήθηκε με τη θαλάσσια ζωολογία και ειδικότερα με το πρόβλημα της γονιδιακής δομής των χελιών. Στο τέλος του τρίτου έτους σπουδών του, ξεκίνησε η συνεργασία του με τον φυσιολόγο Ερνστ Βίλελμ φον Μπρύκε (Ernst von Brücke), ο οποίος αποτελούσε εκπρόσωπο της σχολής φυσιολογίας του Helmholtz, η οποία προσπαθούσε να εξηγήσει όλα τα φαινόμενα στη βάση φυσικοχημικών διεργασιών.
Το 1876 έγινε δεκτός στο Ινστιτούτο Φυσιολογίας του Μπρύκε στο πανεπιστήμιο, όπου εργάστηκε κατέχοντας τον τίτλο του famulus, αποτελώντας ερευνητή φοιτητή. Ο Φρόυντ ερεύνησε ένα γένος ψαριών (πετρόμυζον), και ειδικότερα ένα ιδιόμορφο κύτταρό τους, που είχε νωρίτερα ανακαλυφθεί.
Η εργασία του εντασσόταν στο πλαίσιο ενός ευρύτερου προβληματισμού, σχετικά με το ερώτημα της εποχής εκείνης αν το νευρικό σύστημα των ανώτερων ζώων διαφέρει από εκείνο των κατώτερων. Η έρευνά του κατέληξε σε μία ανακάλυψη ιδιαίτερης σημασίας, καθώς αποδείκνυε πως τα κύτταρα του νευρικού συστήματος των κατώτερων ζώων εμφάνιζαν μία συνέχεια με εκείνα των ανώτερων.
Το 1878, παρουσιάστηκε από τον Μπρύκε στην Ακαδημία και λίγο αργότερα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό που εξέδιδε. Το επόμενο διάστημα ασχολήθηκε με το ίδιο γενικό πρόβλημα και υπήρξε ο πρώτος που παρατήρησε το θεμελιώδες χαρακτηριστικό των νευρικών ινών, πως οι κυλινδράξονές τους είναι ανεξαιρέτως ινιδιακοί σε ότι αφορά τη δομή τους. Σύμφωνα με το μαθητή και φίλο του Φρόυντ, Έρνεστ Τζόουνς, οι μελέτες του θα μπορούσαν να τον οδηγήσουν μεταξύ των πρωτοπόρων της νευρωνικής θεωρίας, αν ο ίδιος δεν περιόριζε τις σκέψεις του στις «λογικές και όχι απώτερες συνέπειές τους».
Το 1879 υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία, διάρκειας ενός έτους, και στις 30 Μαρτίου 1881 απέκτησε το διδακτορικό του δίπλωμα, αριστεύοντας στις τελικές εξετάσεις. Σε σχέση με την κανονική διάρκεια σπουδών της εποχής εκείνης, ο Φρόυντ καθυστέρησε σημαντικά στη λήψη του διπλώματός του, πιθανώς εξαιτίας της ερευνητικής του δραστηριότητας, η οποία όπως ανέφερε ο ίδιος σε επιστολή του αποτελούσε εμπόδιο στη μελέτη του.
Το επόμενο διάστημα συνέχισε να εργάζεται στο Ινστιτούτο Φυσιολογίας του Brücke, γεγονός που θεωρείται ενδεικτικό της κλίσης του προς την έρευνα και της αποστροφής του προς την άσκηση της ιατρικής. Η θεωρητική του σταδιοδρομία έλαβε τέλος το 1882, όταν εξαιτίας της οικονομικής του κατάστασης αναγκάστηκε να παραιτηθεί από τη θέση του στο ινστιτούτο, προκειμένου να εργαστεί ως γιατρός στο Γενικό Νοσοκομείο της Βιέννης, όπου θα εξασφάλιζε περισσότερα χρήματα.
Στην απόφαση αυτή συνέβαλε και η επιθυμία του να παντρευτεί την Μάρθα Μπέρναϋς (1861-1951), με την οποία είχε αρραβωνιαστεί τον Ιούνιο του 1882 και κατ' επέκταση η ανάγκη του να είναι σε θέση να συντηρήσει μία οικογένεια. Αρχικά επέλεξε να ενταχθεί στα τμήματα που άπτονταν της χειρουργικής, παραμένοντας σε αυτά για δύο μόλις μήνες. Στη συνέχεια εργάστηκε για έξι μήνες στο τμήμα παθολογίας του διακεκριμένου ιατρού Χέρμαν Νότναγκελ, πριν μετατεθεί τελικά στην ψυχιατρική κλινική, στην οποία ήταν επικεφαλής ο διευθυντής του νοσοκομείου Theodor Meynert (1833-92), διακεκριμένος ανατόμος της εποχής.
Τον Οκτώβριο του 1883 μετακινήθηκε εκ νέου, αυτή τη φορά στο δερματολογικό τμήμα.
Ο Φρόυντ επιθυμούσε να αποκτήσει εμπειρία ειδικότερα στις συφιλιδικές ασθένειες, καθώς η σύφιλη συνδεόταν με τις παθήσεις του νευρικού συστήματος. Στις αρχές του 1884 εργάστηκε επίσης στο τμήμα των νευρικών ασθενειών (Nervenabteilung) όπου αποκόμισε σημαντική εμπειρία.
Οι μελέτες που πραγματοποίησε ο Φρόυντ στο Γενικό Νοσοκομείο, σχετικά με την κλινική χρήση της κοκαΐνης θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικές και χαρακτηρίζουν την αποκαλούμενη «περίοδο της κοκαΐνης» (1884-87). Η πρώτη αναφορά του Φρόυντ πάνω στη χρήση της ουσίας χρονολογείται στις 21 Απριλίου του 1884, όταν σε μία επιστολή του ανακοίνωσε το ενδιαφέρον του στην αναζήτηση πιθανών χρήσεών της σε περιπτώσεις καρδιοπάθειας ή νευρικής κατάπτωσης.
Με βάση την προσωπική του εμπειρία πάνω στη χρήση της, αλλά και δοκιμές που πραγματοποίησε, ολοκλήρωσε μία μελέτη με τίτλο Περί κοκαΐνης (Über Coca) που εκδόθηκε το 1885. Ο Φρόυντ κατέληγε πως η κοκαΐνη ήταν κατάλληλη για χρήση σε περιπτώσεις νευρασθενειών, δυσπεψίας, καθώς και ικανή να αντικαταστήσει τη μορφίνη. Υπέδειξε επιπλέον ένα μηχανισμό δράσης της, ο οποίος επιβεβαιώθηκε αργότερα, σύμφωνα με τον οποίο, η ουσία δρα διεγερτικά, αναστέλλοντας την επενέργεια των παραγόντων που καταστέλλουν τα σωματικά αισθήματα.
Η μελέτη του Φρόυντ έστρεψε την προσοχή των ιατρών στην κοκαΐνη και λίγους μήνες αργότερα, ο οφθαλμολόγος Καρλ Κόλερ επέκτεινε τη χρήση της ανακαλύπτοντας πως λειτουργεί αναισθητικά στο μάτι. Ο Φρόυντ χορήγησε κοκαΐνη στον φίλο και δάσκαλό του Ερνστ Φλάισλ φον Μάρξοφ. Ο Φλάισλ είχε εθιστεί στη μορφίνη, την οποία χρησιμοποιούσε για να αντιμετωπίσει τον πόνο εξαιτίας συνεχούς νεοπλασίας νευρωμάτων στον ακρωτηριασμένο, λόγω μόλυνσης, αντίχειρά του.
Ο Φρόυντ πίστευε πως με τη χορήγηση κοκαΐνης θα ξεπερνούσε τον εθισμό του στη μορφίνη, ωστόσο οδήγησε σε χειρότερο εθισμό και χρόνια δηλητηρίαση. Από τον Ιούλιο του 1885 έκαναν την εμφάνισή τους επιθετικές κριτικές στον Φρόυντ, σε σχέση με την θέση του υπέρ της κλινικής χρήσης της κοκαΐνης, κατηγορούμενος δημόσια πως εξαπέλυε την «τρίτη μάστιγα της ανθρωπότητας» (μαζί με το αλκοόλ και τη μορφίνη).
Απαρχές της ψυχανάλυσης
Το Σεπτέμβριο του 1885 διορίστηκε με τον τίτλο του Privatdozent (υφηγητή) στο πανεπιστήμιο της Βιέννης, στο τμήμα Νευροπαθολογίας. Το Μάρτιο του 1885, ο Φρόυντ είχε υποβάλει επίσης αίτηση για μία ταξιδιωτική υποτροφία, την οποία τελικά κατάφερε να κερδίσει χάρη στη δυναμική παρέμβαση και στήριξή του από τον Ερνστ φον Μπρύκε. Στο πλαίσιο αυτής της υποτροφίας, ταξίδεψε στο Παρίσι για δεκαεννέα εβδομάδες, αφιερωμένος σε μελέτες στη νευρολογία. Εργάστηκε κοντά σε έναν από τους σημαντικότερους νευροπαθολόγους της εποχής, τον Ζαν Μαρτέν Σαρκό, και θεωρείται πως την περίοδο αυτή ανακάλυψε την ψυχολογική πλευρά της νευροπαθολογίας, στην οποία έστρεψε αργότερα το ενδιαφέρον του.
Τον Οκτώβριο του 1886 παρουσίασε ως όφειλε, την «ταξιδιωτική αναφορά» του, ενώπιον της Ιατρικής Εταιρείας, με τίτλο Περί ανδρικής υστερίας, η οποία αντιμετωπίστηκε με έντονη δυσπιστία. Από τον Απρίλιο του ίδιου έτους, δεχόταν ασθενείς σε ιδιωτικό του ιατρείο, εργαζόμενος επίσης ως νευρολόγος στο Ινστιτούτο Παιδιατρικής του καθηγητή Μαξ Κάσοβιτς, ενώ στις 13 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε ο πολιτικός γάμος του με τη Μάρθα Μπέρναϋς.
Η ιδιωτική πελατεία του Φρόυντ απαρτιζόταν κυρίως από νευρωτικούς ασθενείς, για τη θεραπεία των οποίων χρησιμοποίησε αρχικά τις ευρύτερα αποδεκτές μεθόδους της εποχής, όπως την ηλεκτροθεραπεία και τα ιαματικά λουτρά.
Από το Δεκέμβριο του 1887, στράφηκε στην μέθοδο της ύπνωσης, με την οποία σημείωσε αρκετές επιτυχίες και έγινε υπέρμαχος της υπόθεσης του υπνωτισμού.
Προκειμένου να βελτιώσει την τεχνική του στην υπνωτική υποβολή, ταξίδεψε το καλοκαίρι του 1889 στο Νανσύ, όπου παρακολούθησε τον Ωγκύστ Αμπρουάζ Λιεμπώ, ιδρυτή της Σχολής του Νανσύ, καθώς και τα πειράματα του Ιππολύτ Μπέρνχαϊμ.
Την περίοδο αυτή, ιδιαίτερης σημασίας υπήρξε η γνωριμία και φιλία του Φρόυντ με τον διακεκριμένο γιατρό Γιόζεφ Μπρόιερ (1842-1925). Ο Μπρόιερ είχε αναλάβει μία κλασική περίπτωση υστερίας, γνωστή στην ιατρική βιβλιογραφία ως η περίπτωση της «Άννας Ο.» και είχε ανακαλύψει τυχαία πως όταν στη διάρκεια της ύπνωσής της, η ασθενής θυμόταν λεπτομερώς και εξέφραζε την αρχική κατάσταση που είχε οδηγήσει στο υστερικό σύμπτωμα, τότε αυτό εξαφανιζόταν.
Αυτή την «καθαρτική μέθοδο» του Μπρόιερ εφάρμοσε ο Φρόυντ για πρώτη φορά το 1889, αποκτώντας σταδιακά σημαντική εμπειρία. Μαζί με τον Μπρόιερ δημοσίευσε αποτελέσματα των δοκιμών τους στις Μελέτες για την Υστερία (Studien über Hysterie, 1895), έργο από το οποίο θεωρείται πως αναδύθηκε η Ψυχανάλυση (ειδικότερα το κεφάλαιο με τίτλο «Περί του ψυχικού μηχανισμού των υστερικών φαινομένων»).
Ο Φρόυντ επιθυμούσε να απελευθερωθεί από τη μέθοδο της ύπνωσης, την οποία απαρνήθηκε οριστικά ως θεραπευτική μέθοδο το 1896, και σταδιακά μετατοπίστηκε από την καθαρτική μέθοδο στην ψυχαναλυτική. Μέσα από μία τεχνική ελεύθερων συνειρμών του ασθενούς, παρατήρησε πως αναδυόταν στην επιφάνεια ένας σημαντικός αριθμός από μνήμες του, που αφορούσαν σεξουαλικές εμπειρίες, γεγονός που τον οδήγησε στη βαθύτερη διερεύνηση του ρόλου των σεξουαλικών παραγόντων στις νευρώσεις.
Οι Μελέτες για την Υστερία δεν έτυχαν θερμής αποδοχής από τον ιατρικό κόσμο και λίγο πριν την έκδοσή του βιβλίου, η συνεργασία του με τον Μπρόιερ διακόπηκε, κυρίως εξαιτίας της απροθυμίας του τελευταίου να ακολουθήσει τον Φρόυντ στη βαθύτερη διερεύνηση της σεξουαλικότητας ως αιτιολογία των νευρώσεων και να ασπαστεί τις ρηξικέλευθες ιδέες του.
Την περίοδο 1893-98, δημοσίευσε περίπου δώδεκα εργασίες, από τις οποίες ξεχωρίζουν εκείνες για τις «αμυντικές νευροψυχώσεις», όπου ο Φρόυντ αναφέρεται στην «άμυνα» ή «απώθηση» ως κεντρικής σημασίας για τον «ψυχικό μηχανισμό». Ο ίδιος περιέγραψε την ψυχρή υποδοχή των ερευνών του γράφοντας:
«Η σιωπή όμως με την οποία υποδέχτηκαν τις ομιλίες μου, το κενό που σχηματίστηκε γύρω μου, οι υπαινιγμοί που έφθασαν ως εμένα, με έκαναν σιγά σιγά να καταλάβω ότι δεν μπορεί κανείς να υπολογίζει ότι απόψεις για τον ρόλο που παίζει η σεξουαλικότητα στην αιτιολογία των νευρώσεων θα τύχουν της ίδιας υποδοχής με εκείνη άλλων ανακοινώσεων».
Περίπου το ίδιο διάστημα με τη διακοπή της συνεργασίας του με τον Μπρόιερ, ο Φρόυντ ανέπτυξε φιλία και συνεργάστηκε με τον Βίλχελμ Φλις (Wilhelm Fliess), ο οποίος ειδικευόταν στις ρινολαρυγγικές παθήσεις, ωστόσο τα ενδιαφέροντά του επεκτείνονταν ευρύτερα στην ιατρική και τη βιολογία. Ο Φλις έγινε κυρίως γνωστός για τις θεωρίες του πάνω στην σεξουαλική περιοδικότητα των ζωικών δραστηριοτήτων, απόψεις για τις οποίες έδειξε προσωρινά ενδιαφέρον ο Φρόυντ.
Η φιλία τους διήρκεσε περίπου μέχρι το 1900 και χαρακτηρίζεται περισσότερο ως μία εσωτερική ανάγκη του Φρόυντ, καθώς στο πρόσωπο του Φλις ανακάλυψε έναν ένθερμο υποστηρικτή του έργου του. Η συμβολή του στη διαμόρφωση των ιδεών του Φρόυντ είναι αμφιλεγόμενη.
H περίοδος μέχρι το 1906 υπήρξε εν γένει μία από τις δημιουργικότερες φάσεις στη ζωή του Φρόυντ, κατά την οποία διαμόρφωσε αρκετές από τις καινοτόμες θεωρίες του, παρά το γεγονός πως βρισκόταν σχεδόν απομονωμένος από τον υπόλοιπο ιατρικό κόσμο. Ιδιαίτερης αξίας θεωρείται η ανακάλυψη του οιδιπόδειου συμπλέγματος, το οποίο υποδηλώνει την αγάπη κάθε παιδιού για τον ένα γονιό και τη ζηλότυπη εχθρότητα προς τον άλλο. Η σύλληψη του οιδιπόδειου συμπλέγματος καταγράφεται σε επιστολές του το 1897, την ίδια περίπου περίοδο που ο Φρόυντ ξεκίνησε την αυτοανάλυσή του.
Στις 4 Νοεμβρίου του 1899, εκδόθηκε επίσης ένα από τα σημαντικότερα έργα του και κατά πολλούς το κορυφαίο βιβλίο του, Η Ερμηνεία των Ονείρων (γερμ.:Die Traumdeutung), με βασικό θέμα τη διερεύνηση του ονείρου ως εκπλήρωση μίας επιθυμίας. Βασική του θέση ήταν ότι το όνειρο (ακόμη και οι εφιάλτες) αποτελεί πάντοτε την εκπλήρωση μιας ασυνείδητης επιθυμίας, η έκφραση της οποίας όμως λογοκρίνεται πριν γίνει συνειδητή και παραμορφώνεται με διάφορους μηχανισμούς, όπως η μετάθεση και η χρήση συμβόλων.
Το βιβλίο αγνοήθηκε για περίπου μία δεκαετία πριν αρχίσει να αναγνωρίζεται η αξία του, περίοδο κατά την οποία εμφανίστηκαν λίγες και ως επί το πλείστον περιφρονητικές κριτικές. Ακολούθησε ένα από τα πιο γνωστά βιβλία του, Για την ψυχοπαθολογία της καθημερινής ζωής (Zur Psychopathologie des Alltagslebens), δημοσιευμένο το 1904, καθώς και οι Τρεις πραγματείες για τη θεωρία της σεξουαλικότητας (Drei Abhandlungen zur Sexualtheorie) του 1905, βιβλίο που προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση, ενισχύοντας σε μεγάλο βαθμό την αντιδημοτικότητα του Φρόυντ, ειδικότερα για τον ισχυρισμό πως κάθε παιδί γεννιέται με σεξουαλικές ενορμήσεις.
Αναγνώριση
Από τις αρχές του 20ού αιώνα, η απομόνωση του Φρόυντ άρχισε να μειώνεται, καθώς αρκετοί διακεκριμένοι ψυχίατροι χρησιμοποιούσαν την ψυχαναλυτική μέθοδο για την αντιμετώπιση νευρώσεων. Στην ψυχιατρική κλινική της Ζυρίχης, το προσωπικό του καθηγητή ψυχιατρικής Eugen Bleuler, με εξέχουσα μορφή τον Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ, εφάρμοζε τις ιδέες του Φρόυντ προς διάφορες κατευθύνσεις και από τον Απρίλιο του 1906 ξεκίνησε μία τακτική αλληλογραφία μεταξύ του Γιουνγκ και του Φρόυντ, η οποία διατηρήθηκε για τα επόμενα επτά χρόνια.
Συνεργασία ανέπτυξε επίσης με τον ψυχαναλυτή Καρλ Άμπραχαμ (Karl Abraham) και τον παθολόγο, με ενδιαφέρον στον υπνωτισμό, Σαντόρ Φερέντσι (Sandor Ferenczi), οι οποίοι μαζί με τους Όττο Ρανκ, Έρνεστ Τζόουνς, Μαξ Άιτινγκον (Max Eitingon) και Χανς Ζαξ (Hans Sachs), αποτέλεσαν μέλη ενός μικρού κύκλου συνεργατών του Φρόυντ, αποκαλούμενος στη Ζυρίχη και «κύκλος Φρόυντ».
Τον Απρίλιο του 1908 πραγματοποιήθηκε στο Σάλτσμπουργκ μία διεθνής συνάντηση, ένα ιδιότυπο συνέδριο που ονομάστηκε «επισήμως» από τον Γιουνγκ Συνάντηση για τη Φροϋδική Ψυχολογία, στο οποίο συμμετείχαν 42 σύνεδροι που ασκούσαν ή άσκησαν αργότερα την ψυχανάλυση και παρουσιάστηκαν συνολικά εννέα εργασίες. Η συνάντηση αυτή θεωρείται μία από τις πρώτες δημόσιες αναγνωρίσεις του έργου του.
Μεταξύ των ομιλητών ήταν ο Φρόυντ, ο Γιουνγκ, ο Έρνεστ Τζόουνς και ο Άλφρεντ Άντλερ, ενώ στην ίδια συνάντηση αποφασίστηκε η έκδοση του πρώτου περιοδικού που θα ήταν αφιερωμένο στην ψυχανάλυση και ονομάστηκε Επετηρίδα Ψυχαναλυτικών και Ψυχοπαθολογικών Μελετών.
Σημαντική συμβολή στην είσοδο του έργου του Φρόυντ σε έναν ευρύτερο κύκλο είχε επίσης η πρόσκληση που του απηύθυνε το 1909 ο Στάνλεϋ Χωλ, καθηγητής και πρόεδρος του Πανεπιστημίου Κλαρκ στη Μασσαχουσέτη, για μία σειρά διαλέξεων με αφορμή την εικοστή επέτειο από την ίδρυση του πανεπιστημίου. O Φρόυντ πραγματοποίησε πέντε ομιλίες και αναγορεύτηκε σε επίτιμο διδάκτορα, γεγονός που ο ίδιος χαρακτήρισε ως «πρώτη επίσημη αναγνώριση» των προσπαθειών του.
Στο πλαίσιο ενός γενικευμένου «κινήματος» γύρω από την ψυχανάλυση, ιδρύθηκε το 1910 η Διεθνής Ψυχαναλυτική Εταιρεία, με πρόεδρο τον Γιουνγκ, την ίδια στιγμή που άλλες τοπικές εταιρείες εξελίσσονταν στη Βιέννη, στο Βερολίνο και στη Ζυρίχη, ενώ παράλληλα εκδίδονταν αρκετά νέα περιοδικά αφιερωμένα στην ψυχανάλυση.
Την περίοδο αυτή, η ψυχανάλυση ήταν αντικείμενο συζήτησης σε πολυάριθμα συνέδρια, αν και ακόμη λίγες εργασίες τάσσονταν ευνοϊκά απέναντί της. Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, είχε αντιθέτως πολύ ευρύτερη αποδοχή που οδήγησε στην ίδρυση της Αμερικανικής Ψυχαναλυτικής Ένωσης το 1911.
Συγκρούσεις και σχίσμα στο ψυχαναλυτικό κίνημα
Μετά τη διαμόρφωση μίας νέας σχολής ψυχανάλυσης, της οποίας ο Φρόυντ υπήρξε ιδρυτής, έγιναν εμφανείς οι επιστημονικές διαφορές άλλων ερευνητών, οι οποίοι ανέπτυξαν σταδιακά νέες θεωρίες ή υποθέσεις που απομακρύνονταν από τις φροϋδικές. Κεντρικά πρόσωπα της διάσπασης που ακολούθησε ήταν ο Άλφρεντ Άντλερ και ο Καρλ Γιουνγκ.
Ο Άντλερ υπήρξε αργότερα θεμελιωτής της ατομικής ψυχολογίας, εστιάζοντας περισσότερο σε μία πρακτική ανθρωπογνωσία. Οι αποκλίσεις των νέων θεωρήσεων του Γιουνγκ από τις πρώτες αρχές της ψυχανάλυσης προκάλεσαν επίσης τη ρήξη στις επιστημονικές και φιλικές σχέσεις του με τον Φρόυντ.
Αν και ο τελευταίος προόριζε τον Γιουνγκ για «διάδοχό» του, οι διαισθητικές ή μυστικιστικές ερμηνείες του Γιουνγκ στάθηκε αδύνατο να γεφυρωθούν με την αυστηρή επιστημονική παρατήρηση του Φρόυντ. Η απόσχιση των Άντλερ και Γιουνγκ που οδήγησε στη διαμόρφωση, μέχρι τις αρχές του 1914, τριών διαφορετικών σχολών ψυχανάλυσης, οδήγησε το 1913 στη δημιουργία μίας μικρής ομάδας αναλυτών, γνωστή ως η «Επιτροπή», με σκοπό την διαχείριση μελλοντικών διχογνωμιών και υπεράσπισης των φροϋδικών θεωριών.
Η απομάκρυνση μαθητών και συνεργατών του Φρόυντ από τον κύκλο που είχε σχηματιστεί γύρω του, έχει ερμηνευτεί ως αποτέλεσμα αυταρχικής συμπεριφοράς του Φρόυντ, αν και μέσα από την προσωπική αλληλογραφία του αναδεικνύεται η διάθεσή του να ελαχιστοποιούνται οι διαφορές και να μην επιτρέπει σε αυτές να διαταράσσουν τις διαπροσωπικές του σχέσεις.
Α' Παγκόσμιος Πόλεμος και μεταπολεμικά χρόνια
Το ξέσπασμα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου προκάλεσε τη διάλυση της ομάδας των συνεργατών του Φρόυντ, διακόπτοντας παράλληλα την επαφή του με ψυχαναλυτές του εξωτερικού. Τα πρώτα χρόνια του πολέμου παρέμεινε δραστήριος, χωρίς να διακόψει την εργασία του.
Το 1915 ολοκλήρωσε μία σειρά σημαντικών πραγματειών για τη «μεταψυχολογία», ενώ δημοσίευσε ακόμη το πρώτο μέρος από τις Παραδόσεις εισαγωγής στην ψυχανάλυση. Το επόμενο διάστημα, οι δυσμενείς συνθήκες που επέφερε ο πόλεμος και οι στερήσεις που αυξάνονταν, περιόρισαν σημαντικά την παραγωγικότητά του.
Στη διάρκεια του πολέμου, οι τρεις γιοι του κλήθηκαν να υπηρετήσουν στο στρατό και ο ένας από αυτούς αγνοούνταν για μεγάλο διάστημα, αιχμάλωτος των Ιταλικών δυνάμεων.
Το Σεπτέμβριο του 1918 διοργανώθηκε το πέμπτο Διεθνές Ψυχαναλυτικό Συνέδριο στην Ουγγρική Ακαδημία Επιστημών, με συμμετοχή εκπροσώπων των κυβερνήσεων της Αυστρίας, της Γερμανίας και της Ουγγαρίας. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, μεγάλος αριθμός στρατιωτών υπέφερε από τραυματικές «πολεμικές νευρώσεις», πεδίο στο οποίο έβρισκε εφαρμογή η ψυχανάλυση.
Ο Φρόυντ παρουσίασε μία εργασία με τίτλο Δρόμοι της ψυχαναλυτικής θεραπείας και με δεδομένη την επιτυχία του συνεδρίου ανανεώθηκε το δημόσιο ενδιαφέρον για την ψυχανάλυση. Στα χρόνια που ακολούθησαν τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, σημειώθηκαν επίσης δύο βαριά πλήγματα στην προσωπική του ζωή, οι θάνατοι του φίλου του Άντον φον Φρόυντ (Anton von Freund) και της κόρης του Σοφίας, τον Ιανουάριο του 1920.
Την ίδια περίοδο, ο Φρόυντ ξεκίνησε να διανύει μία ιδιαίτερα γόνιμη φάση της ζωής του. Τον Ιούλιο του 1920 ολοκλήρωσε τη συγγραφή του βιβλίου Πέραν της αρχής της ηδονής, στο οποίο εξέφραζε τη σχέση της ζωής με το θάνατο, εισάγοντας την έννοια του «ενστίκτου θανάτου» και τον καταναγκασμό της επανάληψης ως τυπικό γνώρισμα της ενστικτικής ζωής.
Είναι αξιοσημείωτο πως το βιβλίο αυτό είχε την ψυχρότερη υποδοχή εκ μέρους των οπαδών του. Αποκορύφωμα της δημιουργικής περιόδου του, υπήρξε το βιβλίο Το Εγώ και το Αυτό, στο οποίο ανέπτυξε μία νέα θεωρία γύρω από την ψυχική δομή, διαμορφώνοντας ένα ευρύτερο θεωρητικό σύστημα για το σύνολο της προσωπικότητας. Με τον τρόπο αυτό, επέκτεινε το αρχικό πεδίο δράσης και έρευνας της ψυχανάλυσης, φθάνοντας τη στα όρια μιας γενικής και ολοκληρωτικής θεώρησης των ψυχικών διεργασιών.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1920, το έργο του γινόταν ευρύτερα γνωστό, ενώ τα βιβλία του μεταφράζονταν και γίνονταν περιζήτητα. Η αύξηση της δημοτικότητάς του αντιμετωπιζόταν από τον ίδιο ως βάρος, χαρακτηρίζοντας τη ως «απωθητική», καθώς τον αποσπούσε από το «ήρεμο επιστημονικό έργο».
Τελευταία χρόνια
Το Φεβρουάριο του 1923, ο Φρόυντ ανακάλυψε έναν καρκινώδη όγκο στη δεξιά πλευρά του ουρανίσκου, τον οποίο αφαίρεσε. Ακολούθησαν πρόσθετες θεραπείες και άλλες τριάντα δύο εγχειρήσεις, στις οποίες υποβλήθηκε μέχρι το θάνατό του, υποφέροντας για τα επόμενα δεκαέξι χρόνια από υποτροπές της κατάστασής του και γενική καταπόνηση. Την ίδια περίοδο συνέβη ένα ακόμη τραγικό περιστατικό, με μεγάλη επίδραση στο ηθικό του, το γεγονός του θανάτου του εγγονού του, Heinerle. Τα επόμενα χρόνια, το συγγραφικό του έργο περιορίστηκε.
Ασχολήθηκε ενεργά με το ζήτημα της άσκησης της ψυχαναλυτικής μεθόδου από μη ιατρούς, δημοσιεύοντας ένα σχετικό βιβλίο, ενώ ξεχωριστή θέση κατέχει και το δοκίμιο που έγραψε το 1927, με τίτλο Ο Ντοστογιέφσκι και η πατροκτονία, που αποτέλεσε την τελευταία και κατά πολλούς κορυφαία συμβολή του στην ψυχολογία της λογοτεχνίας.
Το 1930 εκδόθηκε το βιβλίο Ο πολιτισμός ως πηγή δυστυχίας (Das Unbehagen in der Kultur), στο οποίο ο Φρόυντ εξέθεσε λεπτομερώς τις θέσεις του στο επίπεδο της κοινωνιολογίας, για την οποία ο ίδιος θεωρούσε ότι αντιπροσωπεύει την «εφηρμοσμένη ψυχολογία». Στο έργο αυτό, προσπάθησε να εκθέσει το αίσθημα της ενοχής ως σπουδαίο πρόβλημα στην εξέλιξη του πολιτισμού, συνδέοντας την πολιτισμική πρόοδο με την ένταση του ενοχικού αισθήματος και κατά συνέπεια την απώλεια της ευτυχίας.
Λίγο καιρό μετά την άνοδο του Αδόλφου Χίτλερ στην εξουσία, στα τέλη Μαΐου του 1933, βιβλία του Φρόυντ κάηκαν, όπως και άλλα ψυχαναλυτικά έργα, την ίδια στιγμή που σύμφωνα με διαταγή απαγορευόταν η συμμετοχή Εβραίων σε επιστημονικά συμβούλια. Την περίοδο αυτή, ο Φρόυντ συνέλαβε και άρχισε να επεξεργάζεται τις ιδέες του γύρω από την εφαρμογή της ψυχανάλυσης στην ιστορία του εβραϊκού λαού, οι οποίες τον απασχόλησαν μέχρι το τέλος της ζωής του και καταγράφτηκαν στο βιβλίο Ο άνθρωπος Μωυσής και η μονοθεϊστική θρησκεία (Der Mann Moses und die monotheistische Religion, 1939).
Η ναζιστική εισβολή στην Αυστρία, το Μάιο του 1938, σηματοδότησε τη μετανάστευση του Φρόυντ στο Λονδίνο. Η κόρη του, Άννα Φρόυντ, συνελήφθη για μία ημέρα από τη Γκεστάπο και ανακρίθηκε. Η άδεια εξόδου του από τη χώρα, δόθηκε χάρη στην παρέμβαση του Αμερικανού πρέσβη στη Γαλλία, Γουίλιαμ Κ. Μπούλιτ, ο οποίος ήταν προσωπικός φίλος του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών. Προϋπόθεση για τη χορήγηση της άδειας ήταν μεταξύ άλλων και η υπογραφή εκ μέρους του Φρόυντ μίας δήλωσης πως οι γερμανικές αρχές τον είχαν μεταχειριστεί με σεβασμό, απολαμβάνοντας πλήρη ελευθερία στην άσκηση της εργασίας του.
Στις 4 Ιουνίου του 1938 εγκατέλειψε οριστικά τη Βιέννη με προορισμό το Λονδίνο, όπου έφθασε τελικά στις 6 Ιουνίου και έγινε δεκτός με τιμές. Η άφιξή του στην αγγλική πρωτεύουσα, καλύφθηκε εκτενώς στον τύπο, με τιμητικές αναφορές στο ιατρικό περιοδικό Lancet και του ιατρικού σώματος της Μεγάλης Βρετανίας.
Τους τελευταίους μήνες της ζωής του, η κατάσταση της υγείας του επιδεινώθηκε, υπομένοντας μεγάλη σωματική καταπόνηση μέχρι το θάνατό του στις 23 Σεπτεμβρίου του 1939.
Η σορός του αποτεφρώθηκε τρεις ημέρες αργότερα και η τέφρα του φυλάσσεται μέσα σε μία ελληνική υδρία, από την πλούσια συλλογή αρχαιοτήτων που διέθετε ο Φρόυντ.
Η τεφροδόχος περιέχει επίσης την τέφρα της Μάρθας Φρόυντ και βρίσκεται στο κρεματόριο του Γκόλντεν Γκρην στο Λονδίνο.
Έργο
Ένα από τα πρώτα ενδιαφέροντα του Φρόυντ αποτέλεσε η νευρολογία, τομέας πάνω στον οποίο δημοσίευσε και αρκετά επιστημονικά άρθρα, κυρίως μελέτες πάνω στην εγκεφαλική παράλυση. Ανέτρεψε την θεωρία του Γουίλιαμ Λιτλ (William Little) που υποστήριζε πως η κύρια αιτία της ήταν η έλλειψη οξυγόνου κατά τη γέννηση. Ο Φρόυντ αντιπρότεινε πως οι επιπλοκές στη γέννηση αποτελούν στην πραγματικότητα σύμπτωμα της πάθησης, γεγονός που επαληθεύτηκε τη δεκαετία του '80.
Ο Φρόυντ ασχολήθηκε παράλληλα με την διερεύνηση των ιατρικών ιδιοτήτων της κοκαΐνης. Έγινε τόσο χρήστης όσο και υπερασπιστής της (σε ζητήματα ιατρικής χρήσης της), καθώς πίστευε πως διαθέτει σημαντικές αντικαταθλιπτικές ιδιότητες. Θα πρέπει να επηρεάστηκε και από τον φίλο του γιατρό Wilhelm Fleiss, ο οποίος συνιστούσε την κοκαΐνη για τη θεραπεία της ρινικής ανακλαστικής νεύρωσης.
Το ασυνείδητο
Αν και ο Φρόυντ δεν ανακάλυψε για πρώτη φορά το ασυνείδητο, συνέβαλε ουσιαστικά στην μελέτη του. Κατά την περίοδο του 19ου αιώνα η επικρατούσα πεποίθηση ήταν θετικιστικής κατεύθυνσης, υπήρχε δηλαδή η άποψη πως ο άνθρωπος μπορούσε να ελέγξει με τη λογική τη συμπεριφορά του και τη σχέση του με τον κόσμο. Ο Φρόυντ πρότεινε ουσιαστικά πως αυτή η θέση είναι μία αυταπάτη καθώς οι άνθρωποι δρουν συχνά για λόγους που δεν άπτονται των συνειδητών σκέψεων τους, καθώς το ασυνείδητο μπορεί να αποτελεί την πηγή των ανθρώπινων κινήτρων. Ο Φρόυντ προέκτεινε τη θεωρία του μελετώντας συστηματικά τα όνειρα, τα οποία αποκάλεσε και τον «βασιλικό δρόμο προς το ασυνείδητο», θεωρώντας τα ως το καλύτερο δείγμα πεδίου δράσης του ασυνειδήτου. Στην σπουδαιότερη -σύμφωνα με τον ίδιο- εργασία του Η Ερμηνεία των Ονείρων, ανέπτυξε τα επιχειρήματα του περί της ύπαρξης του ασυνειδήτου αλλά και περιέγραψε μια μεθοδολογία για την πρόσβαση του ατόμου σε αυτό, μέσω του προ-συνειδητού.
Μία κρίσιμη για τη λειτουργία του ασυνειδήτου διαδικασία είναι η απώθηση. Σύμφωνα με τον Φρόυντ, οι άνθρωποι βιώνουν συχνά επίπονες σκέψεις ή μνήμες τις οποίες εφόσον δεν μπορούν να αντέξουν, έχουν τη δυνατότητα να τις απωθήσουν από το συνειδητό μέρος της λειτουργίας του εγκεφάλου στο ασυνείδητο. Ο Φρόυντ προσπάθησε να ταξινομήσει τα είδη των διαφορετικών συναισθημάτων ή σκέψεων που απωθούνται, ωστόσο κατέληξε πως διαφορετικοί ασθενείς του απωθούσαν διαφορετικές παρελθούσες εντυπώσεις. Επιπλέον παρατήρησε πως η ίδια η λειτουργία της απώθησης είναι μη συνειδητή.
Το Εκείνο, το Εγώ και το Υπερεγώ
Ο Φρόυντ, στην προσπάθεια ερμηνείας της λειτουργίας του ασυνειδήτου, πρότεινε πως διακρίνεται από μία δομή, σύμφωνα με την οποία διαιρείται σε τρία μέρη: το Εκείνο (ή Id λατ.), το Εγώ και το Υπερεγώ. Το εκείνο αντιπροσωπεύει τα κίνητρα, τα ένστικτα και τις βιολογικές ανάγκες του ατόμου και κατά συνέπεια είναι έμφυτο, υπάρχει δηλαδή κατά τη γέννηση και δεν επηρεάζεται από την εμπειρία του ατόμου. Η έννοια του Εγώ αποτελεί το λογικό μέρος που αν και δεν είναι έμφυτο, αναπτύσσεται και καλλιεργείται με την επίδραση της συσσωρευμένης εμπειρίας. Το Υπερεγώ αντιπροσωπεύει όλες τις θετικές ηθικές και κοινωνικές αξίες του ατόμου, αποτελώντας κατά κάποιο τρόπο την ηθική συνείδηση. Ο Φρόυντ διατύπωσε περαιτέρω πως η αλληλοσυσχέτιση των τριών αυτών στοιχείων καθορίζουν την ψυχική κατάσταση του ατόμου, έτσι ώστε αν οι πιέσεις που εξασκούν το ένα πάνω στο άλλο είναι ετεροβαρείς, τότε δημιουργούνται συγκρούσεις ανάμεσα στο Εγώ και τις ενστικτώδεις ορμές ή τη συνείδηση, οι οποίες ωθούν το άτομο να καταφύγει σε συγκεκριμένους μηχανισμούς άμυνας.
Αμυντικοί ψυχικοί μηχανισμοί
Οι αμυντικοί μηχανισμοί αποτελούν ασυνείδητους μηχανισμούς που τίθενται σε λειτουργία από το Εγώ όταν αποτυγχάνουν διάφορες συνειδητές προσπάθειες. Σύμφωνα με τον Φρόυντ, οι αμυντικοί μηχανισμοί είναι η μέθοδος με την οποία το Εγώ μπορεί να λύσει τις συγκρούσεις που υφίστανται με το υπερεγώ και το Εκείνο. Η χρήση των μηχανισμών αυτών από το άτομο είναι πολλές φορές χρήσιμη —εάν γίνεται συγκρατημένα— αλλά η κατάχρηση ή η επαναχρησιμοποίησή τους μπορεί να οδηγήσει σε ψυχολογικές διαταραχές όπως η κατάθλιψη.
Εργογραφία
Κύρια συγγράμματα του Φρόυντ
Η ερμηνεία των ονείρων (Die Traumdeutung, 1900)
Η Ψυχοπαθολογία της Καθημερινής Ζωής (Zur Psychopathologie des Alltagslebens, 1901)
Τρεις μελέτες για τη θεωρία της σεξουαλικότητας, (Drei Abhandlungen zur Sexualtheorie, 1905)
Τοτέμ και Ταμπού (Totem und Tabu, 1913) -ελλην.μετάφρ.Κ.Μεραναίος ("Δ.Δαρεμάς", χχ)
Για το Ναρκισσισμό (Zur Einführung des Narzißmus, 1914)
Πέρα από την αρχή της ηδονής, (Jenseits des Lustprinzips, 1920)
Ψυχολογία των μαζών και ανάλυση του εγώ (Massenpsychologie und Ich-Analyse, 1921)
Το εγώ και το εκείνο (id) (Das Ich und das Es, 1923)
Το μέλλον μιας αυταπάτης (Die Zukunft einer Illusion, 1927)
Ο πολιτισμός πηγή δυστυχίας (Das Unbehagen in der Kultur, 1929)
Ο άνδρας Μωυσής και η μονοθεϊστική θρησκεία (Der Mann Moses und die monotheistische Religion, 1939)
Επιτομή της Ψυχανάλυσης (Abriß der Psychoanalyse, 1940
Άλλα έργα
Σίγκμουντ Φρόυντ, Αυτοβιογραφία, εκδ. Επίκουρος, Αθήνα 1994
Σ. Φρόυντ, Γ. Μπρόιερ, Μελέτες για την υστερία, εκδ. Επίκουρος
Εισαγωγή στην Ψυχανάλυση, εκδ. Γκοβόστης, Αθήνα 2005. Διαλέξεις του Φρόυντ στο πανεπιστήμιο τις περιόδους 1915-16 και 1916-17.
Μαθήματα ψυχικής ανατομίας, εκδ. Ροές. Οι πέντε διαλέξεις του Φρόυντ στο Πανεπιστήμιο Κλαρκ.
Η τεχνική της ψυχανάλυσης, εκδ. Επίκουρος
Ο μικρός Χάνς: Ανάλυση της φοβίας ενός πεντάχρονου αγοριού, εκδ. Επίκουρος
Δοκίμια μεταψυχολογίας 1915, εκδ. Καστανιώτης
Μια παιδική ανάμνηση του Λεονάρντο ντα Βίντσι, εκδ. Ερατώ, Αθήνα 2006
Ψυχανάλυση και λογοτεχνία, εκδ. Επίκουρος
Ντόρα: η ανάλυση μιας υστερίας, εκδ. Επίκουρος. Περιγραφή ενός ιστορικού ασθενείας.
Κριτική του έργου του
Ήδη από την εποχή του, ο Φρόυντ δέχτηκε ισχυρή κριτική για το έργο του. Η κριτική αφορούσε τόσο τα συμπεράσματα των μελετών του όσο και την καθαυτή επιστημονική φύση των διαδικασιών ψυχικής ερμηνείας και θεραπείας.
Για παράδειγμα, ο φιλόσοφος της επιστήμης Σερ Καρλ Πόπερ θεώρησε ότι οι θεωρίες ψυχολογίας στις οποίες βασίζονται οι ψυχοθεραπείες δεν θα μπορούσαν να θεωρηθούν επιστημονικές καθώς υπόκεινται σε υποκειμενικές ερμηνείες. Ακόμη και οι ισχυρισμοί περί κλινικής παρακολούθησης δεν μπορούν να θεωρηθούν αντικειμενικοί ή επιστημονικοί καθώς αποτελούν ερμηνείες βασισμένες σε θεωρίες οικείες σε εκείνον που την διεξάγει και έτσι βασίζονται στην επιβεβαίωση και όχι στην επαληθευσιμότητα. Επιπλέον, σύμφωνα με τον Πόπερ, οι ψυχολογικές θεωρίες που διαμορφώθηκαν από τον Φρόυντ, τον Άντλερ και άλλους «αν και παρουσιάζονται ως επιστήμες, έχουν στην πραγματικότητα περισσότερα κοινά με τους πρωτόγονους μύθους παρά με την επιστήμη· μοιάζουν περισσότερο με την αστρολογία παρά με την αστρονομία».
Τζόζεφ Πούλιτζερ, ήταν Ουγγρικής καταγωγής Αμερικανός δημοσιογράφος και εκδότης εφημερίδων, τα Βραβεία Πούλιτζερ ήταν πρόνοια της διαθήκης του Πούλιτζερ
Τζόζεφ Πούλιτζερ
Ο Τζόζεφ Πούλιτζερ ήταν Ουγγρικής καταγωγής Αμερικανός δημοσιογράφος και εκδότης εφημερίδων. Η πιο γνωστή εφημερίδα που εξέδωσε ήταν η New York World. Τα Βραβεία Πούλιτζερ ήταν πρόνοια της διαθήκης του Πούλιτζερ. (Joseph Pulitzer) (10 Απριλίου 1847 – 29 Οκτωβρίου 1911)
Ο Πούλιτζερ (προφερόμενος σωστά ως ‘πουλ-ιτ-σερ’) μετανάστευσε στις ΗΠΑ το 1864, όπου υπηρέτησε στον Αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο με την πλευρά των Βορείων. Έπειτα εγκαταστάθηκε στο Σαιντ Λούις στο Μισούρι, όπου το 1868 άρχισε να δουλεύει για μια γερμανόφωνη καθημερινή εφημερίδα, την "Westliche Post".
Έγινε μέλος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος και εκλέχτηκε στο Πολιτειακό Νομοθετικό Σώμα του Μισσούρι το 1869. Το 1878 ο Πούλιτζερ αγόρασε δυο καθημερινές εφημερίδες του Σαιν Λούις, την "St. Louis Post" και την "St. Louis Dispatch" και τις συγχώνευσε δημιουργώντας την "St. Louis Post-Dispatch", η οποία παραμένει μέχρι σήμερα η καθημερινή εφημερίδα του Σαιντ Λούις.
Όντας πλούσιος μέχρι το 1883, ο Πούλιτζερ αγόρασε για 346.000 δολάρια την Νεο-υορκέζικη εφημερίδα "New York World",μια εφημερίδα που έχανε ετησίως 40.000 δολάρια. Ο Πούλιτζερ άλλαξε την θεματολογία της εφημερίδας προσφέροντας καθημερινές ή περίεργες ιστορίες που ενδιέφεραν τους ανθρώπους, σκάνδαλα και κιτρινισμό.
Το 1885, την ίδια χρονιά που εξελέγη στο Αμερικανικό Σώμα Αντιπροσώπων, προσέλαβε τον Ρίτσαρντ Φ. Άουτκολτ για να σχεδιάσει καρτούν βασισμένα στις φτωχογειτονιές, και η κυκλοφορία άγγιξε τις 600.000 (από κυκλοφορία 15.000 φύλλων όταν αγόρασε την εφημερίδα) καθιστώντας την την μεγαλύτερη εφημερίδα στη χώρα. Το 1887 προσέλαβε την διάσημη μετέπειτα, δημοσιογράφο έρευνας Νέλι Μπλάι (Nellie Bly).
Ο εκδότης της αντιπάλου "New York Sun" επιτέθηκε στον Πούλιτζερ εντύπως, αποκαλώντας τον το 1890 ΄Ο Εβραίος που εγκατέλειψε τη θρησκεία του’ (Ο πατέρας του Πούλιτζερ ήταν Εβραίος, ενώ η μητέρα του Ρωμαιοκαθολική). Η κίνηση, που αποσκοπούσε να αποσπάσει το Εβραϊκό αναγνωστικό κοινό του Πούλιτζερ, προκάλεσε την άμεση επιδείνωση της ήδη εξασθενημένης υγείας του Πούλιτζερ και παραιτήθηκε από την έκδοση, αν και διατήρησε τον οικονομικό έλεγχο επί των εφημερίδων του.
Το 1895 ο Γουίλλιαμ Ράντολφ Χερστ αγόρασε τη New York Journal, πράγμα που οδήγησε σε έναν δημοσιογραφικό πόλεμο μεταξύ της World του Πούλιτζερ και της Journal του Χερστ. Ο ανταγωνισμός αυτός με τον Χερστ, ιδιαίτερα η κάλυψη πριν και κατα τη διάρκεια του Ισπανο-Αμερικανικού Πολέμου, συνέδεσε το όνομα του Πούλιτζερ με την κίτρινη δημοσιογραφία. Το 1896, η World εισήγαγε ένα έγχρωμο παράρτημα, καινοτομία για την εποχή.
Το 1909 η World αποκάλυψε μια οικονομική απάτη στην οποία ήταν αναμεμειγμένη η Αμερικανική κυβέρνηση. Ο Πούλιτζερ κατηγορήθηκε για δυσφήμηση εναντίον του Θίοντορ Ρούζβελτ και του Τζ. Π. Μόργκαν. Τα δικαστήρια απέρριψαν τις κατηγορίες, γεγονός που κατεγράφη ως νίκη για την ελευθερία του τύπου.
Το 1892 ο Πούλιτζερ προσέφερε στον πρόεδρο του Πανεπιστημίου Κολούμπια, Σεθ Λόου, χρήματα για τη δημιουργία της πρώτης παγκοσμίως σχολής δημοσιογραφίας. Το πανεπιστήμιο αρχικά απέρριψε τα χρήματα, προφανώς ανεπηρέαστοι από τον ανενδοίαστο χαρακτήρα του Πούλιτζερ.
Το 1902 ο νέος πρόεδρος του Κολούμπια, ο Νίκολας Μάρρεϋ Μπάτλερ, ήταν περισσότερο δεκτικός στο σχέδιο για μια σχολή και βραβεία, αλλά μόνο μετά το θάνατο του Πούλιτζερ το όνειρο αυτό πραγματοποιήθηκε.
Ο Πούλιτζερ άφησε στο πανεπιστήμιο 2 εκατομμύρια δολάρια στη διαθήκη του, γεγονός που οδήγησε στη δημιουργία το 1912 της Μεταπτυχιακής Σχολής Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου Κολούμπια, αλλά μέχρι τότε η πρώτη σχολή δημοσιογραφίας είχε ήδη δημιουργηθεί στο Πανεπιστήμιο του Μισούρι.
Η Μεταπτυχιακή Σχολή Δημοσιογραφίας του Κολούμπια παραμένει μία από τις πιο περίβλεπτες σχολές παγκοσμίως.
Πληροφορίες:el.wikipedia.org/wiki/Τζόζεφ_Πούλιτζερ
Περισσότερα Άρθρα...
- Άκης Πάνου, ήταν Έλληνας συνθέτης και στιχουργός, ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες τραγουδοποιούς
- Ιγκόρ Στραβίνσκι, ήταν Ρώσος συνθέτης και διευθυντής ορχήστρας, ήταν από τους σημαντικότερους μουσικούς συνθέτες του 20ού αιώνα
- Στέφανος Στρατηγός, ήταν Έλληνας ηθοποιός του θεάτρου του κινηματογράφου και της τηλεόρασης
- Νικολής Αποστόλης, ήταν Έλληνας αγωνιστής και αρχηγός του στόλου των Ψαριανών κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821