DIASKEDASI.INFO

Βίλχελμ Ράιχ

Ο Βίλχελμ Ράιχ ήταν Αυστριακός ψυχαναλυτής, μέλος της δεύτερης γενιάς ψυχαναλυτών μετά τον Σίγκμουντ Φρόυντ και μία από τις πιο ριζοσπαστικές προσωπικότητες στην ιστορία της ψυχιατρικής. (Wilhelm Reich, 24 Μαρτίου 1897 - 3 Νοεμβρίου 1957)

Σε νεαρή ηλικία υπήρξε διακεκριμένος ψυχαναλυτής, μαθητής του Σίγκμουντ Φρόυντ και όντας Μαρξιστής, υπήρξε δραστήριο μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γερμανίας από το 1928 ως το 1933. Εντούτοις, στις αρχές της δεκαετίας του 1930 οι νεωτερικές ψυχολογικές θεωρίες και οι πολιτικές απόψεις που διατύπωνε τον έφεραν σε ρήξη τόσο με το ψυχαναλυτικό κίνημα όσο και με τους κομμουνιστές.

Μετά την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία το 1933 μετανάστευσε στη Σκανδιναβία, όπου τα αποτελέσματα της έρευνάς του στον χώρο, της βιολογίας, πλέον, τον απομάκρυναν από τις επικρατούσες ψυχαναλυτικές απόψεις.

Από το 1940 μέχρι τον θάνατό του το 1957 έζησε στις ΗΠΑ. Εκεί οι ιδέες του εξελίχθηκαν περαιτέρω, ώσπου ενοποιήθηκαν σε μια νέα, επιστημονική (σύμφωνα με τον ίδιο και τους υποστηρικτές των θεωριών του) συνολική θεώρηση της ανθρώπινης παθολογίας και φύσης την οποία ονόμασε «οργονομία». Κυρίαρχη έννοια της οργονομίας είναι η «οργόνη» που περιγράφεται ως ένα πανταχού παρόν, ελεύθερο από μάζα υπόστρωμα ενέργειας, όπως το κβαντικό κενό, από το οποίο δημιουργούνται δευτερογενώς η ύλη, η ζωή και οι φυσικοί νόμοι.

Υπήρξε ένας από τους πλέον αμφιλεγόμενους διανοητές της σύγχρονης εποχής. Το φιλόδοξο εγχείρημα του, να αμφισβητήσει τα υφιστάμενα συστήματα σκέψης και να ανατρέψει βασικές επιστημονικές αντιλήψεις, απέκτησε πολυάριθμους υποστηρικτές και επικριτές. Αν και οι πρώτοι τον χαρακτηρίζουν μεγαλοφυή και πρωτοπόρο, για τους τελευταίους, οι οποίοι κατά 99% αγνοούσαν το έργο του και συνήθως αναπαρήγαγαν συκοφαντίες δεν ήταν παρά μεγαλομανής, παρανοϊκός, ή ακόμη και «απατεώνας πρώτου μεγέθους».

Έγινε γνωστός κυρίως μέσα από βιβλία, όπως Η Μαζική Ψυχολογία του Φασισμού (1933), Η Ανάλυση του Χαρακτήρα (1933), Άκου Ανθρωπάκο (1948) κ.α.

Επηρέασε γνωστούς ψυχοθεραπευτές, καλλιτέχνες και διανοούμενους. Η κριτική του απέναντι στα κοινωνικά και σεξουαλικά ήθη ενέπνευσε τα νεανικά κινήματα αμφισβήτησης των δεκαετιών του 1960 και 1970. Κάποιοι υποστηρίζουν, ακόμη, πως η συμβολή του στην εξέλιξη της επιστήμης της ψυχολογίας του περασμένου αιώνα, αν και παραγνωρισμένη, υπήρξε ουσιαστική.

Ωστόσο, οι ιδέες τις οποίες ο ίδιος ξεχώριζε ως σημαντικότερες, καθώς αποτέλεσαν τη βάση του νέου επιστημονικού παραδείγματος που πρότεινε, δεν έτυχαν ποτέ ευρείας αποδοχής. Αντίθετα, η επιμονή με την οποία τις υποστήριζε κόστισε στον Ράιχ, σε κάποιο βαθμό, την επιστημονική του υπόληψη και τον οδήγησε σε αρκετές αναγκαστικές μετακινήσεις υπό την πίεση αντιδράσεων και διώξεων.

Τη δεκαετία του 1950 η αντιπαράθεση του με τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ σχετικά με την ιατρική εφαρμογή της οργονομίας κορυφώθηκε με μια πολυσυζητημένη δικαστική διαδικασία η οποία είχε δυσμενή έκβαση για τον ίδιο και το έργο του.

Μέρος των βιβλίων του καταστράφηκε στην πυρά από τις αμερικανικές αρχές (τα υπόλοιπα λογοκρίθηκαν) και ο Ράιχ ρίχτηκε στη φυλακή, όπου πέθανε στιγματισμένος και περιθωριοποιημένος αλλά βέβαιος, παρ' όλα αυτά, για τη σπουδαιότητα των επιτευγμάτων του.

Κύρια έργα
Η Λειτουργία του Οργασμού (Die Funktion des Orgasmus, 1927). Η έννοια της οργασμικής ικανότητας χρησιμοποιείται για την κατανόηση και θεραπεία της νεύρωσης. Κυκλοφορεί σήμερα στα αγγλικά σε αναθεωρημένη μορφή με τον τίτλο Genitality in the Theory and Therapy of Neurosis.
Η Εισβολή της Σεξουαλικής Ηθικής (Der Einbruch der Sexualmoral, 1932). Αξιοποιώντας τα αποτελέσματα των ερευνών του Μπρόνισλαβ Μαλινόβσκι και τη Μαρξιστική παράδοση σκέψης ο συγγραφέας επιχειρεί να διερευνήσει την προέλευση της αρνητικής στάσης προς την υγιή σεξουαλικότητα.
Η Ανάλυση του Χαρακτήρα (Charakter-Analyse, 1933). Παρουσιάζεται η ομώνυμη τεχνική θεραπείας των νευρώσεων ως τροποποίηση της ψυχαναλυτικής τεχνικής. Μετά το 1949 κυκλοφορεί στην τρίτη του έκδοση με την προσθήκη κατοπινών σχολίων και άρθρων του Ράιχ που αντανακλούν τη θεμελίωση μιας νέας θεραπευτικής προσέγγισης, της οργονοθεραπείας.
Η Μαζική Ψυχολογία του Φασισμού (Massenpsychologie des Faschismus, 1933). Το φαινόμενο του φασισμού εξετάζεται ως έκφραση της παθολογικής χαρακτηρολογικής δομής του μέσου ανθρώπου, του οποίου οι πρωτογενείς, βιολογικές ανάγκες καταπιέζονται στο πλαίσιο αυταρχικών κοινωνικών δομών εδώ και χιλιάδες χρόνια.
Η Σεξουαλική Επανάσταση (Die Sexualität im Kulturkampf, 1936). Ο Ράιχ υπερτονίζει την ανάγκη για επικράτηση της φυσικής σεξουαλικότητας έναντι της τότε επικρατούσας ψυχαναγκαστικής σεξουαλικής ηθικής, από τη μία μεριά και της διαστροφής που η τελευταία παράγει, από την άλλη. Στα αγγλικά εκδόθηκε με τον τίτλο The Sexual Revolution το 1945.
Η Βιοηλεκτρική Θεωρία της Σεξουαλικότητας και του Άγχους (Experimentelle Ergebnisse über Die Elektrische Funktion Von Sexualität Und Angst, 1937). Περιέχει τρία σημαντικά κείμενα της περιόδου 1934 - 1937 με την περιγραφή των βιοηλεκτρικών πειραμάτων και τη θεωρητική διερεύνηση που οδήγησε σε αυτά.
Die Bione, 1938. Παρουσιάζονται τα πειράματα των βιόντων.
Η Λειτουργία του Οργασμού (Discovery of the Orgone, I: Function of the Orgasm, 1942). Αυτό και το επόμενο έργο συνιστούν μαζί μια περιεκτική σύνοψη του έργου του Ράιχ από τις πρώτες του αναζητήσεις σχετικά με την ουσία της ζωής και τη σεξουαλικότητα στα φοιτητικά του χρόνια μέχρι τα πειράματα με τον συσσωρευτή οργόνης στα μέσα της δεκαετίας του 1940.
Η Βιοπάθεια του Καρκίνου (Discovery of the Orgone, II: The Cancer Biopathy, 1948)
Άκου Ανθρωπάκο (Listen, Little Man!, 1948). Ο μέσος, νευρωτικός άνθρωπος κρίνεται για τη μικρότητα και την παθητικότητα με την οποία, κατά κανόνα, χειρίζεται τα κρίσιμα ανθρώπινα ζητήματα.
Ο Αιθέρας, ο Θεός και ο Διάβολος (Ether, God and Devil, 1949). Ο οργονομικός λειτουργισμός αντιπαραβάλλεται με τα μηχανιστικά και μυστικιστικά συστήματα σκέψης που τυπικά κυριαρχούν στις νευρωτικές κοινωνίες.
Η Κοσμική Υπέρθεση (Cosmic Superimposition, 1951). Μελετάται η θεμελιώδης (κατά τον συγγραφέα) φυσική λειτουργία της κοσμικής υπέρθεσης των συστημάτων οργόνης.
Η Δολοφονία του Χριστού (The Murder of Christ, 1953). Το φαινόμενο της συγκινησιακής πανούκλας εξετάζεται υπό το πρίσμα των διώξεων που αντιμετωπίζουν διαχρονικά οι μεγάλοι πρωτοπόροι όπως ο Ιησούς Χριστός, ο Τζορντάνο Μπρούνο αλλά και ο ίδιος ο Ράιχ.
Άνθρωποι σε Μπελάδες (People In Trouble, 1953). Καταγράφεται η εμπειρία του Ράιχ από τη συμμετοχή του στα κομμουνιστικά κινήματα.
Contact with Space, 1957. Παρουσιάζονται νέες ιδέες και εφαρμογές που αναπτύχθηκαν μέσα από την εμπειρία του πειράματος Όρανουρ στα χρόνια που ακολούθησαν.

Πληροφορίες: el.wikipedia.org